Cuộc gặp 50 phút giữa Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio và người đồng cấp Nga Sergei Lavrov bên lề cuộc họp của Đại hội đồng Liên hợp quốc(LHQ) đã mở ra những tín hiệu bất ngờ về khả năng thay đổi bước ngoặt trong cuộc xung đột Ukraine kéo dài ba năm rưỡi.

Cuộc hội đàm diễn ra ngày 24-9 ở New York (Mỹ), chỉ một ngày sau khi Tổng thống Donald Trump gọi Nga là "hổ giấy" và tuyên bố Ukraine có thể giành lại toàn bộ lãnh thổ.

Ông Lavrov im lặng trước báo chí, trong khi phát ngôn viên của ông Rubio chỉ đưa ra tuyên bố ngắn gọn về việc "nhắc lại lời kêu gọi ngừng đổ máu" và yêu cầu Matxcơva thực hiện "các bước đi thực chất hướng tới giải pháp bền vững", theo Đài CNN.

Ông Trump thay đổi lập trường?

Từ khi nhậm chức, ông Trump dường như ủng hộ giải pháp yêu cầu Kiev nhượng bộ lãnh thổ cho Nga để chấm dứt chiến tranh. Nhưng lập trường này đã đột ngột thay đổi sau cuộc gặp với Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky vào ngày 23-9.
"Sau khi tìm hiểu và hiểu đầy đủ về tình hình quân sự và kinh tế Ukraine/Nga, và sau khi thấy những khó khăn kinh tế của Nga, tôi nghĩ Ukraine, với sự hỗ trợ của Liên minh châu Âu, đang ở vị thế có thể chiến đấu và GIÀNH LẠI toàn bộ Ukraine, trở về hình dạng ban đầu - ông Trump viết trên mạng xã hội - Với thời gian, sự kiên nhẫn và sự hỗ trợ tài chính của châu Âu, và đặc biệt là NATO, biên giới ban đầu nơi cuộc chiến này bắt đầu hoàn toàn là một lựa chọn. Tại sao không?".

Giải thích cho sự thay đổi này, ông Zelensky cho rằng ông Trump đã nhận thức được "nhiều chi tiết hơn" về cuộc chiến và tình báo Mỹ hiện đã đồng nhất hơn với quan điểm của Ukraine. Tuy nhiên, như với mọi tuyên bố khác của ông Trump, vẫn còn phải chờ xem liệu thay đổi trong lời lẽ có đi kèm thay đổi chính sách thực tế hay không.

Tại cuộc họp Hội đồng Bảo an LHQ về Ukraine ngày 23-9, ông Rubio đã cảnh báo sẽ "đến thời điểm mà chúng ta phải kết luận rằng có lẽ Nga không có ý định giải quyết hòa bình" và "sự kiên nhẫn của ông Trump không phải là vô hạn".

Phó tổng thống Mỹ JD Vance giải thích rằng tuyên bố của ông Trump "không phải là sự thay đổi lập trường", mà chỉ là "phản ứng lại thực tế trên thực địa".

Phản ứng từ Matxcơva

Ngày 24-9, Bộ Ngoại giao Nga đã đăng thông cáo về cuộc hội đàm giữa hai ông Lavrov - Rubio trên trang chủ mid.ru, cho biết hai bên "đã trao đổi ý kiến về việc giải quyết cuộc khủng hoảng Ukraine, tiếp nối những thỏa thuận đã đạt được tại Hội nghị thượng đỉnh Nga - Mỹ ở Anchorage (tháng 8-2025)".

Ông Sergey Lavrov nhấn mạnh sự sẵn sàng của Nga trong việc tuân thủ đường lối được lãnh đạo hai nước đề ra ở Alaska, bao gồm việc phối hợp nỗ lực loại bỏ các nguyên nhân gốc rễ của cuộc xung đột Ukraine.

Tuy nhiên, thông cáo cũng nói phía Nga "không thể chấp nhận" điều mà họ coi là "các kế hoạch nhằm kéo dài xung đột được thúc đẩy bởi Kiev và một số nước châu Âu".

Thông cáo có phần mềm mỏng hơn này cho thấy tuyên bố của ông Trump đã có tác động nhất định. Trong tình hình giằng co ở chiến trường, cửa sổ để đạt được thỏa thuận hòa bình có lợi cho Kremlin có thể khép lại rất nhanh.

Nếu Washington - kể cả dưới thời một tổng thống được coi là thân thiện hơn với Matxcơva như ông Trump - thực sự dứt khoát không còn đòi Ukraine nhượng bộ lãnh thổ, Nga sẽ phải đối mặt với lập trường thống nhất và cứng rắn hơn của phương Tây.

Về phần ông Trump, tuyên bố của ông được đưa ra trong bối cảnh nền chính trị Mỹ đang căng thẳng và chia rẽ tột độ sau vụ ám sát nhà hoạt động cực hữu Charlie Kirk. Lập trường bị coi là quá mềm mỏng với Nga có thể trở thành điểm yếu khiến ông Trump phải đối mặt với sự công kích mạnh mẽ từ Đảng Dân chủ lẫn phe đối lập trong nội bộ Cộng hòa.

Dù vậy, vấn đề Ukraine chỉ có sức nặng vừa phải trong nghị trình chính trị ở Mỹ, và phải nhắc lại rằng Ngoại trưởng Rubio trước sau vẫn là một nhân vật Cộng hòa "diều hâu" rất truyền thống mà trong một chính quyền khác hẳn đã có thái độ cứng rắn hơn nhiều với Matxcơva.

Cần nhấn mạnh rằng các tuyên bố của hai phía, và nhất là từ phía Nga, tới nay vẫn chỉ mang tính nước đôi, không bao gồm các điều kiện cụ thể, không đề cập đến việc Nga có sẵn sàng rút khỏi các vùng lãnh thổ đã chiếm đóng hay không, và càng không đảm bảo rằng Ukraine sẽ chấp nhận bất kỳ đề xuất hòa đàm nào.

Dẫu vậy, thông báo của Bộ Ngoại giao Nga ngày 24-9 cho thấy Kremlin có thể không còn giữ lập trường cứng rắn một chiều. Sau nhiều tháng chiến sự tiêu hao mà gần như bế tắc, không loại trừ khả năng Matxcơva tìm cách tái định vị xung đột theo hướng giữ nguyên hiện trạng lãnh thổ và đóng băng giao tranh.

Ông William Taylor, cựu Đại sứ Mỹ tại Ukraine dưới thời các tổng thống George Bush và Barack Obama, nói với Đài ABC rằng ông thận trọng khi gọi tuyên bố của Tổng thống Trump là một sự thay đổi hoàn toàn, mà đúng hơn là "sự tăng tốc của một xu hướng" ủng hộ nhiều hơn cho Ukraine và thất vọng với Nga.
"Ngoại giao thích sự nhất quán, tất nhiên. Mọi người đều thích vậy. Nhưng thay vì quay ngoắt hay thay đổi hoàn toàn, tôi sẽ nói đây là sự tăng tốc của một xu hướng. Có một xu hướng trong khoảng hai, ba tháng qua là Trump bị khó chịu, thất vọng, thậm chí là tức giận với ông Putin - ông Taylor nhận định - Và tương tự, khoảng thời gian ba tháng đó có lúc thăng lúc trầm nhưng lại thân mật hơn, ủng hộ hơn, quan tâm hơn, ngưỡng mộ hơn đối với châu Âu và Ukraine, bao gồm cả ông Zelensky".

Theo Tuoitre