Nga có phải là mối đe dọa về an ninh cho Cộng hòa Séc không? Chúng ta có nên chuẩn bị cho khả năng xung đột? Và con đường dẫn đến việc kết thúc chiến tranh ở Ukraine nên như thế nào? Ông Tomio Okamura, chủ tịch phong trào SPD đã đưa ra đánh giá và nhận định với Novinky.

Có phải Nga là kẻ xâm lược ở Ukraine?
Tôi đã nói điều này trong quá khứ. Tôi đã hỏi trước đây cả cố nghị sĩ Jaroslav Bašta của chúng ta, người từng là đại sứ Cộng hòa Séc tại Ukraine và Nga. Và tôi đồng ý với ông ấy. Việc vi phạm biên giới được quốc tế công nhận là hành động xâm lược.

Trong trường hợp đó, Cộng hòa Séc nên tự bảo vệ như thế nào khi một cường quốc xâm lược hàng xóm của mình ngay bên ngoài biên giới?
Chúng ta cần nhìn vào lịch sử của cuộc xung đột trước tiên. Điều này bạn đã bỏ qua. Ở đó có một cộng đồng người Nga lên đến hàng triệu. Thực tế có cả hàng chục triệu người. Đây là một cộng đồng, chiếm gần nửa dân số ở Ukraine. Đã có những vấn đề rằng quyền lợi của cộng đồng người Nga không được đảm bảo. Và dựa trên điều đó, các thỏa thuận Minsk đã được ký kết, trong đó có Nga, Ukraine, Pháp và Đức.

Theo ông, Nga có phải là mối đe dọa cho Cộng hòa Séc không?
Tôi nghĩ rằng bất kỳ cường quốc nào, dù là Mỹ, Nga hay Trung Quốc, đều trước tiên bảo vệ lợi ích của mình. Mỹ và Nga đều có lợi ích cường quốc của riêng họ. Chúng ta, một quốc gia nhỏ ở châu Âu, không nên chính trị hóa sự đối đầu và leo thang, mà nên thực hiện chính sách đối thoại và ưu tiên con đường ngoại giao.

Tại thời điểm này, nếu bạn hỏi tôi liệu có khả năng bị Nga tấn công hay không, tôi nghĩ là không.

Khi cơ quan tình báo Séc xác định Nga là mối đe dọa an ninh lớn nhất cho Cộng hòa Séc, vậy ông không tin vào cơ quan BIS của Séc sao?
Tôi không tin vào BIS của Séc, đó là sự thật. Và tôi không nghĩ rằng đó là mối đe dọa lớn nhất. Tôi tin vào phán đoán của riêng mình. Tôi đọc sách rất nhiều mỗi ngày. Tôi cũng đã tham gia ba buổi thảo luận tại Ukraine, các hội trường đều đông đảo. Tôi đã trò chuyện với họ. Tôi đã được mời bởi cộng đồng người Rusyn.

Cơ quan tình báo Ukraine đã can thiệp ở đó. Bạn biết tại sao không? Bởi vì một buổi thảo luận được tổ chức bởi cộng đồng người Rusyn và họ không thích điều đó vì đây không phải là một quốc gia dân chủ. Sau đó, họ phát hiện ra rằng tổ chức buổi thảo luận có hộ chiếu Hungary, vì vậy họ không thể bắt giữ người đó. Có 6 kênh truyền hình Ukraine có mặt tại đó. Tôi chỉ cho bạn thấy trạng thái của nền dân chủ ở Ukraine. Tôi thực sự không thể và sẽ không bảo vệ đất nước này dựa trên những nguyên tắc đó.

Khi ông nói rằng mỗi cường quốc bảo vệ lợi ích của mình, vậy thì Mỹ có phải là mối nguy cho Cộng hòa Séc không?
Những gì có thể nói về Hoa Kỳ là những câu chuyện ở Mỹ Latinh. Tôi là một người ủng hộ lâu dài Donald Trump, vì tôi hy vọng rằng ông ấy sẽ chấm dứt xung đột ở Ukraine qua con đường hòa bình. Tôi nghĩ rằng cả Nga và Mỹ đều không đại diện cho mối đe dọa trực tiếp đối với chúng ta. Chúng ta không thể dựa vào việc ai đó từ các cường quốc lớn sẽ bảo vệ lợi ích của chúng ta. Điều đó sẽ rất ngây thơ. Tôi không đứng về phía Nga cũng như Mỹ. Tôi là một chính trị gia vì lợi ích của Cộng hòa Séc và nhân dân.

