Liên minh tiềm năng gồm các đảng ANO, SPD và Motoristé sẽ trình lên Quốc hội một dự thảo luật trưng cầu dân ý, theo đó người dân Cộng hòa Séc sẽ có cơ hội trực tiếp biểu quyết về các vấn đề quan trọng như việc gia nhập đồng tiền chung châu Âu (euro), hệ thống hạn ngạch phát thải (ETS2) và Hiệp ước Di cư của EU. Thông tin này được Chủ tịch đảng SPD Tomio Okamura công bố sau phiên đàm phán với đại diện các đảng ANO và Motoristé.

Theo Okamura, đây là kết quả tối đa mà SPD có thể đạt được, bởi ban đầu đảng này còn muốn đưa cả vấn đề trưng cầu dân ý về việc rút khỏi Liên minh châu Âu và NATO vào dự luật. Tuy nhiên, đề xuất này đã không nhận được sự ủng hộ từ phía ANO và Motoristé.

“Trong khuôn khổ đàm phán, chúng tôi đã đạt được một thành công đáng kể,” ông Okamura phát biểu với báo chí trước phiên họp với các bên liên quan về chính sách đối ngoại. “Luật trưng cầu dân ý này sẽ cho phép người dân biểu quyết về các cam kết quốc tế. Họ sẽ có thể bỏ phiếu về việc chấp nhận hay từ chối đồng euro, hệ thống hạn ngạch phát thải ETS2, và cũng có thể là về việc từ chối Hiệp ước Di cư,” ông nói thêm.

SPD đã phải từ bỏ ý định đưa nội dung trưng cầu dân ý liên quan đến việc rút khỏi EU và NATO vì nhận thức được rằng trong Hạ viện, họ không đủ lực lượng chính trị. “Chúng tôi chỉ có 15 nghị sĩ, là đảng duy nhất ủng hộ trưng cầu dân ý kể cả về thành viên EU hay NATO. Nhưng để thông qua một đạo luật hiến pháp như vậy, cần tới 120 phiếu – tức là đa số hiến pháp, điều mà chúng tôi không có,” ông Okamura lý giải.

Dù việc trưng cầu dân ý là một phần trong cương lĩnh tranh cử của ANO, liên minh 3 đảng hiện tại chỉ nắm giữ 108 ghế trong Hạ viện, trong khi để thông qua luật hiến pháp thì cần ít nhất 120 phiếu. Tại Thượng viện, ANO cũng chỉ có 14 đại diện trong tổng số 81 thành viên. Điều này đồng nghĩa với việc liên minh này không đủ khả năng đơn phương thông qua luật trưng cầu dân ý.

Khối ODS – đảng có 27 nghị sĩ tại Hạ viện – cũng không có ý định ủng hộ. Chủ tịch nhóm nghị sĩ ODS, ông Marek Benda, thẳng thắn tuyên bố: “Tôi luôn phản đối ý tưởng về luật trưng cầu dân ý mang tính phổ quát. Hơn nữa, những đề xuất hiện nay đều nhằm mục đích rời khỏi EU hoặc xem xét lại các thỏa thuận mà chúng ta đã nhất trí ở cấp độ châu Âu.”

Theo Benda, điều quan trọng hơn là người Séc cần học cách đàm phán hiệu quả trong EU: “Chúng ta không thể vừa ký thỏa thuận Green Deal rồi sau đó lại giả bộ như chưa từng tham gia.”

Ai sẽ là Ngoại trưởng trong chính phủ mới?

Về vị trí Bộ trưởng Ngoại giao trong chính phủ liên minh trong tương lai, đảng Motoristé cho biết họ đang muốn đề cử nghị sĩ châu Âu đương nhiệm Filip Turek. Tuy nhiên, ông này đang bị cảnh sát điều tra vì các phát ngôn mang tính phân biệt chủng tộc trên mạng xã hội, khiến khả năng được Tổng thống Petr Pavel và thủ tướng tương lai Andrej Babiš (ANO) chấp thuận vẫn còn chưa chắc chắn.

Chủ tịch đảng Motoristé, ông Petr Macinka, nhấn mạnh rằng đảng của ông không có ý định thay đổi định hướng đối ngoại của đất nước. Dù vậy, họ muốn khôi phục mối quan hệ chặt chẽ hơn trong nhóm các nước V4 (gồm: Séc, Slovakia, Ba Lan và Hungary).

Theo Novinky