Liên minh châu Âu (EU) thống nhất áp đặt quy định hạn chế việc đi lại của các nhà ngoại giao Nga trong khối, nhằm đối phó với làn sóng gia tăng các vụ phá hoại và tấn công tình nghi do điệp viên Nga tiến hành dưới vỏ bọc ngoại giao.

EU siết việc đi lại của nhà ngoại giao Nga

Theo báo Financial Times ngày 7-10, nhiều chiến dịch phá hoại bị cáo cuộc là do Matxcơva hậu thuẫn đang leo thang, nhắm vào các quốc gia thành viên NATO bằng nhiều hình thức như phóng hỏa, tấn công mạng, phá hoại cơ sở hạ tầng và xâm nhập bằng máy bay không người lái.

Giới an ninh châu Âu cho rằng đây là một “chiến dịch phối hợp nhằm gây bất ổn cho các đồng minh của Ukraine”.

Quy định mới sẽ buộc các nhà ngoại giao Nga được bổ nhiệm tại các thủ đô EU phải thông báo kế hoạch di chuyển cho chính phủ liên quan trước khi rời khỏi biên giới nước sở tại.

Sáng kiến này do Cộng hòa Czech đề xuất, nằm trong gói biện pháp trừng phạt mới của Brussels đối với Nga liên quan xung đột tại Ukraine.

Gói trừng phạt này cần được toàn bộ 27 thành viên EU thông qua. Theo hai nguồn tin am hiểu, Hungary - quốc gia duy nhất còn phản đối - đã rút lại quyền phủ quyết của mình, mở đường cho việc thông qua.

Tuy nhiên việc phê chuẩn có thể bị trì hoãn do tranh cãi về đề xuất của Áo muốn gỡ trừng phạt tài sản liên quan đến nhà tài phiệt Nga Oleg Deripaska, để bồi thường cho Ngân hàng Raiffeisen của Áo sau các khoản thiệt hại phải chi trả tại Nga.

Theo các quan chức, ít nhất 12 đại sứ từ những thủ đô khác cho biết họ sẽ không ủng hộ gói biện pháp nếu đề xuất của Áo được đưa vào. Các cuộc đàm phán tiếp theo dự kiến diễn ra vào ngày 8-10.

Tình nghi nhiều điệp viên Nga có vỏ bọc nhà ngoại giao

Cơ quan tình báo EU cho rằng nhiều điệp viên Nga có vỏ bọc nhà ngoại giao thường điều hành các mạng lưới hoạt động bên ngoài nước sở tại để né tránh sự giám sát của phản gián.

“Một người được cử đến một nơi, nhưng lại hoạt động ở nơi khác. Các cơ quan tình báo của nước chủ nhà biết họ đang làm gì, nhưng khi họ vượt qua biên giới, việc giám sát trở nên khó khăn hơn nhiều”, một nhà ngoại giao cấp cao EU nói.

Đặc biệt, từ tháng 5-2024, Cộng hòa Czech đã kêu gọi EU áp dụng các biện pháp kiểm soát này sau khi phát hiện nhiều nhà ngoại giao Nga tham gia hoạt động tình báo.

Praha đã trục xuất một số người, nhưng hàng trăm nhà ngoại giao Nga vẫn còn được cấp phép hoạt động tại Áo, và có thể dễ dàng di chuyển sang lãnh thổ Czech.

Ngoại trưởng Czech Jan Lipavský khẳng định cần khôi phục nguyên tắc “có đi có lại” trong đối xử ngoại giao.

“Không có cái gọi là ‘Schengen cho Nga’, nên một nhà ngoại giao Nga ở Tây Ban Nha không thể tự do đến Praha bất cứ lúc nào”, ông nói, đồng thời kêu gọi áp dụng quy định nghiêm ngặt hơn đối với thị thực ngoại giao ngắn hạn theo Công ước Vienna.

Cộng hòa Czech từng là nạn nhân của một vụ phá hoại nghiêm trọng mà họ cho là do Nga gây ra vào năm 2014, khi kho đạn ở Vrbětice phát nổ khiến hai người thiệt mạng. Praha cho rằng vụ việc do các đặc vụ thuộc cơ quan tình báo quân đội Nga GRU thực hiện.

Nguồn: Tuổi trẻ