Anh quyết định trao trả quần đảo Chagos cho Mauritius, tuy nhiên, nước này tuyên bố vẫn giữ quyền kiểm soát căn cứ quân sự Mỹ trên đảo Diego Garcia.

Theo Đài NPR, ngày 22-5, chính phủ Anh đã ký một thỏa thuận lịch sử với Mauritius, chính thức công nhận chủ quyền của quốc đảo này đối với quần đảo Chagos - một cụm đảo chiến lược giữa Ấn Độ Dương.

Bên cạnh đó, Anh tuyên bố sẽ vẫn giữ quyền kiểm soát căn cứ quân sự Mỹ trên đảo Diego Garcia, một điểm chiến lược trọng yếu trong khu vực.

Cụ thể, chủ quyền quần đảo Chagos được chuyển giao cho Mauritius, và Anh có quyền thuê đảo Diego Garcia trong vòng ít nhất 99 năm với chi phí hơn 100 triệu USD mỗi năm. Điều này giúp đảm bảo sự hiện diện liên tục của căn cứ quân sự được cho là quan trọng đối với cả Anh và Mỹ.
Thủ tướng Anh Keir Starmer nhấn mạnh rằng căn cứ này đóng vai trò sống còn trong hoạt động tình báo, quốc phòng và an ninh quốc gia của Anh.

“Vị trí chiến lược của Diego Garcia cực kỳ quan trọng trong việc chống khủng bố và bảo vệ lực lượng vũ trang Anh - Mỹ", ông chia sẻ tại trụ sở quân sự Northwood.

Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio hoan nghênh thỏa thuận giữa Anh và Mauritius và cho biết Tổng thống Trump "bày tỏ sự ủng hộ đối với thành tựu to lớn này".

Được biết, năm 1965, Anh chính thức tách quần đảo Chagos khỏi thuộc địa Mauritius. Không những vậy, Anh đã mời Mỹ xây dựng một căn cứ quân sự trên đảo Diego Garcia, buộc hàng nghìn người phải rời bỏ nhà cửa.

Mauritius từng khẳng định rằng việc bị buộc phải nhường lại Chagos cho Anh năm 1965 - chỉ ba năm trước khi giành độc lập - là một hành động trái pháp luật.

Các tòa án quốc tế, bao gồm Tòa Công lý Quốc tế (ICJ) và tòa án của Liên hợp quốc, đã nhiều lần ủng hộ lập trường của Mauritius, cho rằng quá trình phi thực dân hóa đã không hoàn tất một cách hợp pháp.

Nhận định về thỏa thuận mới, Thủ tướng Mauritius Navin Ramgoolam tuyên bố đây là “một chiến thắng to lớn của Mauritius”, đánh dấu bước cuối cùng trong tiến trình phi thực dân hóa mà nước này theo đuổi hàng chục năm qua.

Tuy nhiên, cộng đồng người Chagos, những người bị cưỡng bức di dời khỏi quần đảo trong những năm 1960 để nhường chỗ xây dựng căn cứ quân sự Mỹ, đang kịch liệt phản đối quyết định này vì thỏa thuận không đảm bảo quyền trở về quê hương của họ.

Nghị sĩ Peter Lamb đại diện cho thị trấn Crawley - nơi có cộng đồng người Chagos lớn nhất tại Anh - đã chỉ trích thỏa thuận, đồng thời đặt câu hỏi về cơ sở đạo đức của việc phủ nhận quyền tự quyết của người Chagos.

(Nguồn: Tuoitre)