Chính quyền Tổng thống Trump đang mở rộng các biện pháp đánh giá người nhập cư và những người xin quốc tịch Mỹ, với mục tiêu kiểm tra 'thái độ chống Mỹ' và tiêu chuẩn 'tốt về đạo đức' trước khi cấp quyền cư trú, học tập, lao động hay nhập tịch.

Động thái này đã gây lo ngại về quyền tự do ngôn luận và tính minh bạch trong quy trình nhập cư, theo Hãng tin Reuters ngày 21-8.

Cơ quan Di trú và Nhập tịch Mỹ (USCIS), trực thuộc Bộ An ninh nội địa, thông báo các nhân viên nhập cư sẽ nhận được hướng dẫn mới để xem xét cả mặt tích cực lẫn tiêu cực của ứng viên, đặc biệt khi họ ủng hộ hoặc thúc đẩy các hoạt động hay tư tưởng chống Mỹ, cũng như các hành vi khủng bố chống Do Thái.

USCIS nhấn mạnh: "Hoạt động chống Mỹ sẽ là yếu tố cực kỳ tiêu cực trong bất kỳ đánh giá nào. Những lợi ích của Mỹ không nên dành cho những người căm ghét đất nước và thúc đẩy các tư tưởng chống Mỹ".

Trước đó ông Trump từng quy nhiều nhóm đối tượng vào "thành phần chống Mỹ", bao gồm các nhà sử học, các bảo tàng ghi chép lịch sử chế độ nô lệ, cũng như những người biểu tình ủng hộ Palestine và phản đối chiến dịch quân sự của Israel tại Gaza.

Đáng nói, thông báo này không hề đưa ra định nghĩa cụ thể nào về khái niệm "chống Mỹ". Tuy nhiên hướng dẫn chính sách tham chiếu một phần của luật liên bang về việc cấm nhập tịch đối với những người "phản đối chính phủ hoặc pháp luật, hoặc ủng hộ các hình thức chính quyền toàn trị".

Theo USCIS, việc đánh giá "chống Mỹ" sẽ được bổ sung vào quá trình kiểm tra hồ sơ, bao gồm cả mạng xã hội của người xin visa hoặc nhập cư.

Ngoài ra, USCIS cũng yêu cầu các ứng viên nhập tịch Mỹ phải chứng minh bản thân "tốt về mặt đạo đức" theo cách toàn diện hơn, không chỉ dựa vào việc họ không phạm pháp.

"Quyền công dân Mỹ là tiêu chuẩn vàng của quyền công dân, và nó chỉ nên được trao cho những người xuất sắc nhất thế giới", người phát ngôn USCIS, ông Matthew J. Tragesser, khẳng định.

Những người có nghĩa vụ chưa hoàn tất như nợ thuế hay tiền trợ cấp con cái giờ đây phải thanh toán đầy đủ để được coi là đủ điều kiện. Các hành vi như vi phạm giao thông nhiều lần hay quấy rối cũng có thể khiến người xin nhập tịch bị đánh giá là thiếu đạo đức.

Giới chuyên gia cảnh báo rằng những quy định mới này đang tạo ra tiêu chuẩn chủ quan, khó dự đoán, làm tăng gánh nặng hành chính và khó khăn khi buộc cán bộ USCIS phải tự đưa ra quyết định.

"Yêu cầu ứng viên 'chứng minh bản thân xứng đáng' với quyền công dân Mỹ sẽ tạo ra nhiều sự không chắc chắn, khó kiểm soát và tăng gánh nặng hành chính. Các ứng viên phải cung cấp loại giấy tờ nào, và các nhân viên sẽ đánh giá ra sao?", bà Emily Ryo, giáo sư luật tại Đại học Duke, hoài nghi.

Luật sư Susan Ramos tại Arizona gọi thay đổi này là điều "đáng lo ngại" vì dường như các thay đổi được đưa ra mà không có thông báo hay tham vấn, tạo ra tiêu chuẩn chủ quan mà không giải thích rõ cách đánh giá.

Nguồn: Tuoitre