Nhờ sửa đổi Bộ luật Lao động, những người tự xin nghỉ việc tại Séc sẽ không còn bị thiệt thòi so với những người bị sa thải bởi người sử dụng lao động. Lý do là do thị trường lao động trở nên linh hoạt hơn, tỷ lệ thất nghiệp hiện rất thấp và các công ty đang cạnh tranh gay gắt để tìm kiếm nhân viên mới.

Thị trường lao động Séc sắp trải qua thay đổi lớn. Từ tháng 6 năm nay, bản sửa đổi linh hoạt của Bộ luật Lao động (flexinovela) có hiệu lực, và phần cuối cùng liên quan đến trợ cấp thất nghiệp sẽ chính thức áp dụng từ ngày 1 tháng 1. Trước đây, nếu người lao động tự chấm dứt hợp đồng lao động, họ chỉ được hưởng trợ cấp thất nghiệp ở mức giảm.

CEO của trang JenPráce.cz, bà Anna Kevorkyan, cho biết: “Thông thường, mức này chỉ khoảng 45% thu nhập ròng trung bình hàng tháng trong suốt thời gian nhận trợ cấp. Ngược lại, những người bị sa thải bởi người sử dụng lao động, ví dụ do thừa nhân sự hoặc thay đổi tổ chức, lại được hưởng trợ cấp cao hơn trong những tháng đầu – chẳng hạn 65%, rồi giảm xuống 50% và 45%. Thực tiễn này thường bị chỉ trích là gây thiếu động lực cho những người muốn thay đổi công việc hoặc tái đào tạo”.

Theo sửa đổi, sự khác biệt giữa người lao động bị sa thải và người tự nghỉ việc sẽ biến mất  và sẽ được hưởng mức trợ cấp giống nhau, bất kể họ tự chấm dứt hợp đồng hay bị người sử dụng lao động sa thải.

Mức trợ cấp cũng không hề thấp. Bà Kevorkyan cho biết, nếu một nhân viên có lương ròng 32 nghìn korun, hiện tại khi tự nghỉ việc, họ chỉ được nhận tổng trợ cấp 72 nghìn korun. Nhưng từ tháng 1, người thất nghiệp này sẽ nhận 96 nghìn korun. “Sự chênh lệch khoảng 24 nghìn korun nghiêng về hệ thống mới, cho thấy việc tự nghỉ việc sẽ không còn đồng nghĩa với việc nhận trợ cấp thấp hơn đáng kể như hiện nay,” - bà Kevorkyan nói.

Nhà nước đang nỗ lực kích thích thị trường lao động. Bản thân các công ty từ lâu đã kêu gọi tăng tính linh hoạt trên thị trường lao động, để người lao động có động lực thay đổi công việc. Trong tháng 9, tỷ lệ thất nghiệp chỉ là 4,5%, là một trong những mức thấp nhất trong các quốc gia EU. So với tháng 8, chỉ có thêm 4.301 người thất nghiệp, và dữ liệu cho thấy không có kế hoạch sa thải hàng loạt. Vì vậy, người lao động vẫn có thể tìm kiếm những cơ hội tốt hơn, đảm bảo thu nhập cao hơn.

Chuyên gia khuyên nên chờ trước khi nghỉ việc

Bà Kevorkyan lưu ý rằng nếu người lao động muốn thay đổi công việc, họ nên cân nhắc thời điểm. “Nếu bạn có thể chờ đến khi các quy định mới có hiệu lực, bạn sẽ nhận được mức trợ cấp cao hơn đáng kể. Tuy nhiên, các điều kiện khác để được hưởng trợ cấp vẫn áp dụng. Bạn phải được đăng ký là người tìm việc tại sở lao động, hoàn thành thời gian đóng bảo hiểm yêu cầu, ví dụ 12 tháng trong 2 năm gần nhất, và nộp đơn xin trợ cấp đúng hạn. Mặc dù các quy định thay đổi, việc theo dõi ngày bắt đầu áp dụng và chuẩn bị đúng cách cho các thay đổi là rất quan trọng”.

