Trung Quốc đã triệu hồi đại sứ tại Lithuania, đồng thời đề nghị nước này cũng triệu hồi đại sứ tại Bắc Kinh về nước để phản đối việc Lithuania cho phép Đài Loan mở văn phòng đại diện.

“Quyết định đó vi phạm trắng trợn tinh thần của thông cáo chung về việc thiết lập quan hệ ngoại giao giữa Trung Quốc và Lithuania và làm xói mòn nghiêm trọng chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của Trung Quốc. Chúng tôi hối thúc phía Lithuania ngay lập tức sửa đổi quyết định sai trái, thực hiện các biện pháp cụ thể để khắc phục thiệt hại và không mắc thêm sai lầm”, thông cáo của Bộ Ngoại giao Trung Quốc ngày 10/8 nêu rõ.

Thông cáo cho biết thêm: “Chúng tôi cũng cảnh báo giới chức Đài Loan rằng độc lập cho Đài Loan là ngõ cụt và bất cứ nỗ lực nào nhằm vào các hoạt động ly khai chắc chắn sẽ thất bại”.

Trung Quốc đã triệu hồi đại sứ tại Lithuania Shen Zhifei và đề nghị Lithuania cũng triệu hồi đại sứ của họ tại Bắc Kinh để phản đối việc quốc gia châu Âu này và đảo Đài Loan có kế hoạch mở văn phòng đại diện ở hai bên.

Hôm 20/7, ông Joseph Wu, đại diện cơ quan ngoại giao Đài Loan, cho biết Đài Loan và Lithuania sẽ lập văn phòng đại diện tại lãnh thổ của nhau trong năm nay nhằm nâng cao hợp tác kinh tế, thương mại và hợp tác trong các lĩnh vực khác.

Thông báo ngay lập tức đã vấp phải sự chỉ trích của Bắc Kinh. Văn phòng Phụ trách vấn đề Đài Loan của Trung Quốc yêu cầu Lithuania “tuân thủ nguyên tắc một Trung Quốc và không gửi tín hiệu sai lầm tới những lực lượng đòi độc lập cho Đài Loan”.

Trung Quốc luôn coi Đài Loan là vùng lãnh thổ không thể tách rời và tuyên bố sẵn sàng sáp nhập bằng mọi giá, kể cả bằng vũ lực. Ông Cui Hongjian, giám đốc Sở Nghiên cứu châu Âu thuộc Viện Nghiên cứu các vấn đề quốc tế (Trung Quốc), cho biết việc Trung Quốc triệu hồi đại sứ ở các nước hiếm khi xảy ra. Lần gần đây nhất là vào năm 1995 khi Trung Quốc triệu hồi đại sứ tại Mỹ Li Daoyu sau khi Washington thông báo chuyến thăm của lãnh đạo Đài Loan.

Phản ứng với cảnh báo của Trung Quốc, Bộ Ngoại giao Lithuania cho biết, nước này lấy làm tiếc về động thái của Bắc Kinh, nhưng vẫn quyết tâm phát triển mối quan hệ với Đài Loan đồng thời tôn trọng nguyên tắc “Một Trung Quốc”.

Đại sứ Lithuania tại Trung Quốc Diana Mickeviciene nói với AFP rằng, văn phòng đại diện của Đài Loan ở Lithuania không vi phạm chính sách “Một Trung Quốc” bởi Đài Loan có văn phòng đại diện ở hầu hết các nước châu Âu.

Lithuania có dấu hiệu cải thiện quan hệ không chính thức với Đài Loan trong hai năm trở lại đây. Trong khi đó, mối quan hệ với Trung Quốc có chiều hướng căng thẳng khi đầu năm nay Lithuania rút khỏi cơ chế 17+1, một cơ chế do Bắc Kinh lập ra nhằm thúc đẩy thương mại và đối thoại giữa Trung Quốc với các nước Trung và Đông Âu.

Nhận định về căng thẳng giữa Trung Quốc và Lithuania, ông Wang Yiwei, giám đốc Trung tâm nghiên cứu châu Âu của Đại học Nhân dân Trung Quốc, cho rằng: “Bước tiếp theo có thể là cắt quan hệ nếu Lithuania tiến tới thiết lập quan hệ ngoại giao với Đài Loan”.

(Nguồn: Dantri/Theo Bloomberg, Guardian, SCMP)