Ngày 12-2, có 8 tổng thanh tra thuộc các bộ ngành của Mỹ bị Tổng thống Trump sa thải đã nộp đơn kiện lên tòa án liên bang ở thủ đô Washington D.C, cáo buộc ông Trump sa thải họ "bất hợp pháp" và yêu cầu được phục hồi chức vụ.

Theo Hãng tin Reuters, 8 tổng thanh tra nói trên thuộc các cơ quan quan trọng của Mỹ, bao gồm Bộ Quốc phòng, Bộ Cựu chiến binh, Bộ Y tế và dịch vụ nhân sinh, Bộ Ngoại giao, Bộ Nông nghiệp, Bộ Giáo dục, Bộ Lao động và Cơ quan Doanh nghiệp nhỏ.

"Những vụ sa thải này đã vi phạm các luật liên bang rõ ràng được ban hành nhằm bảo vệ các tổng thanh tra (inspector general) khỏi chính kiểu can thiệp như vậy khi thực hiện những nhiệm vụ giám sát quan trọng và phi đảng phái của họ. Mỗi luật đều được thông qua với sự ủng hộ đa số của lưỡng đảng trong Quốc hội và được tổng thống Mỹ ký thành luật", đơn kiện nêu.

Theo đơn kiện, việc sa thải các tổng thanh tra đã vi phạm Đạo luật Tổng thanh tra. Theo đạo luật này, tổng thống Mỹ chỉ có thể cách chức tổng thanh tra sau khi thông báo cho Quốc hội ít nhất 30 ngày và đưa ra lý do cụ thể cho từng trường hợp.
Các tổng thanh tra khẳng định họ được bổ nhiệm đúng quy trình và yêu cầu bồi thường cho việc họ bị Tổng thống Trump và giới lãnh đạo cơ quan chủ quản sa thải "bất hợp pháp và vô lý", không thông báo với Quốc hội.
Các tổng thanh tra đã yêu cầu tòa án liên bang tại Washington D.C tuyên bố họ vẫn đảm nhiệm hợp pháp vai trò của mình tại các cơ quan và yêu cầu tòa án ngăn chặn chính quyền ông Trump cản trở nhiệm vụ chính thức của họ.

Tổng thống Trump đã sa thải một loạt tổng thanh tra. Các thành viên Đảng Dân chủ cho rằng động thái này là bất hợp pháp, trong khi một thượng nghị sĩ quyền lực từ Đảng Cộng hòa của ông Trump đã yêu cầu Nhà Trắng giải thích.

Theo TTXVN, 8 cựu quan chức trên nằm trong số 18 tổng thanh tra nhận được thông báo họ bị sa thải "do ưu tiên thay đổi". Thông báo trên chỉ dài hai câu, được Văn phòng nhân sự Tổng thống gửi qua thư điện tử sau khi Tổng thống Trump nhậm chức được 4 ngày. Trong tuần này, ông Trump đã sa thải tổng thanh tra thứ 19 - thuộc cơ quan giám sát của Cơ quan Phát triển quốc tế Mỹ (USAID).

Đây là vụ kiện mới nhất trong số hơn 40 vụ kiện được đệ trình lên tòa án liên bang Mỹ để phản đối các hành động hành pháp sớm và nhanh chóng của chính quyền ông Trump. Nhiều vụ kiện cáo buộc Nhà Trắng dưới sự lãnh đạo của Tổng thống Trump đang tước đi một phần quyền lực của Quốc hội.

Vụ kiện của các tổng thanh tra tiếp nối một loạt vụ kiện từ những nhân viên chính phủ mà chính quyền ông Trump đã sa thải khỏi nhiều vị trí khác nhau, đặc biệt là những người giữ vai trò độc lập hoặc phi chính trị.

Các vụ sa thải này cũng đặt ra câu hỏi về cách tiếp cận đối đầu của ông Trump và tỉ phú Elon Musk, người được chỉ định lãnh đạo Ban Hiệu suất chính phủ (DOGE), đối với các cơ quan giám sát tham nhũng liên bang lâu đời, vào thời điểm hai nhân vật quyền lực này đang tiến hành giải thể một số bộ phận của chính phủ, một phần vì mong muốn xóa bỏ tham nhũng.

(Nguồn: Tuoitre)