Bản sửa đổi linh hoạt của Bộ luật Lao động cũng thay đổi thời gian hưởng trợ cấp theo độ tuổi. Chẳng hạn, những người dưới 52 tuổi sẽ được hưởng trợ cấp 5 tháng, thay vì 50 tuổi như trước đây. Đối với độ tuổi từ 52 đến 57 sẽ là 8 tháng, và những người trên 57 tuổi sẽ nhận trợ cấp 11 tháng.

“Ngoài ra, các quy định mới còn thắt chặt điều kiện tái hưởng trợ cấp. Từ nay, người xin trợ cấp phải làm việc đủ 9 tháng thay vì 6 tháng trước đây, nếu muốn xin trợ cấp lần nữa sau khi đã hết thời hạn,” Giám đốc UOL Účetnictví, Jana Jáčová, giải thích.

Từ năm sau, các khoản đóng bảo hiểm sẽ tăng mạnh

Từ ngày 1 tháng 1, người lao động cũng sẽ đối mặt với những thay đổi ít dễ chịu hơn. Những người kinh doanh cá thể ( OSVČ) sẽ phải đóng bảo hiểm nhiều hơn đáng kể. Bảo hiểm xã hội bắt buộc và bảo hiểm y tế bắt buộc sẽ tăng, tổng cộng lên 9.026 korun mỗi tháng. Số tiền này được những người kinh doanh cá thể chi trả như một khoản tạm ứng tối thiểu.

Bảo hiểm y tế sẽ tăng từ 3.143 korun lên 3.300 korun, do mức lương trung bình quyết định để tính tạm ứng tăng. Với bảo hiểm xã hội, khoản đóng tăng từ 4.759 korun lên 5.720 korun. Nguyên nhân là mức lương trung bình cao hơn và cách tính toán mới.

“Đặc biệt, mức tạm ứng tối thiểu cho bảo hiểm xã hội trong những năm gần đây tăng đáng kể; năm 2022 còn chỉ 2.841 korun, tức chưa bằng một nửa so với số tiền năm tới,” cố vấn thuế Gabriela Ivanco từ công ty Forvis Mazars nhận xét.

Nguyên nhân chính của việc thay đổi cách tính nằm ở gói củng cố tài chính. Chính phủ của Thủ tướng Petr Fiala (ODS) đã cố gắng xóa bỏ sự khác biệt giữa người kinh doanh cá thể (OSVČ) và nhân viên làm công, do đó tăng các khoản đóng bảo hiểm bắt buộc cho OSVČ, về cơ bản là tăng tổng mức đánh thuế. Gói củng cố này đã dẫn đến việc trong ba năm liên tiếp, mức đóng tối thiểu cho bảo hiểm hưu trí được tăng đều 5 điểm phần trăm. Năm tới, khoản đóng bảo hiểm này sẽ đạt mức 40% thu nhập.

Những người áp dụng chế độ thuế paušál cũng sẽ phải đóng thêm. “Trong nhóm đầu tiên của thuế paušál, bảo hiểm y tế được tính theo mức tạm ứng tối thiểu, còn bảo hiểm xã hội thậm chí lên tới 1,15 lần mức tạm ứng tối thiểu”.

Cụ thể, điều này có nghĩa là tổng số tiền thuế paušál sẽ tăng 1.268 korun, lên 9.984 korun. Trong đó, bảo hiểm xã hội là 6.579 korun, bảo hiểm y tế 3.306 korun và 100 korun là thuế thu nhập. Với những người OSVČ có thu nhập thấp, dưới 1 triệu korun mỗi năm, đây là một khoản chi phí lớn. Năm nay, OSVČ vẫn đóng 8.716 korun. Khi chế độ thuế paušál được áp dụng vào năm 2021, số tiền chỉ là 5.461 korun.

(Theo CNN Prima NEWS)