Tại cuộc họp của UBND TP Hà Nội với 126 xã phường mới đây, trung tướng Nguyễn Thanh Tùng, giám đốc Công an TP Hà Nội, cho biết khi triển khai đầy đủ hệ thống camera AI, dự kiến đến ngày 18-12 TP Hà Nội sẽ không có cảnh sát giao thông ngoài đường nữa.

Thông tin trên được dư luận đặc biệt quan tâm và mong được nhân rộng trên cả nước vì kỳ vọng vào tính minh bạch, khách quan khi vận hành hệ thống này.

Cảnh sát giao thông không phải ra đường

Nêu lý do về việc triển khai hệ thống camera AI, ông Tùng cho biết hệ thống mới có khả năng nhận diện biển số, điều khiển giao thông theo làn xanh, lượng giao thông, điều tiết... Đặc biệt hệ thống có khả năng nhận diện khuôn mặt, nếu có đối tượng truy nã ở đâu camera AI có thể nhận diện tự động báo về trung tâm chỉ huy.

Sau việc triển khai đầy đủ hệ thống camera AI, không cần cảnh sát giao thông ra đường nữa. Theo ông Tùng, gói thầu thứ 2 (quý 3-2026), toàn bộ camera AI sẽ nhận diện được môi trường vỉa hè, hành động vứt rác không đúng quy định sẽ được chụp để xử lý, khi đó mới thay đổi hành vi của người dân về môi trường.

"Dự kiến tháng 6-2026 hệ thống sẽ vận hành, khi đó sẽ đảm bảo được nề nếp quy củ kể cả trật tự vỉa hè, đô thị", ông Tùng thông tin rõ hơn.

Theo số liệu mới đây từ Công an TP Hà Nội, hiện tại đơn vị này đang phối hợp với các cục nghiệp vụ Bộ Công an triển khai các hệ thống camera AI trên địa bàn thủ đô với khoảng 3.700 camera, có ứng dụng công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI) và nhiều hạng mục liên quan việc vận hành.

Trong khi đó, theo thống kê của Phòng cảnh sát giao thông Công an TP Hà Nội, hiện nay trung bình mỗi tháng đơn vị phát hiện xử lý 500 - 700 trường hợp ô tô bị phạt nguội thông qua hơn 600 cụm camera giám sát tự động 24/24 giờ.

Các camera có thể phát hiện vi phạm và nhận diện biển số ngay cả trong đêm tối và mọi điều kiện thời tiết.

Ngoài xử lý vi phạm, hệ thống camera giám sát còn giúp lực lượng chức năng chủ động nắm tình hình giao thông, phát hiện và giải quyết kịp thời các vụ tai nạn, sự cố phát sinh, phối hợp điều tiết, phòng ngừa ùn tắc và hỗ trợ các lực lượng khác trong công tác bảo đảm an ninh trật tự và đấu tranh phòng ngừa tội phạm.

Hiện đại và hoàn toàn phù hợp với xu thế chung

Trước chủ trương trên của Công an TP Hà Nội, TS Phan Lê Bình (chuyên gia giao thông, trưởng đại diện văn phòng tư vấn OCG Nhật Bản) cho biết việc đẩy mạnh xử lý vi phạm giao thông qua camera AI là một cách làm mới, rất hiện đại và hoàn toàn phù hợp với xu thế chung về ứng dụng khoa học công nghệ. Nhiều lợi ích có thể thấy ngay, trước hết là giảm sức lao động cho lực lượng chức năng.

Cảnh sát giao thông tăng tuần tra, xử phạt vi phạm trên cao tốc phía Nam
Mặt khác, phương pháp này còn giúp tăng khả năng phát hiện các vi phạm. Hiện nay việc phát hiện vi phạm bị giới hạn bởi số lượng cảnh sát giao thông có thể xuất quân trong cùng một thời điểm.

Đồng thời mỗi tổ công tác của cảnh sát cũng chỉ phát hiện số lượng vi phạm nhất định bởi năng lực con người là có hạn.

"Với sự giúp sức của công nghệ thông tin, tới đây sẽ không bị giới hạn về số lượng vi phạm có thể phát hiện. Từ đó tạo tính răn đe rất cao, bởi người dân sẽ cảm nhận được rằng dù không có cảnh sát trên đường thì họ cũng có thể bị phát hiện bất cứ lúc nào nếu không tuân thủ quy định", ông Bình nhận định.

