Kế hoạch của EU nhằm ngừng nhập khẩu khí đốt Nga có thể sẽ không nhận được sự ủng hộ từ các quốc gia trung chuyển quan trọng như Thổ Nhĩ Kỳ.

Nằm ở biên giới EU, từ lâu Thổ Nhĩ Kỳ đã đóng vai trò như một điểm trung chuyển để khí đốt Nga đi tới châu Âu. Tuy nhiên, vị thế này có nguy cơ bị đe dọa khi mới đây EU đề xuất ngừng hoàn toàn khí đốt Nga vào cuối năm 2027.

Để triển khai kế hoạch này, EU muốn áp đặt thêm các yêu cầu giám sát để đánh giá tốt hơn về cách thức và địa điểm mà khí đốt Nga sẽ đi vào khối. EU cần thông tin từ các quốc gia trung chuyển quan trọng như Thổ Nhĩ Kỳ và Ankara dường như không mấy bận tâm về điều này.

Bộ Ngoại giao Thổ Nhĩ Kỳ cho hay, nước này "chỉ thực hiện những lệnh trừng phạt do Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc thông qua".

Đường ống dẫn khí đốt Lozenets - Nedyalsko gần làng Lozenets, Bulgaria. Đây là đường ống dẫn khí có thể vận chuyển theo 2 chiều giữa Thổ Nhĩ Kỳ và Bulgaria. Ảnh: AFP

"Việc Thổ Nhĩ Kỳ miễn cưỡng tuân thủ các điều khoản giám sát của EU có thể dẫn tới những thách thức cho việc thực hiện hiệu quả quy định, đặc biệt khi Thổ Nhĩ Kỳ ngày càng đóng vai trò là điểm trung chuyển và trung tâm khí đốt tiềm năng cho khí đốt Nga" - Ville Niinisto, nghị sĩ Nghị viện châu Âu thuộc Đảng Xanh, cựu Bộ trưởng Môi trường Phần Lan, lưu ý.

Việc theo dõi nguồn gốc dòng khí đốt là vô cùng khó với EU bởi có rất ít phương pháp để kiểm tra thành phần trong các lô khí đốt. Trong khi đó, hợp đồng cung cấp khí đốt được bảo mật và khí đốt được vận chuyển qua nhiều bên trung gian trước khi tới tay khách hàng. Luật mà EU đề xuất cũng không đặt ra bất kỳ nghĩa vụ pháp lý nào với Thổ Nhĩ Kỳ - quốc gia không phải thành viên EU.

Không phải hợp đồng nào cũng cho thấy rõ nguồn gốc của khí đốt, các công ty EU có thể cần yêu cầu đối tác Thổ Nhĩ Kỳ cung cấp thêm thông tin nếu muốn tiếp tục nhập khí đốt, nhà phân tích năng lượng cấp cao và chuyên gia thị trường khí đốt Aura Sabadus của công ty tư vấn ICIS, cho biết.

Điều này đặc biệt liên quan tới điểm trung chuyển khí đốt xuyên biên giới Strandzha - Malkoclar nối Thổ Nhĩ Kỳ với Bulgaria, bà Aura Sabadus giải thích.

Theo thỏa thuận phức tạp ký năm 2023, công ty năng lượng Bulgargaz của Bulgaria có thể đặt các lô hàng khí tự nhiên hóa lỏng (LNG) đến các cảng của Thổ Nhĩ Kỳ. LNG sau đó được giao cho công ty nhà nước Thổ Nhĩ Kỳ Botas trước khi được trả lại cho Bulgargaz tại biên giới.

Vấn đề là "chúng tôi không biết liệu lượng khí đốt này được chuyển đến Bulgaria có giống với lượng khí đốt đến các cảng của Thổ Nhĩ Kỳ hay không", bà Sabadus nói, lưu ý là EU không thể chắc chắn rằng lượng khí đốt này có bị pha trộn với những nguồn khác hay không.

Do giá khí đốt Nga tương đối rẻ, có nguy cơ cao một phần khí đốt trong số đó đến từ Nga. Kịch bản tương tự cũng có khả năng xảy ra với đoạn đường ống dẫn khí Kipi nối giữa Hy Lạp và Thổ Nhĩ Kỳ.

Năm ngoái, EU nhập khẩu 1,9 tỉ m3 khí đốt thông qua 2 hệ thống này và con số này có thể tăng lên 5,4 tỉ m3, bà Aura Sabadus cảnh báo. Dù con số này rất nhỏ so với 150 tỉ m3 khí đốt Nga từng xuất sang EU, nhưng vẫn chiếm tới 1/5 tổng lượng khí đốt nhập khẩu qua đường ống mà EU nhập khẩu từ Nga vào năm ngoái.

Với những kẽ hở này, 2 hệ thống vận chuyển khí đốt này chắc chắn cần được đưa vào các đề xuất pháp lý của EU và cần được xem như những địa điểm có nguy cơ cao.
Nguồn: laodong.vn