Bất chấp giá căn hộ cao và lãi suất vay thế chấp đắt đỏ, người Séc vẫn không ngừng khao khát mua được một căn hộ hay ngôi nhà mặt đất. Cứ trong 10 người thì có tới 9 người dân muốn có cuộc sống trong nhà riêng. Tuy nhiên, thực tế lại khác. Giá bất động sản quá đắt đã biến việc mua nhà thành một điều xa xỉ và làm gia tăng nhu cầu thuê nhà. Tỷ lệ người thuê do đó đã tăng lên mức cao nhất trong 17 năm qua.

Theo khảo sát của công ty Ipsos thực hiện cho Ngân hàng Komerční, có 86% người dân Séc muốn sở hữu nhà riêng. Trong số đó, hơn 80% thuộc thế hệ gen Z – những người sinh từ năm 1996 đến 2009 và hiện đang tìm kiếm nơi ở đầu tiên.

Thế hệ gen Z thường được các nhà phát triển bất động sản và chủ sở hữu căn hộ mô tả là những người không muốn gắn bó lâu dài với một địa điểm, do đó họ được cho là sẽ chuộng thuê nhà hơn. Tuy nhiên, các khảo sát lại cho thấy điều ngược lại.

Ông Michael Pupala, Tổng giám đốc của Modrá pyramida – công ty tiết kiệm xây dựng thuộc tập đoàn Komerční banka – nhận định: “Chúng tôi thấy rằng người dân Séc, bất chấp giá bất động sản cao, vẫn luôn cố gắng tìm cách sở hữu nơi ở cho riêng mình”.

Sở hữu nhà riêng ngày càng phổ biến một phần là do thói quen trong nhiều thập kỷ qua, nhưng đồng thời đây cũng được xem là một hình thức đảm bảo tương đối an toàn cho tuổi già. Dù là dưới dạng đầu tư có giá trị tăng theo thời gian, giúp tạo ra một “vòng đệm” tài chính ổn định cho tương lai, hay đơn giản là sự bảo đảm rằng khi về hưu, họ sẽ không mất nơi ở do giá thuê tăng cao hoặc do quyết định của chủ nhà.

Số người thuê nhà gia tăng

Giấc mơ sở hữu nhà riêng ngày càng trở nên khó đạt được đối với nhiều người. Theo dữ liệu của Eurostat, năm ngoái có 25,3% người Séc sống trong nhà thuê, trong khi năm 2022 là 24% và năm 2020 chỉ khoảng 20%.

Số người thuê nhà được dự báo sẽ còn tiếp tục tăng, do giá bất động sản ngày càng cao. Ngân hàng Komerční ước tính giá nhà và căn hộ sẽ tăng trung bình 8,1% trong năm nay. Ngân hàng Quốc gia Séc dự báo mức tăng 5,7%, nhưng cũng thừa nhận con số thực tế có thể cao hơn.

Hiện nay, Cộng hòa Séc đã nằm trong nhóm các quốc gia có giá căn hộ đắt đỏ nhất so với thu nhập. “Đây là hệ quả đáng tiếc của tốc độ xây dựng chậm chạp và nguồn cung nhà ở mới không đủ, trong khi thu nhập thực tế lại tăng quá chậm,” ông Jan Hrubý, Tổng giám đốc hệ thống văn phòng bất động sản RE/MAX nhận định.

Theo dữ liệu của công ty tư vấn KPMG, vào cuối năm ngoái, để mua được một căn hộ mới trung bình tại Praha hoặc Brno, người dân cần đến hơn 14 năm thu nhập trung bình. Thống kê này tính toàn bộ thu nhập mà không trừ đi các chi phí thiết yếu như thực phẩm hay năng lượng.

Các nghiên cứu khác cho thấy việc sở hữu nhà riêng dễ dàng hơn nhiều ở các thành phố như Warsaw, Vienna hay Berlin, nơi người dân chỉ cần chưa đến 10 năm thu nhập để mua một căn hộ.

Vấn đề đặc biệt rõ rệt ở những khu vực mà người dân muốn chuyển đến sinh sống vì có nhiều cơ hội việc làm hoặc giáo dục. “Khi so sánh giữa mức tăng dân số ở các thành phố lớn và tốc độ phát triển nhà ở, có thể thấy rằng tại Praha và vùng lân cận mỗi năm thiếu khoảng 10.000 căn hộ,” ông Pavel Kliment, đối tác phụ trách lĩnh vực bất động sản tại KPMG, nhận xét.

Chính tình trạng nhà ở khó tiếp cận đang trở thành vấn đề lớn đối với các thành phố lớn. Bên cạnh giá mua nhà tăng cao, chi phí thuê nhà cũng tăng nhanh do nhu cầu quá lớn. Theo công ty Bezrealitky, tại Praha có trung bình 85 người phản hồi cho mỗi tin cho thuê, ở Brno là khoảng 50 người.

Hệ quả là một bộ phận dân cư phải chuyển ra vùng ven hoặc ngoài rìa thành phố. Hàng ngày họ phải di chuyển vào trung tâm để làm việc hay đi học, gây áp lực lên ngân sách địa phương trong việc mở rộng hạ tầng giao thông. Đồng thời, các thành phố gặp khó khăn trong việc thu hút nhân lực cho những ngành thiết yếu nhưng lương thấp, chẳng hạn như cảnh sát hay y tá.

“Khi so sánh chi phí sinh hoạt, có thể thấy rằng, ví dụ, ở Plzeň sức mua còn cao hơn cả ở Praha. Tại Hamburg, giá thuê nhà tương đương với Praha, nhưng thu nhập lại cao gấp ba lần,” ông Martin Červinka – nhà nhân khẩu học và phó giám đốc Công ty phát triển đô thị Praha – chia sẻ.

Công ty phát triển đô thị Praha, với tư cách là tổ chức trực thuộc thành phố, đang chuẩn bị các dự án xây dựng nhằm ứng phó với vấn đề nhà ở. Hiện họ có kế hoạch xây khoảng 8.000 căn hộ dành cho các nhóm dân cư được ưu tiên, với mức thuê thấp hơn thị trường.

Nhà nước cũng đang khuyến khích các đô thị khác đi theo hướng tương tự, thông qua các khoản hỗ trợ tài chính và cho vay ưu đãi, để thúc đẩy việc xây thêm hàng nghìn căn hộ mới. Hiện tại, các thành phố và thị trấn ở Séc chỉ sở hữu khoảng 3,5% quỹ nhà ở toàn quốc. Theo Bộ Phát triển Khu vực, con số này trong tương lai nên đạt ít nhất 10%.

Nguồn: Novinky