Một khu nghỉ dưỡng ven biển mới ở Triều Tiên, từng bị các tổ chức nhân quyền chỉ trích vì điều kiện lao động khắc nghiệt đối với công nhân xây dựng, đã chào đón nhóm khách du lịch Nga đầu tiên trong tuần này.

Nhà lãnh đạo Kim Jong-un đã khánh thành khu nghỉ dưỡng tên Wonsan Kalma này với một buổi lễ hoành tráng hồi tháng trước, ca ngợi nơi đây là một "điểm đến du lịch và văn hóa đẳng cấp thế giới".

Chi tiết về quá trình xây dựng khu nghỉ dưỡng này phần lớn được giữ kín bên trong một quốc gia hầu như biệt lập với thế giới bên ngoài.

BBC Verify đã nghiên cứu hình ảnh vệ tinh, thu thập các tài liệu quy hoạch nội bộ và trao đổi với các chuyên gia cùng những nhân vật từng là "người trong cuộc" tại Triều Tiên về lo ngại của họ đối với các vụ vi phạm nhân quyền trong quá trình phát triển dự án.

Thấp thoáng hình ảnh Benidorm
Ông Kim Jong-un đã dành phần lớn tuổi trẻ của mình ở Wonsan, và trước khi khu nghỉ dưỡng mới được xây dựng, thị trấn này là một điểm đến nghỉ dưỡng nổi tiếng của giới tinh hoa ở Triều Tiên.

"Khi khu du lịch Wonsan được lên kế hoạch ban đầu… ý tưởng là nhằm thu hút khoảng một triệu khách du lịch đến khu vực này, đồng thời vẫn giữ nó như một khu vực khép kín", theo lời Ri Jong-ho, một quan chức kinh tế cấp cao của Triều Tiên tham gia vào giai đoạn lập kế hoạch ban đầu của khu nghỉ dưỡng, người đã đào tẩu vào năm 2014, cho biết.

"Mục đích là để Triều Tiên mở cửa hơn một chút."

Năm 2017, một năm trước khi bắt đầu xây dựng công trình, ông Kim Jong-un đã cử một phái đoàn đi khảo sát thực tế tại Tây Ban Nha, trong đó đoàn đã đến thăm khu nghỉ dưỡng Benidorm (một trong những điểm nghỉ mát nổi tiếng nhất Tây Ban Nha).

Phái đoàn Triều Tiên "gồm có các chính trị gia cấp cao và nhiều kiến trúc sư, họ đã ghi chép rất nhiều", Matias Perez Such, một thành viên của nhóm Tây Ban Nha đã dẫn đoàn Triều Tiên đi tham quan công viên giải trí, khách sạn cao tầng và bến du thuyền, nhớ lại.

Một tờ rơi quảng cáo của Triều Tiên kèm bản đồ khu nghỉ dưỡng cho thấy có 43 khách sạn dọc theo bờ biển, cũng như các nhà khách nằm quanh một hồ nước nhân tạo và các địa điểm cắm trại.

BBC đã đối chiếu các địa điểm này với hình ảnh vệ tinh có độ phân giải cao, mặc dù chúng tôi không thể xác minh liệu các công trình đó đã thực sự hoàn tất hay chưa.

Một công viên nước, có các máng trượt màu vàng cao vút, nằm cách bãi biển không xa.

Xa hơn về phía bắc, có một khu giải trí bao gồm các tòa nhà được xác định trong bản quy hoạch là nhà hát, trung tâm giải trí, thể dục và rạp chiếu phim.

Ảnh vệ tinh cho thấy khu nghỉ dưỡng mới có một công viên nước và một số khách sạn nằm dọc theo bờ biển
Từ đầu năm 2018, hình ảnh vệ tinh chụp trong hơn 18 tháng cho thấy hàng chục tòa nhà mọc lên dọc theo bờ biển dài 4km.

Đến cuối năm 2018, khoảng 80% khu nghỉ dưỡng đã được hoàn thành, theo nghiên cứu của công ty phân tích hình ảnh vệ tinh SI Analytics có trụ sở tại Hàn Quốc.

Tuy nhiên, sau đợt xây dựng thần tốc, công trình dường như đã bị tạm dừng.

Việc xây dựng chỉ được nối lại sau cuộc gặp gỡ vào tháng 6/2024 giữa ông Kim Jong-un và Tổng thống Vladimir Putin, khi nhà lãnh đạo Nga tuyên bố sẽ khuyến khích công dân nước mình đến thăm các khu nghỉ dưỡng của Triều Tiên.

Cái giá về con người
Tốc độ xây dựng nhanh chóng này đã làm dấy lên lo ngại về điều kiện lao động của những người làm việc tại công trường.

Liên Hợp Quốc đã từng nhấn mạnh hệ thống lao động cưỡng bức ở Triều Tiên, đặc biệt là các "đội thi đua", mà người lao động thường phải đối mặt với điều kiện làm việc khắc nghiệt, giờ làm kéo dài và không được trả công thỏa đáng.

"Có những báo cáo nói rằng khu nghỉ dưỡng được xây dựng bằng các đội thi đua như vậy", James Heenan, người làm việc tại Văn phòng Nhân quyền Liên Hợp Quốc ở Seoul cho biết.

"Chúng tôi cũng nhận được thông tin rằng người lao động phải làm việc suốt 24 giờ trong những giai đoạn cuối cùng để kịp hoàn thiện khu nghỉ dưỡng - điều này rất giống với mô hình các đội thi đua."

