Thông tin 796 trẻ nhỏ bị chôn trong bể phốt ở Ireland gây chấn động dư luận, nhưng các báo cáo điều tra cho thấy vụ việc phức tạp hơn nhiều và chưa có kết luận rõ ràng.

Tranh cãi kéo dài hơn một thập kỷ

Vào giữa tháng 6, mạng xã hội Mỹ lan truyền rộng rãi thông tin cho rằng 796 trẻ sơ sinh từng bị chôn trong một bể phốt tại cơ sở "nhà mẹ và bé" ở thị trấn Tuam, hạt Galway, Ireland - nơi từng do các nữ tu Công giáo điều hành từ năm 1925-1961, chuyên tiếp nhận phụ nữ mang thai mà chưa kết hôn và con của họ.

Theo báo cáo ngày 18-6 của tổ chức kiểm chứng Snopes, thông tin gây chấn động này bắt đầu lan truyền trên nền tảng mạng xã hội X vào ngày 17-6, với tình tiết cho rằng thi thể của hàng trăm trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ đã bị "vứt vào một bể phốt".
Bài viết này nhanh chóng thu hút gần 1 triệu lượt xem và hơn 5.000 lượt like, khơi lại tranh cãi về sự kiện từng gây xôn xao dư luận Ireland suốt một thập kỷ qua.

Snopes cho biết thông tin gây tranh cãi bắt nguồn từ năm 2012, khi sử gia nghiệp dư Catherine Corless tiến hành nghiên cứu hồ sơ tử vong tại cơ sở Tuam và phát hiện 796 trong số 798 trẻ qua đời tại đây không có hồ sơ chôn cất.

Dựa trên bản đồ và các giấy chứng tử, bà Corless phát hiện 796 trong tổng số 798 trẻ tử vong tại cơ sở Tuam không có hồ sơ chôn cất, từ đó đưa ra giả thuyết rằng các thi thể có thể đã được chôn trong một cấu trúc bê tông từng là bể phốt đã ngừng sử dụng.

Năm 2014, trước những phát hiện của bà Corless, Chính phủ Ireland đã thành lập một Ủy ban Điều tra chuyên trách nhằm rà soát toàn diện các cơ sở nhà mẹ và bé trên khắp Ireland.

Trong báo cáo sơ bộ công bố năm 2017, một cuộc khai quật tại Tuam đã phát hiện nhiều hài cốt trẻ em nằm bên dưới lớp nền bê tông, bên trong một cấu trúc gồm 20 khoang ngầm, được cho là từng thuộc về hệ thống xử lý nước thải trước đây.

Chưa có bằng chứng đây là bể phốt

Năm 2021, Ủy ban Điều tra của Ireland từng ghi nhận tỉ lệ tử vong trẻ sơ sinh "đáng lo ngại” tại các cơ sở nhà mẹ và bé - Ảnh: AFP

Theo phân tích ban đầu, các hài cốt được xác định thuộc về các trẻ em từ 35 tuần tuổi thai đến khoảng 2 - 3 tuổi, với thời điểm tử vong trùng khớp với giai đoạn cơ sở nhà mẹ và bé Tuam hoạt động.

Tuy nhiên Ủy ban Điều tra nhấn mạnh rằng chưa có bằng chứng cho thấy đây là một bể phốt tại thời điểm các thi thể được chôn cất, và họ vẫn chưa thể xác định chính xác chức năng ban đầu của cấu trúc này.

Trong báo cáo cuối cùng công bố năm 2021, Ủy ban Điều tra cho biết có tổng cộng 978 trẻ em đã tử vong khi cư trú tại cơ sở nhà mẹ và bé ở Tuam, tuy nhiên số lượng hài cốt thực sự được chôn tại khu vực đã khai quật vẫn chưa được xác định.

Qua rà soát, Snopes cho biết vào năm 1975 từng có hai thiếu niên phát hiện một số bộ xương nhỏ tại khu vực khuôn viên cũ của cơ sở Tuam, nhưng thời điểm đó vụ việc không được điều tra kỹ lưỡng.

Cho đến nay vẫn chưa có bằng chứng xác thực cho thấy toàn bộ 796 trẻ em đã bị chôn trong một bể phốt như nội dung đang được lan truyền trên mạng xã hội.

Theo báo Guardian hôm 16-6, Chính phủ Ireland xác nhận sẽ tiến hành một cuộc khai quật toàn diện tại khu vực Tuam từ ngày 14-7, với mục tiêu là xác định số lượng hài cốt và điều kiện chôn cất, từ đó đưa ra kết luận khoa học chính xác về vụ việc.

(Nguồn: Tuoitre)