Trong khi đó, đại biểu Phạm Văn Hòa (Đồng Tháp) cũng cho rằng việc ứng dụng AI vào quản lý giao thông, thay thế cảnh sát giao thông điều tiết tại hiện trường là giải pháp hiện đại, văn minh, có khả năng giúp giảm thiểu mâu thuẫn, xung đột giữa lực lượng chức năng và người dân.

Đặc biệt trong việc xử phạt vi phạm giao thông, với các hình ảnh vi phạm rõ ràng, dữ liệu cụ thể từ hệ thống AI sẽ giúp giảm thiểu tranh cãi, khiếu nại. Người tham gia giao thông sẽ được bảo vệ, còn lực lượng thực thi pháp luật cũng giảm tải; đồng thời tránh những tiếp xúc trực tiếp phát sinh tiêu cực, rủi ro về đạo đức công vụ.

Cũng theo ông Hòa, có thể nghiên cứu để mở rộng ra sử dụng AI điều hành giao thông ở các đô thị lớn khác trên cả nước khi có đủ điều kiện, trang thiết bị vì những điều tích cực như trên.

Tuy nhiên, cũng cần nhìn nhận thực tế hiện nay hạ tầng giao thông của Hà Nội còn chưa đảm bảo, chưa đáp ứng được nhu cầu, mật độ dân số rất đông, tình trạng ùn ứ tắc nghẽn giao thông diễn ra hằng ngày nên vẫn cần lực lượng cảnh sát giao thông trực tiếp làm nhiệm vụ chỉ huy, phân luồng, chỉ dẫn.

Tiến tới áp dụng trên toàn quốc

Đồng tình với những ưu điểm của camera AI giao thông này nhưng TS Khương Kim Tạo, nguyên phó chánh Văn phòng Ủy ban An toàn giao thông quốc gia, còn cho rằng việc áp dụng công nghệ AI vào điều hành quản lý giao thông nói chung, trật tự an toàn giao thông nói riêng sẽ giúp tiết kiệm chi phí, công sức lao động, nguồn nhân lực phải đứng trực tiếp ở các tuyến đường, nút giao thông điều hành.

Với việc thực hiện xử phạt không tiếp xúc, hạn chế vấn đề tiêu cực, chủ trương này còn góp phần nâng cao giáo dục, hình thành văn hóa giao thông mới cho người dân ở Hà Nội. Qua đây sẽ là kinh nghiệm quý, tiền đề để có thể nhân rộng ứng dụng công nghệ, camera AI vào các thành phố, đô thị lớn trên cả nước và tiến tới áp dụng trên toàn quốc.

Thêm vào đó, sau khi ứng dụng vào giao thông, trong thời gian tới, như giám đốc Công an TP Hà Nội cũng đã thông tin, sẽ ứng dụng vào giám sát xử lý các vấn đề liên quan môi trường đô thị như xả rác bừa bãi, lấn chiếm lòng đường, vỉa hè, dừng đỗ xe sai quy định... Hơn vậy còn giúp cả phát hiện tội phạm truy nã...

Đây sẽ là những bước tiến rất mạnh không chỉ về kỹ thuật, mà còn là cuộc chuyển đổi tư duy quản trị đô thị, xây dựng đô thị văn minh hiện đại, đảm bảo trật tự an toàn giao thông và xã hội.

Để có thể áp dụng việc sử dụng camera AI hiệu quả, theo TS Phan Lê Bình, cần chuẩn bị một số nội dung sau:

1. Cần làm sạch dữ liệu về đăng ký xe, đặc biệt là đối với xe máy, để cơ quan chức năng có thể xác định rõ người vi phạm để gửi thông báo.
2. Cần giải quyết và xử lý nghiêm các trường hợp dán, che biển số hoặc sử dụng biển số giả. Điều này có thể gây thiệt hại cho những người dùng biển số thật bị mạo danh, bởi họ cần chứng minh rằng mình không vi phạm.
3. Với một số vi phạm không thể quan sát bằng mắt thường như nồng độ cồn, chở quá tải trọng, xử lý các tình huống, sự cố tai nạn... vẫn rất cần duy trì các tổ cảnh sát lưu động. Đồng thời điều này cũng tạo tính răn đe, không chỉ đảm bảo an toàn giao thông mà còn duy trì trật tự an toàn xã hội.
Để thực hiện nghiêm việc xử lý vi phạm thông qua hệ thống camera, trao đổi với Tuổi Trẻ trước đó, thiếu tướng Đỗ Thanh Bình, cục trưởng Cục Cảnh sát giao thông, cho biết tới đây khi phát hiện xe vi phạm, cảnh sát sẽ kiểm tra trong dữ liệu đăng ký xe và gửi thông báo tới chủ xe thông qua VNeID, VNeTraffic hoặc thông qua công an cấp xã. Điều này áp dụng đối với cả xe máy.
Hiện Cục Cảnh sát giao thông cùng các đơn vị nghiệp vụ đang làm sạch dữ liệu đăng ký xe, có giải pháp để khi chuyển quyền sở hữu xe phải thực hiện sang tên, gắn trách nhiệm chủ xe khi có vi phạm. Qua đó nắm chính xác người đăng ký xe đang ở đâu, việc kiểm soát phạt nguội không chỉ dựa vào đăng kiểm như hiện nay.
TP.HCM chưa áp dụng camera AI

Theo đại diện Phòng cảnh sát giao thông (PC08) Công an TP.HCM, hiện nay trên địa bàn TP.HCM có khoảng 1.000 camera giám sát, xử lý vi phạm trật tự an toàn giao thông.
Bên cạnh đó, TP.HCM còn có một số tuyến đường, ngã tư được lắp đặt hệ thống giám sát dùng để phát hiện hành vi vi phạm, "phạt nguội", điều tiết giao thông...
Những hành vi vi phạm mà hệ thống tự động phát hiện và xử lý như vượt đèn đỏ, đi sai làn, không đội mũ bảo hiểm, sử dụng điện thoại khi lái xe, dừng đỗ sai quy định... sau đó truyền dữ liệu về hệ thống và gửi thông báo "phạt nguội" đến người vi phạm.
Tuy vậy, hiện nay TP.HCM chưa áp dụng hệ thống camera AI.

Nhiều nước dùng camera AI phát hiện vi phạm giao thông

Công nghệ AI giúp phát hiện những hành vi vi phạm tinh vi và hỗ trợ can thiệp nhanh chóng, thay vì "phạt nguội" như trước. Tuy nhiên, sự phát triển nhanh của công nghệ cũng đặt ra câu hỏi về quyền riêng tư.
Các chuyên gia cho rằng cần có cơ chế giám sát và minh bạch để đảm bảo dữ liệu người dân được bảo vệ. Dù còn gây tranh cãi, công nghệ AI trong giao thông được xem là công cụ hữu hiệu để nâng cao ý thức và giảm tai nạn đường bộ.
Chẳng hạn hệ thống camera "Heads Up" của Công ty công nghệ Acusensus (Úc) đã được triển khai tại Úc, Anh và Mỹ. Camera chụp ảnh toàn bộ xe đi qua, bao gồm biển số và hàng ghế trước, sau đó dùng AI để phân tích hình ảnh và xác định khả năng có hành vi vi phạm. Mỗi hình ảnh sẽ được đánh giá mức độ tin cậy, sau đó nhân viên sẽ kiểm tra lại thủ công trước khi ra quyết định xử phạt.
Tại Anh, gần một nửa số lực lượng cảnh sát đã thử nghiệm hệ thống này vào cuối năm 2024. Ở hạt Great Manchester, phía tây bắc nước Anh, chỉ trong hai tháng thử nghiệm, hơn 3.200 người bị phát hiện vi phạm như không thắt dây an toàn hoặc dùng điện thoại khi lái xe.
Tại tiểu bang Queensland (Úc), từ khi triển khai hệ thống này, chính quyền địa phương đã ghi nhận hơn 15.000 người đã bị phát hiện sử dụng điện thoại di động và hơn 2.200 người không thắt dây an toàn trong một thử nghiệm vào năm 2020.
Chính quyền Queensland cũng cho biết kể từ khi lắp đặt hệ thống camera này, số ca tử vong do tai nạn giao thông giảm 7,1%.
Tại Mỹ, hệ thống "Heads Up Real Time" được sử dụng ở các bang North Carolina và Georgia, với cách hoạt động khác với cách thức hoạt động ở Anh hay Úc.
Cụ thể, hình ảnh được gửi trực tiếp đến cảnh sát gần hiện trường để họ có thể ngăn chặn vi phạm ngay lập tức. Ở North Carolina, số trường hợp vi phạm không thắt dây an toàn tăng gấp 6 lần và vi phạm dùng điện thoại tăng gấp 9 lần sau khi hệ thống được áp dụng.