Về cuộc xung đột ở Ukraine có hai khả năng - hoặc là một cuộc xung đột vô tận và việc gửi vũ khí không ngừng, điều mà chính phủ Fiala đang làm. Hoặc là điều mà tôi ủng hộ - nỗ lực hòa bình, đối thoại hòa bình, điều mà Donald Trump và phương Tây đang thực hiện. Và tôi muốn chính phủ kết thúc, để có hòa bình và chúng ta không bị kéo vào một cuộc chiến tranh thế giới thứ ba tiềm tàng. Khi đó, năng lượng sẽ rẻ hơn cho công dân Séc, chi phí sinh hoạt sẽ giảm và đó là điều tôi mong muốn.

Khi ông nhắc đến Donald Trump và nói rằng ông ủng hộ ông ấy, ông ấy cũng nói rằng các quốc gia châu Âu nên chi ra 5% GDP cho quốc phòng. Ông có đồng ý không?
Tôi không đồng ý với điều này. Tôi đã ủng hộ Donald Trump trước cuộc bầu cử vì hai lý do. Đầu tiên, vì ông ấy nói rằng sẽ chấm dứt xung đột ở Ukraine. Và đó là ưu tiên tối thượng đối với tôi. Lý do thứ hai là vì ông ấy thúc đẩy chính sách không khoan nhượng đối với di cư bất hợp pháp.

Về việc chi 5% cho quân sự, thì Donald Trump không phải là tổng thống của Séc. Tôi không phải là một con rối như chính phủ Fiala, những người nghe theo những gì được nói ở Brussels và Berlin. Tôi nghĩ rằng hiện tại chúng ta không đủ khả năng để chi tiêu ngay cả 2% GDP.

Chúng ta có nên chi nhiều hơn cho quốc phòng của mình không?
Hiện nay, vấn đề lớn cho quân đội Séc là việc mua những chiếc máy bay chiến đấu F-35 đắt đỏ, mà Cộng hòa Séc hoàn toàn không cần. Đó là lý do tại sao quân đội Séc gặp phải một tình huống khó khăn. Để bạn biết, Hungary đã kéo dài hợp đồng với các máy bay Gripen, mà giá thấp hơn một phần ba. Slovakia đang đàm phán về các máy bay F-16, cũng rẻ hơn một phần ba. Hungary và Slovakia đều là hai quốc gia có quy mô tương đương trong cùng một khu vực. Để bảo vệ không phận của chúng ta, chúng ta chỉ cần máy bay chiến đấu có hiệu suất và thông số như vậy.

Chính những máy bay chiến đấu đắt đỏ này đang tạo ra tình trạng mà chính phủ nói rằng cần thêm tiền. Nhưng hiện chúng ta đang thiếu 6.000 quân nhân, thiếu 4.000 quân nhân dự bị. Hoàn toàn thiếu chiến lược phát triển quân đội Séc và chúng ta muốn có một quân đội Séc hiện đại, có khả năng và mạnh mẽ, nhưng cần có chiến lược để bảo vệ lãnh thổ và công dân Séc.

Việc Nga đưa chúng ta vào phạm vi ảnh hưởng của họ và việc các đơn vị Nga ở Ukraine giết hại dân thường, giết trẻ em, chiếm đóng lãnh thổ nước khác. Theo ông, đó không phải là mối nguy cho Cộng hòa Séc sao? Ông có tin rằng khi có ngừng bắn hoặc hòa bình thì điều đó sẽ chấm dứt? Và Vladimir Putin sẽ không muốn lặp lại điều đang xảy ra ở Ukraine?
Tôi tin vào khả năng đàm phán của Donald Trump. Tôi không tin vào Nga. Tôi tin vào nền dân chủ và tự do. Đó là lý do tôi tin vào Donald Trump. Liên minh Châu Âu đã không thể bắt đầu các cuộc đàm phán hòa bình trong 3 năm. Và đó cũng là lý do mà Donald Trump không mời đại diện EU tham gia các cuộc đàm phán.

Tôi không phải là người pro-Russia cũng không phải là pro-Ukraine. Tôi ủng hộ những nỗ lực hòa bình của Donald Trump. Tôi chỉ muốn chúng ta không làm leo thang căng thẳng. Cuộc chiến đã kéo dài ba năm. Tôi nghĩ rằng đây là một cuộc xung đột bị đóng băng và hàng trăm nghìn người đã chết vô ích ở đó. Bạn rõ ràng không muốn đi chiến đấu, bạn muốn làm cuộc phỏng vấn này và tiếp tục công việc của mình. Đó là những lời nói suông từ bàn viết.

Vậy ông không sợ Nga? Ông có thể nói với camera rằng Nga không phải là mối đe dọa an ninh lớn đến mức mà chúng ta phải chuẩn bị cho nó?
Tôi nghĩ rằng không đáng để chúng ta vì điều đó mà làm nợ quốc gia lên tới 300 tỷ. Khi bạn thấy họ có thể tiến một vài km… Tôi lo lắng về một cuộc chiến tranh thế giới thứ ba, chiến tranh hạt nhân.

(Theo Novinky)