Cộng hòa Séc(ČR), là một quốc gia ở Trung Âu thành lập vào ngày 1 tháng 1 năm 1993 tử thỏa thuận chia tách Liên bang Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Tiệp Khắc (ČSSR). Cộng hòa Séc là một trong hai nước cộng hòa của Liên bang Tiệp Khắc cũ. Cộng hòa Séc là sự tiếp nối từ hơn một nghìn năm lịch sử của nền văn hóa và nhà nước Séc. Theo Hiến pháp, Cộng hòa Séc là một quốc gia nghị viện, dân chủ lập hiến với chế độ nhà nước tự do với một hệ thống chính trị dựa trên sự cạnh tranh tự do của các đảng phái và phong trào chính trị. Nguyên thủ quốc gia là tổng thống, cơ quan lập pháp tối cao và duy nhất là Quốc hội lưỡng viện và chính phủ Cộng hòa Séc là cơ quan hành pháp.

Nhận dịp Cộng hòa Séc vừa bầu cử xong Tổng thống cho nhiệm kỳ thứ 5 (2023-2028) , chúng ta cùng nhau tìm hiểu về nguyên thủ của Cộng hòa Séc có những quy định, quyền lực, thu nhập vv…

Tổng thống Cộng hòa Séc là người đứng đầu nhà nước, được dân bầu trực tiếp, các công dân Séc, các cử tri đáp ứng các điều kiện do luật quy định. Trước đây, trong những năm từ 1993 đến 2012, Tổng thống do hai viện của Quốc hội bầu, tức là các nghị sĩ và các thượng nghị sĩ, bầu trong một cuộc họp chung của cả hai viện.

Tổng thống không phải chịu trách nhiệm khi thực hiện nhiệm vụ của mình, ngoại trừ tội phản quốc và vi phạm nghiêm trọng Hiến pháp hoặc trật tự hiến pháp của Cộng hòa Séc.
Tổng thống bắt đầu nhậm chức bằng lễ tuyên thệ trước Chủ tịch Thượng viện, ( cho đến năm 2013, là lễ tuyên thệ trước Chủ tịch Hạ viện) .
Nhiệm kỳ của tổng thống là năm năm. Tổng thống cũng có thể nhường chức vụ của mình cho Chủ tịch Thượng viện của Quốc hội Cộng hòa Séc.
Văn phòng Tổng thống Cộng hòa Séc là cơ quan nhà nước đảm bảo việc thực thi quyền hạn, nhiệm vụ nghi thức và các chức năng khác liên quan đến Tổng thống và một bộ phận chuyên trách của Cảnh sát Cộng hòa Séc chịu trách nhiệm về việc bảo vệ tổng thống.

Cộng hòa Séc là một nước Cộng hòa nghị viện, trong đó nguyên thủ quốc gia là một phần của trụ cột quyền lực hành pháp với quyền hạn hạn chế trong quá trình ra quyết định (thành phần thụ động), trong khi phần lớn quyền hạn hành pháp thuộc về thủ tướng và chính phủ (thành phần tích cực). Tuy nhiên tổng thống sẽ có vai trò quan trọng trong những thời kỳ đấtt nước khủng hoảng, căng thẳng (được coi như hệ thống phanh và đối trọng). Tổng thống đại diện cho đất nước về đối ngoại và đối nội, về nghi thức, ông là quan chức hiến pháp cao nhất.

Tổng thống Cộng hòa bất cứ khi nào có yêu cầu, có quyền tham dự các cuộc họp của cả hai viện của Quốc hội, các ủy ban và ủy ban của Quốc hội Tổng thống có quyền tham gia các phiên họp của Chính phủ, yêu cầu Chính phủ và các thành viên báo cáo và thảo luận với Chính phủ hoặc các thành viên của Chính phủ về những vấn đề thuộc thẩm quyền của mình.

