Tổng thống Mỹ Donald Trump sắp có bài phát biểu đầu tiên tại phiên họp chung của Quốc hội sau khi trở lại Nhà Trắng, trong đó ông dự kiến đề cập nhiều vấn đề trong chương trình nghị sự tham vọng.

Tổng thống Donald Trump ( Ảnh: ABC News)

Thời điểm gần đây nhất Tổng thống Donald Trump bước lên bục phát biểu tại Hạ viện để đọc diễn văn trước Quốc hội là vào năm 2020.

Nhưng 5 năm sau, bối cảnh chính trị đã thay đổi đáng kể. Sau một đại dịch Covid-19, một cuộc bầu cử thất bại, hai nỗ lực ám sát và một sự trở lại đầy bất ngờ, Tổng thống Trump sẽ trở lại bục phát biểu của Quốc hội vào 21h ngày 4/3 giờ địa phương (9h ngày 5/3 giờ Việt Nam) với nhiều vấn đề cần thông tin, giải quyết và một chương trình nghị sự đầy tham vọng cần thúc đẩy.

Bài phát biểu không mang tên gọi chính thức là "Thông điệp Liên bang" do ông Trump chưa nắm quyền đủ một năm. Tuy nhiên, sự kiện này rất được chờ đợi, trong bối cảnh chính quyền Mỹ có nhiều thay đổi mạnh mẽ ở cả trong và ngoài nước chỉ trong hơn 1 tháng vừa qua.

Nhà Trắng cho biết chủ đề của bài phát biểu là "Sự đổi mới của Giấc mơ Mỹ". Theo các nguồn tin thân cận, trọng tâm bài phát biểu của ông Trump sẽ muốn truyền tải thông điệp rằng: Tổng thống đang thực hiện cam kết đổi mới các thể chế chính phủ và xây dựng lại nước Mỹ vĩ đại hơn.

Nhiệm kỳ thứ hai của Tổng thống Trump đang mở ra những thay đổi đáng kể.

Các cố vấn của ông Trump nhận thức rõ ràng về tốc độ thay đổi chính trị ở Washington và đã coi tốc độ là ưu tiên hàng đầu trong việc thúc đẩy chương trình nghị sự của ông. Bản thân ông Trump đã rút ra bài học từ nhiệm kỳ đầu tiên là không chờ đợi thời điểm thích hợp để thực hiện cam kết. Thay vào đó, ông ký các sắc lệnh hành pháp hầu như mỗi ngày, đôi khi chỉ quyết định ký trong vài phút trước đó.

Ông Trump đã ký nhiều sắc lệnh hành pháp - nhiều nhất trong số các tổng thống trong 100 ngày đầu tiên cầm quyền trong gần một thế kỷ qua. Các sắc lệnh liên quan mọi thứ, từ việc ân xá cho các bị cáo trong vụ bạo loạn Điện Capitol ngày 6/1/2021 và cấm người chuyển giới tham gia quân đội cho đến việc áp đặt thuế quan cứng đối với hàng nhập khẩu nước ngoài và đổi tên Vịnh Mexico.

Ông cũng nhanh chóng điều chỉnh lại vai trò của Mỹ trên thế giới, bỏ phiếu ủng hộ Nga tại Liên hợp quốc, gọi Tổng thống Ukraine Volodomyr Zelensky là "nhà độc tài" và sau đó khẩu chiến gay gắt với ông Zelensky tại cuộc gặp ở Phòng Bầu dục.

Đồng thời, Ban Hiệu suất chính phủ (DOGE) mà ông mới thành lập nhanh chóng vào cuộc mạnh mẽ trong nỗ lực cải tổ bộ máy liên bang và hiện đã thực sự xóa bỏ một cơ quan chính phủ được quốc hội phê chuẩn.

Ở bên ngoài, ông Trump đã làm xáo trộn trật tự địa chính trị và làm rung chuyển các liên minh của Mỹ, nhất là mối quan hệ xuyên Đại Tây Dương khi theo đuổi một thỏa thuận hòa bình giữa Nga và Ukraine - một chủ đề mà ông cho biết sẽ đề cập trong bài phát biểu lần này.

Phong cách làm việc hết công suất của ông Trump khiến hầu hết người Mỹ chật vật theo dõi mọi việc ông làm.

"Tôi sẽ nói thẳng sự thật"

Bài phát biểu của ông Trump trước phiên họp chung của Quốc hội lần này sẽ đóng vai trò là phần mở rộng và giải thích cho 43 ngày cầm quyền đầu tiên gây chấn động trong nhiệm kỳ mới của ông, và thúc đẩy các mục tiêu bằng cách tạo ra một loạt các khoảnh khắc  được lan truyền nhanh, gây ấn tượng và hiệu ứng tốt.

Ông Trump sẽ nêu ra các yêu cầu đối với đảng Cộng hòa nhằm biến chương trình nghị sự thành luật - kết quả cuối cùng sẽ định hình nhiệm kỳ tổng thống của ông thành công hay không.

"Đêm mai sẽ là một đêm quan trọng. Tôi sẽ nói thẳng sự thật", ông Trump viết trên mạng xã hội hôm 3/3 giờ địa phương. 

Tỷ phú công nghệ Elon Musk, nổi lên như một trong những cố vấn có ảnh hưởng và nổi tiếng nhất của Tổng thống Trump, cũng có mặt tại phòng Hạ viện để đọc bài phát biểu và sẽ được coi là ví dụ điển hình cho hành động nhanh chóng của chính quyền nhằm thay đổi nước Mỹ.

Một cố vấn của ông Trump cho biết mục tiêu của bài phát biểu của Tổng thống lần này là kết nối các hành động nhanh chóng của ông cho đến nay với những người Mỹ bình thường, vốn có thể chưa hiểu được động cơ đằng sau các quyết định của ông. Tổng thống Trump có thể sẽ đề cập đến kế hoạch để giảm chi phí sinh hoạt.

Tuy nhiên, một trong những lĩnh vực quan tâm chính là cách Tổng thống Trump giải quyết các cuộc chiến ở nước ngoài, cụ thể là xung đột Nga và Ukraine. Và trong tuyên bố hôm 3/3, ông Trump đã khẳng định sẽ tập trung cho vấn đề này trong bài phát biểu lần này của mình.

"Được rồi, tôi sẽ cho các bạn biết. Chúng tôi sẽ có bài phát biểu, có lẽ các bạn đã nghe về vấn đề này, vì vậy tôi sẽ cho các bạn biết vào tối mai", ông Trump nhấn mạnh.

Rõ ràng, bài phát biểu đầu tiên của Tổng thống Trump trước Quốc hội sẽ đóng vai trò là một dấu mốc quan trọng. Hơn 32 triệu người Mỹ đã xem Thông điệp Liên bang của cựu Tổng thống Biden vào năm ngoái.

Bài phát biểu năm nay dự kiến sẽ thu hút lượng người xem cao hơn nhiều. Phản ứng của khán giả và hàng triệu người dân với bài phát biểu sau đó chính là bài kiểm tra xem người Mỹ thực sự thích sự thay đổi mà ông Trump đang mang lại đến mức nào. Đây là một cách để vừa làm sáng tỏ về những gì ông Trump đang làm, vừa để xem nước Mỹ đang ở đâu.

Nguồn: Dan Tri