Trước Lễ mở ký Công ước Hà Nội về chống tội phạm mạng, các chuyên gia quốc tế cảnh báo bạo lực, xâm hại trực tuyến đến phụ nữ và trẻ em, từ lừa đảo, deepfake đến sử dụng ứng dụng hẹn hò.
 

Ngày 22-10, Hội thảo quốc tế và triển lãm về bạo lực trực tuyến với phụ nữ và trẻ em trước thềm Lễ mở ký Công ước Liên hợp quốc về chống tội phạm mạng (Công ước Hà Nội).

Chương trình do Bộ Công an Việt Nam, Bộ Ngoại giao và Thương mại của Chính phủ Úc, Quỹ Nhi đồng Liên hợp quốc (UNICEF), Cơ quan Liên hợp quốc về Bình đẳng giới và Trao quyền cho phụ nữ (UN Women) và Quỹ Dân số Liên hợp quốc (UNFPA) tổ chức.

Lừa đảo trực tuyến gây thiệt hại vượt GDP của nhiều nền kinh tế
Đại tá Lê Hoàng Dương - Phó cục trưởng Cục Đối ngoại (Bộ Công an) - cho biết Công ước Hà Nội về phòng chống tội phạm mạng mang tên thủ đô Hà Nội thể hiện vai trò tiên phong của Việt Nam trong hợp tác an ninh toàn cầu.

Theo ông, tội phạm mạng đang gia tăng cả về quy mô, mức độ phức tạp và phạm vi ảnh hưởng, gây thiệt hại toàn cầu khoảng 8.000 tỉ USD (năm 2023), dự kiến đạt 10.500 tỉ USD (năm 2025) và vượt GDP của nhiều nền kinh tế lớn.

Tại Việt Nam, năm 2023 có hơn 16.000 vụ lừa đảo trực tuyến, gây thiệt hại khoảng 390.000 tỉ đồng. Đến tháng 8-2024, hơn 13.750 cuộc tấn công mạng vào các hệ thống thông tin được ghi nhận.

Về phương thức, các vụ xâm hại trẻ em, bạo lực giới phức tạp, tinh vi, ẩn danh. Nhiều công nghệ mới như AI, deepfake, chatbot lừa đảo làm tăng nguy cơ bị xâm hại…

"Bộ Công an Việt Nam luôn coi trọng việc bảo đảm an ninh mạng, phòng chống tội phạm công nghệ cao, chủ động xây dựng khung pháp lý quốc gia để triển khai, thực thi hiệu quả các quy định của Công ước.

Đảm bảo tuân thủ và thực thi đầy đủ các cam kết, trong đó có nội dung hợp tác quốc tế trong đấu tranh chống tội phạm mạng", Đại tá Lê Hoàng Dương khẳng định.

Bà Silvia Danailov - Trưởng đại diện UNICEF tại Việt Nam - cho hay khoảng 23% trẻ em sử dụng Internet ở Việt Nam vô tình bắt gặp nội dung khiêu dâm trong năm qua, và 14% xem chúng có chủ ý, khiến trẻ dễ bị mồi chài, gạ gẫm vì mục đích tình dục, bóc lột. Trên toàn cầu, khoảng 38% phụ nữ từng trải qua bạo lực trực tuyến.

Ở khu vực châu Á - Thái Bình Dương, từ 16 - 58% phụ nữ trải qua xâm hại với sự tiếp tay của công nghệ. "Đằng sau mỗi con số là một cô gái bị mồi chài, một cậu bé bị ép chia sẻ hình ảnh nhạy cảm, một người phụ nữ bị tấn công bằng deepfake", bà Silvia Danailov bày tỏ.

Trưởng đại diện UNICEF cho rằng cần hệ thống bảo vệ lấy nạn nhân làm trung tâm, có các dịch vụ chuyên biệt, chia sẻ trách nhiệm về bảo đảm an toàn và phục hồi cho phụ nữ và trẻ em…

Bà Renee Deschamps - Phó đại sứ Úc tại Việt Nam - cho biết nước này sẽ giới hạn độ tuổi sử dụng mạng xã hội cho người dưới 16 tuổi, vì đây là giai đoạn quan trọng trong phát triển của trẻ và giúp bảo vệ các em khỏi các nguy cơ xâm hại, bạo lực trên mạng.

Theo bà, Úc và Việt Nam tiếp tục là đối tác gắn bó, thúc đẩy đổi mới sáng tạo, phát triển kinh tế song vẫn bảo vệ những người dễ tổn thương trên môi trường mạng, nhất là trẻ em và phụ nữ.

Deepfake 'tiếp tay' phát tán lừa đảo
GS Michael Salter (Úc) cảnh báo deepfake đang trở thành công cụ bóc lột tình dục tinh vi, tấn công vào trường học. Ví dụ, một nam sinh sử dụng deepfake, phát tán hình ảnh khiêu dâm của bạn học nữ lên Telegram, chia sẻ tới hàng ngàn người.

Theo GS Michael Salter, tội phạm mạng không chỉ khai thác hình ảnh mà còn tống tiền, bóc lột tài chính, buôn bán người. Có kẻ dùng ứng dụng hẹn hò tiếp cận các bà mẹ đơn thân, sau đó dụ dỗ, tiếp cận, xâm hại trẻ em.

Vị này khuyến nghị các quốc gia cần xây dựng đường dây nóng ẩn danh, khuyến khích nạn nhân báo cáo, nhắn tin mà không sợ kỳ thị và người hỗ trợ tránh đổ lỗi cho nạn nhân, giúp họ cởi bỏ mặc cảm.

Trong hội thảo, các chuyên gia khuyến nghị cần rút ngắn thời gian dẫn độ tội phạm mạng, nâng cao kỹ năng cho lực lượng chức năng, phạt nặng hành vi mua bán thông tin, tài liệu khiêu dâm về trẻ em…

Thực tế các nước không thể cấm triệt để mạng xã hội song các công ty công nghệ, nền tảng xã hội phải cam kết có giải pháp ngăn chặn tài khoản giả mạo, ngăn ngừa tội phạm dùng deepfake, gỡ bỏ nội dung xâm hại, bạo lực nhanh chóng…

Cơ quan chức năng có thể phân chia độ tuổi bảo vệ, tư vấn tâm lý, ví dụ nhóm trẻ dưới 12 tuổi, 12-15 tuổi, 15-18 tuổi và linh hoạt kênh chia sẻ để nạn nhân cảm thấy an toàn, tâm sự.

Nguồn: Tuoitre