Ngày 6/12, chính phủ Nga thông báo chấm dứt loạt thỏa thuận hợp tác quân sự kéo dài hàng thập kỷ với Bồ Đào Nha, Pháp và Canada.

Văn bản do Thủ tướng Mikhail Mishustin ký được đăng tải trên Cổng thông tin pháp lý quốc gia, đánh dấu bước đi tiếp theo trong xu hướng Nga giảm dần các khuôn khổ hợp tác quân sự với phương Tây kể từ khi xung đột tại Ukraine bùng nổ hơn 3 năm trước.

Theo truyền thông nhà nước Nga, các thỏa thuận được ký trong giai đoạn 1989 - 2000 nay không còn phù hợp về mặt chiến lược. Đây là thời kỳ quan hệ Nga - phương Tây đang cải thiện đáng kể sau sự tan rã của Liên Xô năm 1991. Thỏa thuận với Canada được ký chỉ vài tuần sau sự kiện Bức tường Berlin sụp đổ năm 1989, trong bối cảnh nhà lãnh đạo Liên Xô khi đó là ông Mikhail Gorbachev nỗ lực xây dựng cầu nối với các quốc gia phương Tây.

Đến năm 1994, thỏa thuận với Pháp tiếp tục phản ánh chủ trương của cố Tổng thống Boris Yeltsin nhằm đưa Liên bang Nga hội nhập sâu hơn vào các cấu trúc an ninh châu Âu. Khi đó, Nga từng kỳ vọng thiết lập quan hệ đối tác đặc biệt, thậm chí có khả năng gia nhập NATO. Hai bên cam kết tham vấn trong các cuộc khủng hoảng và hướng tới "mạng lưới hòa bình và đoàn kết" tại châu Âu.

Thỏa thuận năm 2000 với Bồ Đào Nha được ký trong giai đoạn mà quan hệ song phương được đánh giá là nở rộ, với nhiều cuộc tiếp xúc cấp cao bất chấp việc Lisbon là thành viên NATO.

Tuy nhiên, những năm gần đây, Moscow liên tục cáo buộc NATO mở rộng ảnh hưởng và tiến sát biên giới Nga, đồng thời cho rằng phương Tây góp phần đẩy xung đột Ukraine leo thang. Nga coi khả năng Ukraine gia nhập NATO là vấn đề cốt lõi và từng đưa yêu cầu ngăn cản điều này vào đề xuất 28 điểm gửi Mỹ về việc chấm dứt chiến sự, vốn bị Kiev và giới phân tích nhận định là tạo tiền lệ cho các cuộc tấn công tiếp theo.

Động thái ngày 6/12 diễn ra sau quyết định tương tự hồi tháng 7, khi Nga hủy bỏ thỏa thuận hợp tác kỹ thuật quân sự ký với Đức năm 1996, với lý do Berlin theo đuổi chính sách đối đầu và tham vọng quân sự ngày càng tăng.

Trong bối cảnh này, Bồ Đào Nha và Pháp đều ủng hộ đề xuất của Ủy ban châu Âu sử dụng tài sản Nga bị đóng băng để cho Ukraine vay. Hiện EU đang phong tỏa khoảng 210 tỷ Euro tài sản của Nga, chủ yếu tại Euroclear (Bỉ), nhằm hỗ trợ ngân sách Ukraine, vốn dự kiến thiếu hụt khoảng 65 tỷ USD trong hai năm tới.

Cùng ngày, Moscow cho biết Bộ Ngoại giao Nga sẽ gửi thông báo chính thức tới Ottawa, Paris và Lisbon về quyết định chấm dứt các thỏa thuận. Trước đó, Duma Quốc gia Nga cũng đã phê chuẩn thỏa thuận quân sự mới với Ấn Độ, cho phép hai bên luân chuyển binh sĩ và trang thiết bị, mở rộng hợp tác quốc phòng giữa Moscow và New Delhi.

Theo VTV