Phong trào biểu tình chống chính sách truy quét người nhập cư bất hợp pháp của Tổng thống Donald Trump phản ánh sự rạn nứt sâu sắc trong xã hội Mỹ.

Cuộc khủng hoảng lần này không chỉ dừng ở mâu thuẫn giữa chính quyền và người dân, mà còn mở rộng thành xung đột giữa Nhà Trắng với chính quyền các tiểu bang, giữa Đảng Cộng hòa và Đảng Dân chủ.

Quyết định điều động gần 5.000 binh sĩ của ông Trump đã đẩy căng thẳng lên đỉnh điểm, khiến bang California đâm đơn kiện tổng thống về hành vi "bất hợp pháp, vô đạo đức và vi hiến".

Quyết định gây tranh cãi

Chuỗi biểu tình bắt đầu từ cuộc "càn quét" của ICE vào hai địa điểm có đông lao động nhập cư ở Los Angeles vào ngày 6-6.

Căng thẳng leo thang khi ông David Huerta, chủ tịch một nghiệp đoàn có sức ảnh hưởng lớn ở California, bị bắt với cáo buộc ngăn cản nhân viên liên bang. Nhiều cuộc biểu tình, thậm chí bạo loạn, nổ ra khắp bang yêu cầu trả tự do cho ông Huerta.

Mâu thuẫn đạt đỉnh điểm từ ngày 7-6, sau khi ông Trump điều động 2.000 binh sĩ vệ binh quốc gia đến California. Đến ngày 9-6, tổng lực lượng vũ trang được tăng lên gần 5.000 người gồm vệ binh quốc gia và thủy quân lục chiến.

Lực lượng này chỉ được phép thực hiện nhiệm vụ hỗ trợ như bảo vệ nhân viên ICE hoặc canh giữ tài sản liên bang, không được trực tiếp thực thi pháp luật.

Động thái này trở thành "ngòi nổ" mâu thuẫn vì vệ binh quốc gia nằm dưới sự chỉ huy của thống đốc bang. Điều luật quy định tổng thống phải chỉ đạo lực lượng này "thông qua thống đốc bang" - cơ sở để Thống đốc Gavin Newsom đâm đơn kiện ông Trump.

Đơn kiện của bang California nêu: "Việc điều động là hành động bất hợp pháp, vô đạo đức và vi hiến... Việc điều động một cách phi pháp trong thời gian dài như thế vi phạm nghiêm trọng chủ quyền tiểu bang, dường như được cố ý thiết kế để làm leo thang tình hình".

Tối 9-6, ông Newsom tiếp tục tuyên bố sẽ khởi kiện ông Trump lần thứ hai với quyết định điều binh sĩ thủy quân lục chiến.

Ở chiều ngược lại, ông Trump cho rằng các cuộc biểu tình đã quá bạo lực, nằm ngoài tầm kiểm soát của chính quyền bang, buộc ông "không còn lựa chọn nào khác". Ông còn chỉ trích những người biểu tình là "những kẻ kích động được trả tiền, xứng đáng bị bỏ tù".

Ông Trump khẳng định hôm 9-6: "Ơn trời chúng tôi đã cử lực lượng vệ binh quốc gia đến. Họ thật sự có ích. Chúng ta đã có rất nhiều vấn đề ở đó và họ (chính quyền địa phương) quá sợ hãi để làm bất kỳ điều gì. Nếu lúc ấy chúng tôi không cử quân thì Los Angeles đã bị phá hoại hoàn toàn".

Toan tính chính trị

Bang California là "thành trì" vững chắc của Đảng Dân chủ với thái độ thiếu hợp tác với chính quyền ông Trump, trở thành "cái gai trong mắt" Đảng Cộng hòa.

Los Angeles, một "thánh địa trú ẩn" cho người nhập cư, trở thành mục tiêu "béo bở" cho ông Trump. Việc chọn thành phố lớn thứ hai đất nước làm địa điểm "càn quét" góp phần củng cố hình ảnh tổng thống đang thực hiện lời hứa tranh cử về thực thi luật nhập cư.
Ông Trump huy động cả đặc vụ chống khủng bố để trấn áp nhập cư trái phép
Quyết định triển khai lực lượng liên bang cũng thể hiện thái độ cứng rắn của ông Trump đối với đối thủ chính trị.

Ông Newsom cũng đang hưởng lợi lớn từ vụ việc này. Sau khi ông Biden và bà Harris lui về hậu trường, ông Newsom nổi lên là ứng viên hàng đầu của Đảng Dân chủ cho cuộc bầu cử tổng thống 2028.

Cuộc khủng hoảng đã cho ông Newsom sự chú ý của truyền thông ở mức chưa từng có. Thống đốc California được cho là cố tình đưa ra những phát ngôn gay gắt nhắm vào ông Trump để "cưỡi" làn sóng này.

Phản hồi thách thức của ông khi bị Trump dọa bắt là minh chứng: "Đuổi theo tôi đi. Đến bắt tôi đi. Đó sẽ là bước đi hướng đến chủ nghĩa độc tài".

Những lợi ích trên cho thấy cả hai nhà lãnh đạo có thể tận dụng cuộc khủng hoảng này để ghi điểm với cơ sở chính trị riêng, hướng đến lợi ích trong các cuộc bầu cử tương lai.

Chính trường Mỹ chia rẽ sâu sắc

Không chỉ hai ông Trump và Newsom, các thành viên Đảng Dân chủ và Đảng Cộng hòa cũng tích cực chỉ trích quyết định của đối phương, biến cuộc khủng hoảng tại Los Angeles thành một "màn kịch quốc gia" về sự chia rẽ đảng phái trong chính trường Mỹ.
Các nghị sĩ Đảng Cộng hòa cùng lên tiếng ủng hộ ông Trump và quyết định điều binh. Thượng nghị sĩ Rand Paul, vốn có quan điểm ôn hòa, cũng ủng hộ rằng nếu chính quyền địa phương không thể quản lý các cuộc biểu tình thì chính phủ liên bang có trách nhiệm can thiệp.
Những nghị sĩ lãnh đạo Đảng Dân chủ nhanh chóng lên tiếng chỉ trích ông Trump và bênh vực ông Newsom.

(Nguồn: Tuoitre)