Bạn đọc ủng hộ, mong nhân rộng cả nước

Trên Tuổi Trẻ Online, bạn đọc Phan Tuấn viết: "Quá hay! Nên nhân rộng mô hình này cho cả nước". Cùng quan điểm, bạn đọc Hữu Thuận bày tỏ hoan nghênh với quyết sách trên của Hà Nội bằng bình luận: "Hà Nội tiên phong trong chuyện này rất hay, người dân sẽ rất ủng hộ".
Theo bạn đọc Nguyễn Đức Dũng, nếu hệ thống camera AI mới giám sát, cơ quan chức năng xử lý gắt gao các trường hợp vi phạm giao thông trong một thời gian thì nhất định ý thức người tham gia giao thông sẽ có chuyển biến tích cực.
Bạn đọc có địa chỉ email phan****@gmail.com nhận xét: "Cách làm rất đúng hướng, công nghệ làm thay thế con người". "Camera phải nhận diện được luôn cả xe quá khổ, quá tải nữa", bạn đọc Anh Tâm mong muốn.
Ngoài việc nâng cấp hệ thống camera, bạn đọc KimNan mong muốn Hà Nội chỉnh trang, nâng cấp đồng bộ hệ thống đèn hiệu, biển báo, vạch kẻ đường rõ ràng, minh bạch, đầy đủ để người dân lưu thông có thể dễ dàng tuân thủ. Theo một bạn đọc, các đô thị lớn trên cả nước cũng sớm ứng dụng camera AI để kiểm soát giao thông, bởi đây là xu hướng phát triển hiện đại, văn minh.
Chia sẻ thêm về vấn đề này, anh Nguyễn Thanh Tùng (29 tuổi, Hà Nội) kỳ vọng khi hệ thống camera AI đi vào hoạt động sẽ vận hành trơn tru, hiệu quả, vừa giúp giảm ùn tắc và tiết kiệm nguồn lực.
"Tôi thấy việc áp dụng Camera AI vào trong giao thông là rất hợp lý. Hệ thống camera sẽ hỗ trợ cảnh sát giao thông vào những công việc hằng ngày như điều tiết lưu lượng, đèn giao thông và cả phát hiện các trường hợp vi phạm.
Từ đó cảnh sát giao thông sẽ không phải vất vả để ra đường điều tiết hằng ngày, chỉ xuất hiện trong trường hợp khẩn hoặc có tai nạn. Vừa tiết kiệm nguồn lực, vừa hiệu quả", anh Tùng nói.
Doanh nghiệp Việt đã "đón sóng" camera AI nhiều năm trước

Theo ông Đoàn Mạnh Hà - tổng giám đốc Bkav AI, do nhận thấy tiềm năng AI từ rất sớm nên từ năm 2017 doanh nghiệp đã phát triển AI trên các dòng điện thoại, đến năm 2018 khi Bkav hợp tác chiến lược với Qualcomm để nghiên cứu và phát triển camera AI.
Giám đốc Bkav AI khẳng định sau 8 năm doanh nghiệp này đã làm chủ đến 20 trong tổng số 23 công nghệ lõi thiết yếu để xây dựng một hệ thống camera AI quy mô lớn. Với 3 công nghệ còn lại (vi xử lý, cảm biến hình ảnh và ống kính quang học), doanh nghiệp tích hợp giải pháp từ các đối tác hàng đầu thế giới.
Ông Đoàn Mạnh Hà còn cho hay thực tế đã chứng minh năng lực của kỹ sư Việt Nam là rất tốt. Với nền tảng vững chắc, làm chủ và phát triển thành công nhiều giải pháp AI phức tạp, kỹ sư Việt không thua kém các kỹ sư trên thế giới.
Trong khi đó, gia nhập thị trường camera AI từ năm 2020, Công ty VNPT Technology - thành viên của Tập đoàn VNPT - cũng nhanh chóng triển khai hệ thống camera an ninh giám sát.

(Nguồn: Tuoitre)