Theo Hiến pháp, tổng thống là nguyên thủ quốc gia đồng thời là tổng tư lệnh của các lực lượng vũ trang, nghĩa là có quyền ra quyết định nhất định (thông thường, đôi khi các quyết định cần được đưa ra trong vài ngày hoặc thậm chí vài giờ), vì mục đích này, Cơ quan Văn phòng Quân sự của Tổng thống Cộng hòa đã được thành lập. Ngoài ra, tổng thống cũng là người nhận các báo cáo từ các cơ quan tình báo và cũng giao cho họ các nhiệm vụ mà chính phủ biết. Nó cũng thực hiện một số hoạt động khác, một số hoạt động được ghi trực tiếp trong Hiến pháp, những hoạt động khác trong luật (thông thường) (ví dụ: bổ nhiệm Chủ tịch của ÚDHPSPH (Văn phòng Giám sát Quản lý các Đảng phái Chính trị và Phong trào Chính trị). Tổng thống cũng là người giữ một trong bảy chiếc chìa khóa mở cửa Kho báu nhà vua trong nhà nguyện thánh Václav trong Nhà thờ Thánh Vitus, nơi lưu giữ những bảo bối Séc (České korunovační klenoty). Kho báu với các bảo bối chỉ được mở cho công chúng xem nhân dịp những sự kiện trọng đại của đất nước.

Bầu cử tổng thống.
Công dân có quyền bầu cử và đủ 40 tuổi có thể ứng cử để được bầu làm Tổng thống Cộng hòa Séc. Không ai có thể được làm tổng thống quá hai lần liên tiếp. Công dân đã bị kết tội phản quốc hoặc vi phạm nghiêm trọng Hiến pháp hoặc một phần khác của trật tự hiến pháp cũng không thể được bầu làm tổng thống.

Ứng cử viên tổng thống phải có chữ ký đề cử của it nhất hai mươi nghị sĩ hoặc mười thượng nghị sĩ hoặc có ít nhất 50 000 chữ ký đề cử công dân Cộng hòa Séc đủ 18 tuổi. Bầu cử Tổng thống do Chủ tịch Thượng viện công bố, diễn ra bằng bỏ phiếu kín và mọi công dân Séc đủ 18 tuổi vào ngày bầu cử đều có quyền đi bỏ phiếu bầu cử.

Trong vòng đầu tiên, nếu một ứng cử viên tổng thống nhận được đa số phiếu bầu hợp lệ có thể đắc cử. Nếu không ai giành được đa số phiếu bầu, vòng thứ hai sẽ được tổ chức trong vòng 14 ngày sau đó, trong đó chỉ có hai ứng cử viên với số phiếu bầu cao nhất ở vòng đầu tiên được vào vòng hai). Trong vòng bầu cử thứ hai, ứng cử viên nào nhận được nhiều phiếu bầu hơn sẽ đắc cử ( trường hợp số phiếu bầu của hai ứng cử viên bằng nhau, một cuộc bầu cử hoàn toàn mới sẽ được công bố trong vòng mười ngày)

Nhậm chức
Nếu tổng thống không được bầu, quyền hạn của tổng thống sẽ được thực hiện bởi Thủ tướng và Chủ tịch Thượng viện. Tổng thống nhậm chức sau lễ nhậm chức, trong lễ tuyên thệ trước Chủ tịch Thượng viện của Quốc hội Cộng hòa Séc.

Lời hứa của Tổng thống Cộng hòa Séc có nội dung: “Tôi xin hứa trung thành với Cộng hòa Séc. Tôi hứa sẽ duy trì Hiến pháp và pháp luật . Tôi xin hứa trong danh dự rằng tôi sẽ giữ chức vụ của mình vì lợi ích của tất cả mọi người và theo sự hiểu biết và lương tâm tốt nhất của tôi.“

Biên soạn: Ing. Doãn Dân – Tamda Media

Nguồn: https://cs.wikipedia.org/wiki/Prezident_%C4%8Cesk%C3%A9_republiky