Tổng thống Trump gây sốc khi tuyên bố sẵn sàng triển khai Vệ binh quốc gia đến nhiều thành phố của Mỹ hơn nữa, cũng như không loại trừ khả năng sử dụng Đạo luật Nổi dậy (Insurrance Act) năm 1807.

Động thái này đã làm dấy lên lo ngại về một sự can thiệp quân sự trên lãnh thổ Mỹ ở quy mô lớn chưa từng có trong lịch sử hiện đại, theo báo Washington Post.

Lời cảnh báo từ Nhà Trắng

Ngày 11-6, Bộ trưởng Quốc phòng Pete Hegseth cho biết Lầu Năm Góc sẵn sàng tăng cường Vệ binh quốc gia đến các thành phố khác "nếu có thêm bạo loạn ở những nơi mà lực lượng cảnh sát bị đe dọa".
Trong khi đó, Thư ký báo chí Nhà Trắng Karoline Leavitt cũng cảnh báo các nhóm biểu tình rằng những hành vi "vô pháp" sẽ chỉ càng củng cố quyết tâm của Tổng thống Trump trong việc trấn áp bằng vũ lực.

"Đây là lời cảnh báo rõ ràng gửi đến các phần tử cực tả ở những nơi khác trên đất nước, những kẻ đang có ý định bắt chước bạo lực để cản trở nỗ lực trục xuất hàng loạt của chính quyền này", bà Leavitt nói. "Các người sẽ không thành công".

Những tuyên bố cứng rắn từ Nhà Trắng trùng với thời điểm ông Trump chuẩn bị tổ chức cuộc diễu binh quân sự lớn vào cuối tuần ở Washington, nhân dịp kỷ niệm 250 năm thành lập Lục quân Mỹ.

Cuộc diễu binh mà ông Trump ao ước từ lâu - với xe tăng, trực thăng và lính dù - đang trở thành đỉnh điểm biểu tượng cho một tuần lễ thể hiện sức mạnh quân sự và lập trường cứng rắn của ông trước bất ổn trong nước.

Trong một bài phát biểu trước đó tại căn cứ Fort Bragg, Tổng thống Trump không che giấu niềm tự hào trước sức mạnh quân sự của Mỹ: "Nếu ai dám đe dọa người dân Mỹ, lính Mỹ sẽ truy đuổi, nghiền nát và xóa sổ họ", ông nói.

Nguy cơ leo thang đối đầu

Giới học giả và một số chính trị gia lo ngại rằng việc tổng thống đe dọa sử dụng quân đội trong nước để đối phó với biểu tình có thể đẩy nước Mỹ đến gần với mô hình của các quốc gia độc tài.

"Tình huống như thế này không nên xảy ra trong một xã hội dân chủ, vậy mà giờ đây nó lại đang trở thành một phần quen thuộc trong đời sống chính trị của chúng ta", giáo sư Steven Levitsky từ Đại học Harvard - người từ lâu đã cảnh báo rằng ông Trump là mối đe dọa đối với nền dân chủ Mỹ - nhận định.

Khác với nhiệm kỳ đầu, khi các tướng lĩnh quân đội hạn chế việc ông Trump dùng quân đội trong nước, nhiệm kỳ này ông đã bổ nhiệm nhiều nhân vật trung thành và sẵn sàng hành động mạnh tay.

Tuy vậy, vẫn còn những rào cản pháp lý từ tòa án: bang California đã đệ đơn kiện nhằm ngăn việc chính quyền triển khai lực lượng liên bang trên lãnh thổ của bang.

Thống đốc California Gavin Newsom chỉ trích gay gắt động thái của ông Trump, gọi đó là "sự khởi đầu của một cuộc tấn công lớn hơn vào nền dân chủ".
"California có thể là nơi đầu tiên, nhưng sẽ không phải là nơi cuối cùng. Các bang khác rồi sẽ đến lượt. Và rồi chính nền dân chủ sẽ là mục tiêu tiếp theo", ông cảnh báo. "Khoảnh khắc mà chúng ta từng lo sợ giờ đã đến".

Trong khi đó, Thống đốc bang Texas Greg Abbott tuyên bố triển khai Vệ binh quốc gia tại bang này trước các cuộc biểu tình đã lên kế hoạch, nhưng phủ nhận hành động này xuất phát từ áp lực của ông Trump.

Một số bang do Đảng Cộng hòa lãnh đạo như Georgia hay Tennessee vẫn chưa có kế hoạch triển khai quân đội, với lý do lực lượng địa phương đủ khả năng kiểm soát tình hình.

Dù vậy, ông Trump đã công khai xem việc triển khai quân đội như một lựa chọn "rất nghiêm túc" và tuyên bố sẵn sàng viện dẫn Đạo luật Nổi dậy năm 1807 nếu cần thiết.

Với các cuộc biểu tình "Ngày Không Vua" (No King Days) được tổ chức cuối tuần này nhằm phản đối xu hướng tập quyền và các sắc lệnh cứng rắn của ông Trump, giới quan sát lo ngại Mỹ có thể chứng kiến thêm những đối đầu gay gắt - không chỉ trên đường phố, mà cả trong hệ thống pháp lý và nền tảng dân chủ của chính quốc gia này.

(Nguồn: Tuoitre)