Tại sao các thành viên cấp cao của chính quyền ông Trump lại bàn kế hoạch tác chiến trên nhóm chat Signal? Sao không ai phát hiện có người lạ trong nhóm? Ai chịu trách nhiệm việc này?

Một nhà báo nói mình vô tình lọt vào nhóm chat trên ứng dụng Signal, trong đó các quan chức hàng đầu của Mỹ từ phó tổng thống, bộ trưởng quốc phòng, ngoại trưởng... trao đổi về việc đánh Houthi.

Câu chuyện do nhà báo Jeffrey Goldberg, tổng biên tập tạp chí Atlantic, tiết lộ ngày 24-3 đã gây chấn động quốc hội và lực lượng an ninh quốc gia Mỹ.

Dù Mỹ thường xuyên không kích nhóm Houthi từ cuối năm 2023 và chưa rõ chi tiết chiến dịch đó có được xếp vào loại mật hay không, vụ việc vẫn đặt ra nhiều lo ngại về cách xử lý thông tin mật và thông tin nhạy cảm liên quan đến kế hoạch quân sự của Mỹ.

Vô tình lọt vào nhóm chat

Theo nhà báo Goldberg, nhóm trên ứng dụng nhắn tin được mã hóa Signal hoạt động từ ngày 11-3 và có 18 thành viên gồm: Phó tổng thống JD Vance, Cố vấn An ninh quốc gia Michael Waltz, Bộ trưởng Quốc phòng Pete Hegseth, Chánh Văn phòng Nhà Trắng Susie Wiles và Cố vấn Stephen Miller của Tổng thống Donald Trump.

Chuyện hết sức tình cờ khi ngày 11-3 ông Goldberg nhận được yêu cầu kết nối từ một người tên Mike Waltz và hai ngày sau ông được thêm vào nhóm chat có tên "Nhóm nhỏ Houthi PC".

Dường như không ai để ý sự tham gia của nhà báo này khi thảo luận chi tiết kế hoạch tấn công vào Yemen - bao gồm loại vũ khí, mục tiêu và thời gian, thậm chí danh tính của một nhân viên tình báo. Chính ông Goldberg cũng không tin điều này.

"Tôi cho rằng mình đang bị lừa. Tôi nghĩ đây là một hoạt động tình báo nước ngoài hoặc một tổ chức muốn gài bẫy các nhà báo hoặc mớm tin cho họ", ông kể lại với Đài NPR ngày 24-3.

Vì vậy, nhà báo này bật ngửa khi Mỹ thật sự không kích nhóm Houthi vào ngày 15-3, chỉ hai giờ sau khi kế hoạch được chốt trên nhóm trao đổi.

"Thật lạnh người khi nhận ra tôi đã vô tình phát hiện ra lỗ hổng bảo mật lớn trong hệ thống an ninh quốc gia của Mỹ", ông nói và cho biết mình đã tự thoát ra sau khi các thành viên khác chúc mừng nhau thực hiện kế hoạch thành công.

Ngày 24-3, người phát ngôn của Hội đồng An ninh quốc gia Mỹ Brian Hughes cũng thừa nhận cuộc thảo luận về Signal, nói rằng "chuỗi tin nhắn được đưa tin có vẻ là xác thực và chúng tôi đang xem xét việc một số người vô tình được thêm vào".

Tuy nhiên Bộ trưởng Hegseth khẳng định "chẳng ai đi nhắn tin về kế hoạch chiến tranh" và chỉ trích nhà báo Goldberg là "gian dối và rất mất uy tín".

Trong khi đó, khi được hỏi về vấn đề này, ông Trump cho biết ông không hay biết gì. "Tôi chẳng mê gì Atlantic. Đối với tôi, đó là một tạp chí sắp phá sản. Tôi nghĩ đó không phải là một tạp chí tốt", ông nói.

Điều tra

Thông tin nói trên đã trở thành đề tài bàn luận sôi nổi, nhất là khi chính quyền ông Trump đang phải đối mặt với sự chỉ trích về cách xử lý thông tin nhạy cảm về chính sách đối ngoại. "Thật không thể tin nổi", một quan chức quốc phòng Mỹ nói với tờ Politico.

Chính phủ Mỹ có những kênh liên lạc mà các quan chức có thể thảo luận thông tin nhạy cảm. Giới chuyên gia an ninh quốc gia đặt câu hỏi tại sao các thành viên cấp cao của chính quyền ông Trump lại dùng nền tảng miễn phí và có mã nguồn mở như Signal để bàn kế hoạch tác chiến.

"Thật may đó là Jeff và tờ Atlantic. Nếu thông tin đến tay người khác, rất có thể nó đã được báo cáo ngay lập tức và buộc phải hủy toàn bộ hoạt động", luật sư về an ninh quốc gia Mark Zaid nhận định.

Chủ tịch Hạ viện Mỹ Mike Johnson dù thừa nhận đây có thể là "sai lầm khủng khiếp" nhưng "mọi người đã cố gắng làm tốt công việc, nhiệm vụ đã được hoàn thành một cách chính xác". Tuy nhiên, phe Dân chủ không cho là vậy. Lãnh đạo phe thiểu số Dân chủ tại Thượng viện, ông Chuck Schumer, kêu gọi mở "cuộc điều tra toàn diện" về sự cố này.

"Tất cả các quan chức chính phủ trong chuỗi tin nhắn này hiện đã phạm tội, ngay cả khi vô tình, mà thông thường sẽ phải chịu án tù", thượng nghị sĩ Chris Coon, thành viên Ủy ban Kiểm soát ngân sách Lầu Năm Góc, chỉ trích.

"Nếu một người lính đánh mất một vật dụng nhạy cảm, làm mất kính nhìn ban đêm, làm mất vũ khí, chắc chắn rằng người lính đó phải chịu trách nhiệm. Các tiêu chuẩn tương tự và bình đẳng phải được áp dụng cho các nhà lãnh đạo quân sự cấp cao", người phát ngôn Lầu Năm Góc Sean Parnell nói và cho biết họ đang tiến hành điều tra vụ việc.

Luật nghiêm ngặt

Việc xử lý thông tin quốc phòng được quản lý chặt chẽ theo Đạo luật Gián điệp của Mỹ. Năm 2015, cựu ngoại trưởng Hillary Clinton từng bị điều tra vì trao đổi thông tin mật bằng email cá nhân và bị ông Trump chỉ trích thậm tệ. Sau nhiệm kỳ đầu tiên, ông Trump cũng bị điều tra liên quan đến việc đem tài liệu mật ra khỏi Nhà Trắng.
Kevin Carroll, một luật sư Mỹ chuyên về các vụ án an ninh quốc gia, cho rằng cuộc trò chuyện trong nhóm Signal có vẻ đã vi phạm luật liên bang về xử lý thông tin mật. "Tôi đã bảo vệ các quân nhân bị buộc tội vi phạm Đạo luật Gián điệp chỉ vì sự lơ là ít nghiêm trọng hơn rất nhiều. Nếu những người này là quân nhân cấp dưới, họ sẽ bị đưa ra tòa án quân sự", ông nói.
Theo các quan chức tư pháp, thông thường một sai lầm như thế này sẽ bị FBI và Bộ Tư pháp Mỹ điều tra. Tuy nhiên, nhiều khả năng điều đó sẽ không xảy ra vì một số quan chức cấp cao của những cơ quan đó cũng có mặt trong nhóm trao đổi.

(Nguồn: Tuoitre)