Chụp lại hình ảnh,Hàng chục tòa nhà cao tầng đã được xây dựng dọc theo bờ biển
BBC đã phỏng vấn một người Triều Tiên từng làm việc và sau đó trở thành quản lý các "đội thi đua".

Mặc dù Cho Chung Hui – người sau đó đã đào tẩu – không tham gia trực tiếp vào quá trình xây dựng khu nghỉ dưỡng Wonsan, ông vẫn nhớ rõ điều kiện khắc nghiệt của các đội mà ông từng giám sát.

"Nguyên tắc của những [đội] này là dù thế nào đi nữa, bạn phải hoàn thành nhiệm vụ, ngay cả khi phải trả giá bằng mạng sống của mình", ông nói.

"Tôi đã thấy nhiều phụ nữ chịu áp lực thể chất quá lớn, ăn uống quá thiếu thốn đến mức họ bị mất hẳn kinh nguyệt."

Chụp lại hình ảnh,Các khách sạn ven biển được xây dựng với tốc độ chóng mặt làm dấy lên lo ngại về điều kiện làm việc của công nhân xây dựng
Kang Gyuri, người từng làm việc tại Wonsan trước khi chạy trốn sang Hàn Quốc vào năm 2023, cho biết anh họ của cô đã tình nguyện làm việc tại công trường xây dựng vì coi đó là cách để anh ta có được hộ khẩu ở thủ đô Bình Nhưỡng, vốn chỉ dành cho những công dân được chế độ tin tưởng.

"Anh ấy gần như không ngủ được. Họ [không] cho anh ấy ăn đủ", cô nói.

"Cơ sở vật chất không được tổ chức đúng cách, có người chết ngay khi đang làm việc và họ [chính quyền] không chịu trách nhiệm nếu công nhân bị ngã và chết."

Cô Kang cũng cho biết cư dân ở Wonsan đã bị đuổi ra khỏi nhà khi dự án khu nghỉ dưỡng mở rộng, thường không được bồi thường.

Mặc dù không liên quan trực tiếp đến trải nghiệm của cô Kang, BBC Verify đã có thể xác định qua phân tích hình ảnh vệ tinh cho thấy các tòa nhà gần một con đường chính dẫn tới khu nghỉ dưỡng đã bị phá dỡ. Thay vào đó, các tòa nhà chọc trời lớn hơn giờ đây đã xuất hiện.

"Họ chỉ đơn giản là phá hủy mọi thứ và xây dựng cái mới, đặc biệt là nếu đó là vị trí tốt," cô Kang nói.

"Vấn đề là, dù có bất công đến đâu, người dân cũng không thể công khai lên tiếng hay phản đối."

BBC đã liên hệ với các quan chức Triều Tiên để yêu cầu bình luận.

Khách du lịch nước ngoài đến từ đâu?
Triều Tiên gần như hoàn toàn đóng cửa với du khách nước ngoài, chỉ cho phép một vài tour du lịch được kiểm soát chặt chẽ trong những năm gần đây.

Wonsan Kalma được coi không chỉ đóng vai trò quan trọng trong việc vực dậy nền kinh tế đang gặp khó khăn của quốc gia bị trừng phạt này, mà còn là cách để tăng cường quan hệ với Nga - vốn đã trở nên gần gũi hơn sau khi Bình Nhưỡng hỗ trợ quân sự cho cuộc chiến của Moscow ở Ukraine.

Theo các tài liệu kế hoạch ban đầu mà BBC Verify tiếp cận được, mục tiêu là thu hút hơn một triệu du khách, trong đó khách nước ngoài dự kiến chủ yếu đến từ Trung Quốc và Nga.

Chúng tôi cũng đã khảo sát các trang web của các công ty du lịch tại Trung Quốc và Nga để tìm các tour quảng bá chuyến đi tới khu nghỉ dưỡng mới này.

Trong tất cả các công ty ở Trung Quốc mà chúng tôi kiểm tra, không có công ty nào quảng cáo các chuyến đi tới Wonsan cả. Tuy nhiên, tại Nga, chúng tôi đã xác định được ba công ty cung cấp các tour có lịch trình bao gồm Wonsan Kalma.

Vào đầu tháng 7/2025, chúng tôi đã gọi cho một trong những công ty đó, như một khách du lịch quan tâm đến chuyến đi dự kiến khởi hành vào ngày 7/7, và họ thông báo rằng đã có 12 người Nga đăng ký.

Chuyến đi kéo dài một tuần đến Triều Tiên, trong đó có ba ngày tại khu nghỉ dưỡng Wonsan, có giá 1.800 USD - cao hơn 60% so với mức lương tháng trung bình ở Nga.

Theo công ty lữ hành này, hai chuyến đi nữa đã được lên lịch vào tháng 8.

Chúng tôi đã liên hệ với hai công ty còn lại cung cấp các gói tour tương tự, nhưng họ từ chối tiết lộ số lượng người đăng ký.

Andrei Lankov, một chuyên gia về quan hệ Nga-Triều Tiên tại Đại học Kookmin ở Seoul, cho biết Wonsan Kalma "rất khó có thể trở nên thực sự phổ biến với du khách Nga".

"Du khách Nga có thể dễ dàng đến những nơi như Thổ Nhĩ Kỳ, Ai Cập, Thái Lan và Việt Nam, những nơi vượt trội hơn hẳn tất cả những gì Triều Tiên có thể phát triển," ông nói.

"Chất lượng dịch vụ cao hơn mà lại không bị giám sát thường xuyên."

Nguồn: BBC