Theo các chuyên gia y tế, nếu Cộng hòa Séc thực hiện ý định rút khỏi Liên minh châu Âu (EU) như phong trào Stačilo! nhiều lần kêu gọi, điều này không chỉ gây thiệt hại về chính trị – kinh tế mà còn có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến hệ thống chăm sóc sức khỏe, đặc biệt là việc tiếp cận thuốc và công nghệ điều trị hiện đại của người bệnh.

Rủi ro cao với người bệnh

"Về khả năng tiếp cận thuốc men, việc rời EU là một sai lầm nghiêm trọng. Chúng ta sẽ trở thành một thị trường nhỏ lẻ với luật chơi riêng, rất khó thương lượng với các nhà sản xuất lớn và điều đó sẽ ảnh hưởng tiêu cực đến người dân," ông Jakub Dvořáček – cựu Thứ trưởng Y tế và hiện là trưởng nhóm chuyên môn thuộc Liên minh châu Âu về các loại thuốc thiết yếu – nhấn mạnh.

Ông cho rằng, việc Séc tách khỏi EU sẽ khiến khả năng tiếp cận các loại thuốc tân tiến cho các căn bệnh như ung thư, viêm khớp dạng thấp hay bệnh hiếm gặp bị thu hẹp. Những loại thuốc này hiện chủ yếu được sản xuất tại Mỹ và các quốc gia EU. Trong khi đó, Trung Quốc hay Ấn Độ chỉ là nhà cung cấp chính cho các loại thuốc điều trị phổ thông – như thuốc giảm đau, thuốc hạ huyết áp hay kiểm soát cholesterol.

Ngoài ra, ông Dvořáček lo ngại về chất lượng thuốc nếu Séc phải dựa vào nguồn cung ngoài EU. "Khi còn ở EU, Cộng hòa Séc được bảo vệ bởi các tiêu chuẩn chất lượng nghiêm ngặt từ Cơ quan Dược phẩm Châu Âu (EMA). Một khi rút khỏi, chúng ta sẽ khó đảm bảo thuốc được sản xuất và phân phối theo các quy trình đúng chuẩn, đặc biệt là nếu xuất xứ từ các nước không minh bạch như Trung Quốc," ông nói.

Mô hình y tế tập trung – lợi bất cập hại?

Phong trào Stačilo! không chỉ đề xuất rút khỏi EU, mà còn kêu gọi phục hồi mô hình y tế thời kỳ xã hội chủ nghĩa. Họ muốn thành lập một quỹ bảo hiểm y tế quốc gia duy nhất do nhà nước điều hành, kiểm soát hoạt động của các bác sĩ và nhân viên y tế, thống nhất hệ thống bệnh viện theo mô hình ba cấp như thập niên 70.

Theo kế hoạch này, các phòng khám tư nhân phải tuân theo vai trò được phân công trong hệ thống công hoặc chuyển sang hình thức chăm sóc hoàn toàn tự chi trả. Ngoài ra, nhà nước sẽ điều tiết số lượng nhân viên tại từng khoa, chỉ định từng bệnh viện phải cung cấp dịch vụ gì, và kiểm tra chi tiết công việc bác sĩ theo giờ làm việc.

Tuy nhiên, nhiều chuyên gia lịch sử cho rằng mô hình này từng làm “tê liệt” hệ thống y tế trong quá khứ. Bác sĩ bị đánh giá dựa trên số lượng chỉ tiêu hình thức thay vì chất lượng điều trị cho bệnh nhân. Tình trạng hối lộ “lót tay” từng tồn tại phổ biến như một cách để có được sự quan tâm tốt hơn từ bác sĩ.

Có thực sự cần thiết trở lại quá khứ?

"Ngày nay, người dân Cộng hòa Séc đang được tiếp cận dịch vụ y tế thuộc loại tốt nhất thế giới trong khuôn khổ bảo hiểm y tế công," nhà sử học Tomáš Vilímek từ Viện Lịch sử Đương đại thuộc Viện Hàn lâm Khoa học Séc nhận định.

Ông nhấn mạnh rằng hiện tại, người dân có quyền tự do lựa chọn bác sĩ gia đình hoặc chuyên khoa, có thể chuyển bác sĩ nếu không hài lòng – điều vốn không thể thực hiện trong hệ thống “gán ghép từ trên xuống” của thời kỳ trước.

Một cuộc khảo sát kèm theo bài viết cũng cho thấy đa số người dân không muốn quay trở lại mô hình y tế xã hội chủ nghĩa – với 84,5% phản đối ý tưởng khôi phục lại hệ thống cũ.

Việc Stačilo! đề xuất rút khỏi EU và quay lại mô hình y tế tập trung không chỉ là bước lùi về chính sách quốc tế, mà còn kéo theo nguy cơ tụt hậu trong chăm sóc sức khỏe người dân. Khi thế giới ngày càng phụ thuộc vào năng lực hợp tác, minh bạch và công nghệ y tế hiện đại, thì đóng cửa lại chính mình là điều vô cùng bất lợi – đặc biệt với các bệnh nhân đang cần điều trị bằng các phương pháp và loại thuốc tiên tiến nhất.

Theo Novinky