Tổng thống Nga Vladimir Putin bất ngờ đề xuất một cuộc đàm phán trực tiếp với Ukraine để chấm dứt chiến sự mà không cần điều kiện tiên quyết, nhưng cùng lúc tiếp tục tấn công Kiev.

Cả Nga và Ukraine đã đề ra các đề xuất của mình cho các bước nhằm chấm dứt xung đột. Hai bên đều cho thấy họ hoan nghênh ý tưởng của bên còn lại, nhưng đồng thời cũng ra nhiều yêu sách riêng và chờ đợi bên kia "xuống nước" trước.

Quả bóng trong chân Ukraine

Sáng 11-5, Tổng thống Putin gây bất ngờ khi đề xuất một cuộc đàm phán trực tiếp với Ukraine tại thành phố Istanbul (Thổ Nhĩ Kỳ) vào ngày 15-5 tới.

Đề xuất được ông Putin đưa ra trong bối cảnh các nhà lãnh đạo châu Âu - bao gồm lãnh đạo các nước Anh, Pháp, Đức và Ba Lan - vào hôm 10-5 có chuyến thăm đến Kiev và ra tuyên bố chung tạo áp lực lên Nga nhằm đạt được một lệnh ngừng bắn 30 ngày ngay đầu tuần tới.

Trong các thông điệp được phía Nga đưa ra cho đề xuất đàm phán trực tiếp với Kiev, Matxcơva khẳng định quả bóng cho nỗ lực chấm dứt chiến sự đang ở trong sân của chính quyền Ukraine, trong bối cảnh Washington trước đó đe dọa sẽ ngừng làm trung gian vì Nga và Ukraine không có động thái đối thoại trực tiếp.

"Một nền hòa bình lâu dài chỉ có thể đạt được thông qua các cuộc đàm phán nghiêm túc, và sự sẵn sàng cho các cuộc đàm phán này hiện đã được Tổng thống Nga thể hiện ra" - người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov nhấn mạnh giải pháp hòa bình của Nga trên kênh truyền hình Channel One.

Trước đó, phía Nga vẫn luôn chỉ trích Kiev từ chối các nỗ lực đàm phán và cáo buộc Tổng thống Volodymyr Zelensky đã ra sắc lệnh cấm chính bản thân mình và các quan chức Kiev tiếp xúc với Matxcơva.

Đề xuất đàm phán của ông Putin gây bất ngờ khi tuyên bố Nga sẽ tham gia mà không cần điều kiện tiên quyết, bao gồm việc Ukraine sẽ không gia nhập NATO và rút quân khỏi các vùng mà Nga đã sáp nhập, như chính ông đã nêu trước đó.

Về phía Washington, Tổng thống Mỹ Donald Trump ngày 11-5 đăng tải trên mạng xã hội Social Truth hoan nghênh lời kêu gọi của ông Putin: "Một ngày đầy triển vọng cho Nga và Ukraine. Hãy nghĩ đến hàng trăm ngàn sinh mạng sẽ được cứu khi "cuộc tắm máu" không hồi kết này hy vọng đã đến lúc kết thúc".

Trong những ngày gần đây, ông Trump phát biểu trước báo giới rằng ông "không vui" khi thỏa thuận hòa bình tại Ukraine không có tiến triển.

Trả lời báo giới ngày 11-5, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron cho rằng đề xuất đàm phán của ông Putin là "chưa đủ".

"Về bản chất, một lệnh ngừng bắn vô điều kiện không yêu cầu các cuộc đàm phán trước" - ông Macron nói, đồng thời cáo buộc Tổng thống Nga đang "tìm một lối thoát, nhưng ông ấy vẫn muốn câu giờ".

Đàm phán trước hay ngừng bắn trước?

Ukraine cáo buộc Nga không kích thủ đô Kiev ngay sau đề xuất đối thoại hòa bình trực tiếp của ông Putin. Lực lượng không quân Ukraine cho biết Nga trong sáng sớm 11-5 đã phóng nhiều thiết bị bay không người lái (drone) từ nhiều hướng. Thị trưởng Kiev cũng xác nhận có một cuộc tấn công bằng drone nhằm vào vùng này trong sáng cùng ngày.

Phản hồi đề xuất của ông Putin, Ukraine và các nước đồng minh cho biết họ hoan nghênh nhưng yêu cầu Nga chấp thuận lệnh ngừng bắn 30 ngày trước.

Viết trên X, Tổng thống Ukraine Zelensky đánh giá đây là tín hiệu tích cực khi Nga cuối cùng cũng xem xét dừng chiến sự nhưng khẳng định bước đầu tiên để chấm dứt bất kỳ cuộc chiến nào là một lệnh ngừng bắn.

"Không có ích cho việc tiếp tục giết chóc dù chỉ một ngày", Hãng tin Reuters dẫn lời ông Zelensky.

Gây áp lực lên Nga, Tổng thống Pháp Macron nói rằng lệnh ngừng bắn 30 ngày được ông Trump ủng hộ nêu trên đã được phía Kiev cam kết thực hiện vô điều kiện và hiện chỉ còn chờ phản ứng tương tự từ phía Nga.

Trong khi đó, Điện Kremlin cho biết Nga ủng hộ lệnh ngừng bắn nhưng chỉ khi giải pháp này được cân nhắc kỹ lưỡng dưới nhiều góc độ. Hôm 9-5, ông Peskov nêu rằng phương Tây cần ngừng viện trợ quân sự cho Ukraine để tạo điều kiện tạm dừng chiến sự, lo ngại Kiev sẽ tận dụng khoảng thời gian 30 ngày này để tăng cường lực lượng.

Nhận định giữa giải pháp đàm phán của Nga và việc đạt được lệnh ngừng bắn 30 ngày theo ý muốn của phương Tây, Phó chủ tịch Hội đồng Liên bang Nga Konstantin Kosachev cho rằng việc ngừng bắn mà không có đàm phán sẽ không mang lại triển vọng cho hòa bình.

"Nghĩa là sẽ có 30 ngày để tập hợp lực lượng và chấm dứt chiến tranh. Ý tưởng thứ hai (đề xuất của Nga) là việc "cho hòa bình một cơ hội", nhưng điều này sẽ dựa trên các điều khoản mà quân đội chúng ta đã đạt được trong 3 năm qua" - ông Kosachev bình luận.

Ông Kosachev cho rằng chuyến thăm vừa qua của các nhà lãnh đạo phương Tây đến Kiev đã không mang lại kết quả gì, đồng thời khẳng định Nga đang là "trung tâm của chính trị thế giới" và nắm quyền quyết định.

Xây dựng năng lực quân sự cho Ukraine

Trong chuyến thăm đến Kiev ngày 10-5, Tổng thống Pháp Macron cho rằng việc xây dựng năng lực quân sự cho Ukraine sẽ là biện pháp răn đe quan trọng đối với Nga và một lực lượng bao gồm binh sĩ nước ngoài cũng có thể được triển khai như một biện pháp "đảm bảo" bổ sung.
Ông Macron thông tin kế hoạch triển khai quân của châu Âu đến Ukraine vẫn còn đang được điều chỉnh, nhưng không đề cập đến việc Kiev gia nhập NATO - lựa chọn hàng đầu của Ukraine nhằm đảm bảo an ninh quốc gia.

(Nguồn: Tuoitre)