Ngày 5-5, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã ký sắc lệnh áp các hạn chế mới đối với dạng nghiên cứu sinh học, vốn bị chính quyền Mỹ cho là nguyên nhân gây ra đại dịch COVID-19 thông qua một vụ rò rỉ phòng thí nghiệm ở Trung Quốc.

Theo Hãng tin AFP, theo sắc lệnh mới được Tổng thống Donald Trump ký, Mỹ sẽ ngừng cấp ngân sách cho một số quốc gia thực hiện các thí nghiệm được gọi "tăng chức năng" (gain-of-function). Đây là loại thí nghiệm nhằm mục đích tăng cường các đặc tính của mầm bệnh.

"Không có phòng thí nghiệm nào miễn nhiễm với nguy cơ rò rỉ. Việc này (sắc lệnh - PV) sẽ giúp ngăn ngừa những vụ rò rỉ vô tình có thể xảy ra trong tương lai và gây nguy hiểm cho nhân loại", Bộ trưởng Y tế Mỹ Robert F. Kennedy Jr. viết trên X.

Ông Jay Bhattacharya, giám đốc Viện Y tế quốc gia của Mỹ, cho biết thêm: "Bất kỳ quốc gia nào tham gia vào loại nghiên cứu này đều gây nguy hiểm cho chính người dân của họ cũng như thế giới, như chúng ta đã thấy trong đại dịch COVID-19".

Ông Trump từ lâu đã ủng hộ giả thuyết cho rằng vi rút SARS-CoV-2 rò rỉ từ Viện vi rút học Vũ Hán do hoạt động nghiên cứu tăng chức năng, thay vì lập luận vi rút lây tự nhiên từ động vật hoang dã sang người ở chợ hải sản Vũ Hán.

Trang web Covid.gov của Chính phủ Mỹ hiện được sử dụng để nêu bật lập luận ủng hộ khả năng vi rút rò rỉ từ phòng thí nghiệm.

Một số cơ quan của Mỹ như Cục Điều tra liên bang (FBI), Bộ Năng lượng và mới nhất là Cơ quan Tình báo Trung ương (CIA), đã thay đổi lập trường dưới nhiệm kỳ thứ hai của ông Trump, cũng nghiêng về giả thuyết nguồn gốc từ phòng thí nghiệm. Dù vậy vẫn có một số cơ quan tình báo khác ủng hộ giả thuyết vi rút lây lan tự nhiên.

Trong thập niên 2010, Viện Y tế quốc gia của Mỹ từng tài trợ nghiên cứu vi rút corona trên loài dơi tại Viện vi rút học Vũ Hán thông qua tổ chức phi lợi nhuận EcoHealth Alliance có trụ sở tại Mỹ. Khoản tài trợ này đã bị ông Trump cắt vào năm 2020, nhưng sau đó được khôi phục một phần dưới thời Tổng thống Joe Biden.

Vấn đề càng thêm phức tạp khi cựu chuyên gia bệnh truyền nhiễm hàng đầu nước Mỹ Anthony Fauci luôn khẳng định nghiên cứu ở Vũ Hán không thuộc định nghĩa "tăng chức năng" theo quy định liên bang. Song một số nhà vi rút học và quan chức Mỹ đã phản đối quan điểm này.

Sắc lệnh của ông Trump nêu Trung Quốc là ví dụ về một "quốc gia đáng lo ngại" không nên được hỗ trợ nghiên cứu dạng này.

Nó cũng đề xuất chấm dứt tài trợ cho các loại nghiên cứu khoa học sự sống ở các nước được cho là thiếu sự giám sát đầy đủ. Tổng thống Trump cũng yêu cầu xây dựng chiến lược "kiểm soát, hạn chế và theo dõi các nghiên cứu tăng chức năng nguy hiểm tại Mỹ ngay cả khi không dùng ngân sách liên bang".

(Nguồn: Tuoitre)