Tình yêu, những kế hoạch chung và khoản vay thế chấp cho căn nhà mơ ước. Nhưng đôi khi mối quan hệ kết thúc trước khi khoản vay được trả hết. Khi đó, chia tay không chỉ là cú sốc về tình cảm mà còn là cuộc chiến thực tế về việc ai sẽ ở lại căn hộ và ai sẽ phải trả tiền cho người kia. Điều này đặc biệt phức tạp khi liên quan đến các cặp đôi không kết hôn. Những tranh chấp kéo dài có thể dai dẳng suốt nhiều năm.

Theo chuyên gia Miroslav Majer từ startup Hyponamíru.cz, khoản vay thế chấp chung đối với các cặp đôi không kết hôn không phải là vấn đề đối với các ngân hàng. Tuy nhiên, điều quan trọng là phải suy nghĩ kỹ và thỏa thuận trước về cách xử lý khoản vay thế chấp và tài sản trong trường hợp chia tay hoặc các tình huống bất ngờ khác.

Sự khác biệt giữa khoản vay thế chấp dành cho vợ chồng và dành cho cặp đôi không kết hôn chủ yếu nằm ở vị thế pháp lý và cách sở hữu tài sản. Đối với vợ chồng, tài sản và khoản vay thế chấp tự động thuộc sở hữu chung và cả hai cùng chịu trách nhiệm về khoản vay. Trong trường hợp ly hôn, việc phân chia tài sản và nợ được pháp luật điều chỉnh, bảo vệ quyền lợi cho cả hai bên.

Theo ông Majer, tình trạng tương tự cũng áp dụng cho các cặp đôi cùng giới sống chung như một cặp. Ngoại lệ là các quan hệ đối tác đã đăng ký trước năm 2025, trong đó không hình thành tài sản chung. Tài sản được ghi nhận dưới hình thức sở hữu chung theo phần và việc giải quyết khi chia tay phải dựa trên thỏa thuận giữa các bên. Tuy nhiên, quan hệ đối tác này có thể được chuyển sang chế độ pháp lý mới.

Ông Marek Pavlík từ Hypotecnikalkulacka.cz bổ sung, ở các cặp đôi không kết hôn, họ có thể cùng vay thế chấp, trong đó mỗi người thường sở hữu một nửa bất động sản và cùng chịu trách nhiệm về toàn bộ khoản vay. Khi chia tay, việc phân chia quyền sở hữu và khoản vay phải được giải quyết thông qua thỏa thuận, vì vậy điều quan trọng là ngay từ khi mua bất động sản phải có đầy đủ các điều khoản hợp đồng, bao gồm ví dụ như tỷ lệ sở hữu, cách thức trả nợ và các quy định về việc thanh toán khi có sự điều chỉnh.

Tuy nhiên, chỉ một trong hai đối tác cũng có thể vay thế chấp. Trong trường hợp đó, người vay sẽ là chủ sở hữu duy nhất của bất động sản và hoàn toàn chịu trách nhiệm trả nợ khoản vay. Người còn lại không có quyền sở hữu đối với bất động sản và cũng không có nghĩa vụ tham gia trả nợ thế chấp. Nếu người kia có góp phần trả nợ, các đối tác nên kịp thời thỏa thuận và ghi rõ trong hợp đồng.

Vì vậy, điều cần làm đầu tiên là các đối tác phải xác định rõ liệu họ sẽ cùng nhau xin vay thế chấp hay không. Việc xin vay chung tuy có thể tăng khả năng được duyệt khoản vay cao hơn, nhưng đồng nghĩa với việc cả hai cùng chia sẻ trách nhiệm trả nợ. Điều quan trọng là phải xác định chính xác ai sẽ sở hữu phần nào của bất động sản và ghi rõ tất cả trong hợp đồng. Dù một trong hai chỉ sở hữu một phần, nhưng nếu xin vay chung thì cả hai vẫn phải chịu trách nhiệm trả toàn bộ khoản vay.

Khoản vay thế chấp chung của các cặp đôi không kết hôn đi kèm với những rủi ro mà nên cân nhắc kỹ trước. Khi chia tay, cần phải thỏa thuận rõ ai sẽ ở lại căn hộ và cách giải quyết phần sở hữu cũng như các khoản nợ. Một trong hai đối tác có thể tiếp nhận khoản vay, nhưng ngân hàng phải phê duyệt khả năng trả nợ của người đó. Một lựa chọn khác là trả tiền cho đối tác còn lại với sự đồng ý của ngân hàng. Việc tái cấp vốn sau khi chia tay thường phức tạp, đặc biệt nếu người vay không có thu nhập đủ.

Trong trường hợp một trong hai người qua đời, người còn lại không chỉ mất sự hỗ trợ trong việc trả nợ mà còn có thể mất cả bất động sản. Nếu không có di chúc, người còn lại sẽ không có quyền thừa kế hợp pháp và phải giải quyết thủ tục một cách phức tạp. Vì vậy, việc chuẩn bị các thỏa thuận pháp lý trước là rất cần thiết.

(Theo Novinky)