Giảm giá 75% giá vé phương tiện công cộng đã được đảng ANO triển khai tại các vùng mà họ đang kiểm soát. Biện pháp này dành cho học sinh, sinh viên và người cao tuổi — bắt đầu có hiệu lực trước cuộc bầu cử Hạ viện, từ tháng 8 đến tháng 9. 

Tuy nhiên, để được hưởng mức giảm này, hành khách phải thực hiện một quy trình gồm nhiều bước, điều này khiến không ít người — đặc biệt là người cao tuổi — cảm thấy nản lòng. Họ phải khai báo thông tin qua mẫu điện tử trên trang web của địa phương và gửi bản quét vé. Khoản giảm được hoàn lại dựa trên một hợp đồng tặng quà (darovací smlouva).

Chính sách giảm 75% này từng được đảng ANO đưa ra vào năm 2018 trong nhiệm kỳ đầu tiên của Thủ tướng Andrej Babiš, tuy nhiên sau đó đã bị nội các của ông Petr Fiala (ODS) cắt giảm xuống còn 50% do gánh nặng ngân sách quốc gia. Việc giảm giá vé do nhà nước tài trợ với chi phí hàng tỷ korun mỗi năm. Trước thềm bầu cử quốc hội, các khu vực do ANO lãnh đạo đã tái khởi động mức giảm 75% như một phần trong chiến dịch tranh cử, với lời hứa của Babiš rằng nếu thắng cử, ông sẽ khôi phục mức giảm này trên toàn quốc.

Ai đang được hưởng lợi?

Hiện có 8 khu vực đang cung cấp hỗ trợ hoàn trả vé theo mức giảm 75%: Zlínský, Ústecký, Plzeňský, Moravskoslezský, Olomoucký, Královéhradecký, Karlovarský và Vysočina. Những đối tượng được ưu tiên bao gồm:

- Trẻ em từ 6–18 tuổi  
- Sinh viên dưới 26 tuổi  
- Người cao tuổi trên 65 tuổi  

Điều kiện là họ phải sử dụng vé theo thời gian (ví dụ: vé tháng, vé quý) có hiệu lực trong khu vực.

Không tự động – và phức tạp với người lớn tuổi

Tuy nhiên, mức giảm không được áp dụng tự động khi mua vé. Người muốn được giảm giá cần phải:

1. Mua vé thời gian đến trước hạn chót ngày 31/12 năm 2025.  
2. Từ ngày 15/8, nộp đơn yêu cầu hoàn trả bằng hình thức điện tử.  
3. Quét hoặc chụp ảnh vé và đính kèm vào đơn. Có thể nộp nhiều vé cùng lúc.  
4. Ký hợp đồng tặng quà để nhận lại khoản hoàn trả.  

Quy trình phức tạp này đang bị chỉ trích rộng rãi trên mạng xã hội, đặc biệt từ người cao tuổi — những người thường gặp khó khăn với các thao tác kỹ thuật số.

ANO phản hồi chỉ trích

Đáp lại các lời phê bình, đảng ANO cho biết họ vẫn ủng hộ cách làm hiện tại. “Giao thông công cộng phải là một dịch vụ cơ bản cho công chúng. Trẻ em, sinh viên và người cao tuổi là những nhóm cần nó nhất. Chúng tôi đang tiếp nối hệ thống mà đảng ANO từng thiết lập và đã giúp ích cho hàng triệu người, đồng thời hỗ trợ giao thông bền vững,” nghị sĩ Martin Kolovratník của ANO tuyên bố.

Tương tự, thống đốc tỉnh Zlín là Radim Holiš phát biểu: “Bước đi này hoàn toàn hợp lý và công bằng. Không thể để nhà nước làm cho dịch vụ công cơ bản như giao thông trở nên kém khả dụng rồi buộc tỉnh phải gánh thay. Chúng tôi đã tìm được con đường để giúp đỡ – và chúng tôi cho thấy điều đó là khả thi.”

Lời hứa trước bầu cử: “Czech Ticket”

Trước bầu cử, đảng ANO cam kết không chỉ khôi phục mức giảm 75% cho toàn quốc mà còn giới thiệu sản phẩm mới "Czech Ticket" — loại vé toàn quốc được cho là sẽ thống nhất giá vé và làm cho việc di chuyển dễ dàng hơn trên toàn bộ lãnh thổ Cộng hòa Séc.

Tuy nhiên, các nhà kinh tế cảnh báo rằng những kế hoạch này, cùng với các lời hứa tăng chi tiêu và giảm thuế, sẽ gây thêm gánh nặng nợ công.

“Chương trình của ANO chứa nhiều cam kết chi tiêu mới mà không đi cùng với giải pháp tăng thu nhập. Điều này chắc chắn sẽ dẫn đến tăng thâm hụt ngân sách,” Lukáš Kovanda – kinh tế trưởng của ngân hàng Trinity – nhận định. Ông cũng lưu ý rằng ANO lại tuyên bố cắt giảm mạnh thâm hụt vào cuối nhiệm kỳ — điều khó khả thi nếu các khoản chi tăng liên tục mà không có phương án tài chính rõ ràng.

Petr Bartoň – kinh tế trưởng của tập đoàn đầu tư Natland – cũng đồng tình: “Mỗi nội dung trong chương trình chỉ nói đến tăng chi, không chỉ rõ cách tài trợ. Nếu có thì cũng thiếu khả thi hoặc không đầy đủ, nên chắc chắn thâm hụt ngân sách sẽ tăng.”  

Tóm lại, dù người dân ở tám vùng được lợi từ chính sách vé rẻ do ANO đề xuất, quy trình thực hiện bị chê là phức tạp — đặc biệt với người cao tuổi. Đồng thời các chuyên gia kinh tế cảnh báo về hệ quả tài chính nếu chính sách mở rộng toàn quốc.

Theo CNN Prima news