Hơn một tháng qua, không ít người ở bang New Jersey và một số khu vực phía đông bắc nước Mỹ đã đi từ bất ngờ đến lo ngại trước sự xuất hiện của những thiết bị bay không người lái (drone) bí ẩn.

Hàng loạt thuyết âm mưu bùng nổ sau khi hình ảnh và video về những chiếc drone xuất hiện trên bầu trời New Jersey vào ban đêm lan truyền rộng rãi. Vụ việc được cho là nghiêm trọng khi thống đốc bang New Jersey và mới đây nhất là Tổng thống đắc cử Donald Trump cũng phải lên tiếng.

Drone thương mại hay thiết bị do thám?

Một trong các bức ảnh được dẫn lại nhiều nhất là của anh Brian Glenn, một người dân ở bang New Jersey. Trong các bức ảnh và đoạn video do anh Glenn chia sẻ lên mạng xã hội X, người ta thấy những chiếc drone có kích thước khá lớn đang bay trong đêm, ngay trên các khu dân cư đông đúc. Chúng hầu như không phát ra tiếng động, trong một số hình ảnh, drone được trang bị cả đèn pha, có ba đèn tín hiệu ở hai bên cánh và phía đuôi.
Cảnh tượng giống như một cuộc đổ bộ của người ngoài hành tinh trong các phim khoa học viễn tưởng của Hollywood. Sau New Jersey, đến lượt người dân ở New York, Pennsylvania và Maryland cũng chứng kiến cảnh tượng ấy.

Có người cho rằng đó có thể là thiết bị do thám của Iran, quốc gia luôn đối đầu với Mỹ, hoặc của một quốc gia không thân thiện nào đó. Lo ngại lần này dường như được gợi nhắc từ vụ khinh khí cầu bị nghi là thiết bị do thám của Trung Quốc "đi lạc" vào Mỹ hồi năm ngoái.

Điểm đáng chú ý là thời gian xuất hiện của những chiếc drone này chỉ rơi vào ban đêm, khiến người ta không có hình ảnh rõ nét về chúng để suy luận nguồn gốc. Tuy nhiên điều đó không dập tắt được những bình luận và suy đoán của người dân lẫn một số chuyên gia hàng không.

Ông Deniz Erdogmus, chuyên gia về drone tại ĐH Northeastern (bang Massachusetts), cho rằng đây không phải là những drone thông thường dùng để giải trí. Với đường kính lên đến gần 2m, chúng tương đồng với các mẫu được sử dụng cho mục đích thương mại, chẳng hạn như giao hàng. Dù gần đây Amazon đã triển khai dịch vụ giao bưu kiện bằng drone, nhưng bang New Jersey không nằm trong danh sách các khu vực được đăng ký hoạt động.

Theo quy định của Cục Hàng không liên bang Mỹ, các drone có kích thước như trên phải phát tín hiệu xác định vị trí đến cơ quan chức năng. Tuy nhiên chính quyền cho biết không ghi nhận bất kỳ hoạt động cất hoặc hạ cánh nào của những drone này, khiến chúng như thể đến và đi từ hư vô vậy.

Sự bí ẩn của những chiếc drone khiến một nhóm nghị sĩ Mỹ đề xuất quân đội nên ra tay bắn hạ sau khi chúng được nhìn thấy gần một căn cứ quân sự. Tổng thống đắc cử Donald Trump, người có một sân golf nằm gần khu vực xuất hiện drone bí ẩn, đã thúc giục Nhà Trắng đưa ra câu trả lời rõ ràng cho người dân, nếu không hãy bắn hạ chúng.

Chưa có lời giải đáp thỏa đáng

Sau một thời gian thận trọng, gần như tất cả báo đài lớn ở Mỹ đều đưa tin về sự xuất hiện của những chiếc drone khi có phản ứng từ nhà chức trách. Các cơ quan liên bang đã cố gắng trấn an người dân rằng những chiếc drone bí ẩn dường như được phép hoạt động.

"Trước đây chúng tôi đã từng nhận được các báo cáo nhầm máy bay có người lái thành drone", Cục Điều tra liên bang (FBI) và Bộ An ninh nội địa Mỹ (DHS) khẳng định trong một tuyên bố chung. Người phát ngôn Hội đồng An ninh quốc gia của Nhà Trắng, ông John Kirby, khẳng định chính quyền vẫn chưa nhận được bất kỳ "hình ảnh trực quan nào" mặc dù đã sử dụng các công nghệ phát hiện điện tử rất tiên tiến.
"FBI, DHS và các đối tác liên bang của chúng tôi đã phối hợp chặt chẽ với cảnh sát bang New Jersey và sẽ tiếp tục triển khai nhân sự, công nghệ để điều tra sự việc và sớm khẳng định đó có phải là drone hay có sự nhầm lẫn nào không", các cơ quan cho biết trong tuyên bố.

Lầu Năm Góc và các quan chức chính phủ khẳng định những chiếc drone phát hiện gần đây không thuộc sở hữu của chính phủ hay quân đội Mỹ. Ông Deniz Erdogmus cho rằng chúng có thể là của một công ty tư nhân thử nghiệm hoạt động nhưng nếu đúng vậy, việc gây hoang mang mà không giải thích là thiếu trách nhiệm. "Sau một tháng xuất hiện trên các mặt báo, tại sao họ không lên tiếng xin lỗi và nói rằng "Chúng tôi chỉ thực hiện hoạt động kinh doanh hợp pháp theo quy định"?", ông Erdogmus đặt câu hỏi.

Theo quy định của Cục Hàng không liên bang Mỹ (FAA), người dân được phép sử dụng drone nhưng phải đăng ký và người điều khiển phải được đào tạo, có chứng chỉ do FAA cấp. Mỗi drone không được vượt quá 25kg và phải bay dưới 120m, không được bay vào những vùng cấm như căn cứ quân sự, trụ sở công quyền...
Trước khi bí ẩn được hé mở, FAA cảnh báo việc người dân tự ý bắn hạ drone bí ẩn "có thể dẫn đến hình phạt dân sự từ FAA và/hoặc các cáo buộc hình sự từ cơ quan thực thi pháp luật liên bang, tiểu bang hoặc địa phương". Cơ quan này cũng cho biết hành động này có thể gây thương tích cho người.

(Nguồn: Tuoitre)