Theo các nhà bình luận, cuộc đàm phán tại Alaska sắp tới có thể là chất xúc tác cho những thay đổi sâu rộng đối với Ukraine, châu Âu và cả thế giới.

Khi Tổng thống Nga Vladimir Putin và Tổng thống Mỹ Donald Trump đến Alaska đàm phán về việc chấm dứt chiến tranh ở Ukraine, đây sẽ là một trong những hội nghị thượng đỉnh quan trọng nhất trong năm, với nhiều vấn đề mấu chốt cần giải quyết.

Đối với Nga, khi đang có vị trí được đánh giá là thuận lợi hơn trên thực địa, họ có thể sẽ thúc đẩy để giành được càng nhiều mục tiêu của mình càng tốt, trước khi tiến tới một lệnh ngừng bắn mà Mỹ mong đợi.

Các nhà lãnh đạo khu vực cho rằng số phận của Ukraine còn ảnh hưởng cả phần còn lại của châu Âu. (Ảnh minh họa: Reuters)

Đối với Mỹ, bản thân Tổng thống Trump đã hạ thấp kỳ vọng về cuộc gặp với người đồng cấp, dù ông cũng đưa ra cảnh báo “hậu quả nghiêm trọng” nếu Moskva không đồng ý ngừng bắn. Nhà Trắng trong khi đó mô tả cuộc gặp như “bài tập lắng nghe” để hai bên hiểu nhau hơn trước các cuộc đàm phán tiềm năng tiếp theo.

Ukraine và các đồng minh châu Âu, không được mời tham dự hội nghị thượng đỉnh này, đặt ra những nghi ngại về kết quả và ý định hướng tới hòa bình. Kiev thậm chí còn cáo buộc Moskva đang chuẩn bị cho các cuộc tấn công mới. Moskva chưa bình luận về tuyên bố đó.

Theo các nhà phân tích của CNBC, các cuộc đàm phán có thể là một bước ngoặt đối với các bên liên quan trong một cuộc chiến đã kéo dài ba năm rưỡi, đồng thời là chất xúc tác cho những thay đổi địa chính trị, với năm yếu tố chính.

Ngừng bắn

Mục tiêu trọng tâm của ông Trump trong cuộc gặp là gây sức ép buộc Nga phải ngừng bắn. Nhưng hình thức ngừng bắn, những lời hứa nào có thể được đưa ra và những "ranh giới đỏ" nào có thể phải vượt qua - đặc biệt là nhượng bộ về lãnh thổ và đảm bảo an ninh - để đạt được thỏa thuận sẽ là chìa khóa.

Helima Croft, Giám đốc Chiến lược Hàng hóa Toàn cầu và Nghiên cứu tại RBC Capital Markets bình luận, “các điểm thảo luận về thỏa thuận được cho là khá giống với những gì đã được đưa ra trước đây. Để đổi lấy việc dừng cuộc tấn công quân sự, Nga dường như đang tìm cách giữ lại Crimea và toàn bộ khu vực Donbass phía đông Ukraine, cũng như đảm bảo một kết thúc dứt khoát cho tham vọng NATO của Kiev”.

Lãnh thổ

Ukraine và châu Âu luôn kịch liệt phản đối những nhượng bộ lãnh thổ “tối đa” mà Nga có thể yêu cầu để đổi lấy việc chấp nhận thỏa thuận ngừng bắn.

Trong khi đó, Tổng thống Trump bày tỏ cân nhắc về vấn đề này trong tuần qua, nói về khả năng “đổi đất” của Ukraine nhưng cũng nhấn mạnh về việc giữ càng nhiều lãnh thổ càng tốt.

Về phần mình, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky cho biết toàn vẹn lãnh thổ của Ukraine được ghi nhận trong hiến pháp. Bất kỳ thay đổi nào đối với điều này sẽ phải được sự chấp thuận của một cuộc trưng cầu dân ý, vốn phải được quốc hội Ukraine thông qua, khiến quá trình này tiềm ẩn nhiều rủi ro.

CNBC đưa ra một kịch bản khác là Ukraine chấp nhận sự kiểm soát trên thực tế của Nga đối với bốn khu vực, thay vì sự công nhận chính thức. Tuy nhiên, một lần nữa, làm thế nào để duy trì hòa bình "công bằng và lâu dài" trong bối cảnh này, và ai sẽ giám sát điều đó, có thể sẽ là vấn đề gây tranh cãi.

An ninh châu Âu

Các nhà lãnh đạo khu vực cho rằng số phận của Ukraine không chỉ ảnh hưởng đến Ukraine mà còn cả phần còn lại của châu Âu, với khả năng “vẽ lại biên giới” của châu Âu. Ukraine muốn trở thành thành viên của Liên minh châu Âu, cũng như NATO.

Các nhà lãnh đạo EU từng đề nghị giám sát việc duy trì hòa bình như một phần của thỏa thuận ngừng bắn. Nga đã bác bỏ ý tưởng đó. Chưa rõ Tổng thống Trump đặt mối quan tâm này của châu Âu ở mức độ nào.

Carsten Nickel, Phó Giám đốc Nghiên cứu tại Teneo, bình luận: “Những gì mà người châu Âu đang cố gắng đưa ra như những điều kiện tiên quyết không thể thương lượng cho một thỏa thuận với Nga (lệnh ngừng bắn, một phái bộ giám sát, các đảm bảo an ninh “vững chắc”). Những điều này có thể sẽ đến tay họ sau hội nghị thượng đỉnh Mỹ-Nga”.

Ông nói thêm, rằng bất kể kết quả ra sao, ông Trump có thể muốn châu Âu cung cấp nhiều hơn về quân sự và tài chính cần thiết. “Điều này sẽ tạo ra những đánh đổi khó khăn trong quan hệ xuyên Đại Tây Dương”, chuyên gia nói.

Kinh tế Nga

Theo các nhà bình luận, mặc dù dường như Nga đang bước vào các cuộc đàm phán với thế mạnh, nhưng nước này có thể cũng đang mong muốn một phương án tốt hơn cho cuộc chiến đã gây tổn hại cho nền kinh tế.

Tác động khác

Theo ước tính, hàng trăm nghìn người đã thiệt mạng, hàng triệu người Ukraine phải di dời từ khi chiến sự tại Ukraine leo thang. Nền kinh tế toàn cầu và chuỗi cung ứng cũng bị đảo lộn và sắp xếp lại, do hậu quả của cuộc xung đột. Vì vậy, sau ba năm rưỡi, cuộc chiến ở Ukraine chấm dứt sẽ là kết quả tất cả đều mong chờ.

Nguồn: vtcnews.vn