Ông Trump tố Nam Phi diệt chủng người da trắng tại nước này khi gặp Tổng thống Nam Phi Cyril Ramaphosa ở Phòng Bầu dục ngày 21-5.

Hãng tin Reuters mô tả cuộc tranh cãi chứng kiến những tuyên bố sai sự thật và gây sốc của Tổng thống Mỹ Donald Trump, khi ông cho rằng đã xảy ra tội diệt chủng người da trắng và tịch thu đất đai tại Nam Phi.

Cuộc tranh cãi gợi người ta nhớ đến màn cãi vã ăn miếng trả miếng giữa ông Trump và Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky hồi tháng 2 rồi.

"Nhiều người đang bị ngược đãi" ở Nam Phi

Theo hãng tin của Anh, Tổng thống Nam Phi Ramaphosa đã hy vọng sẽ sử dụng cuộc gặp với ông Trump để thiết lập lại mối quan hệ đang gặp trục trặc giữa hai nước. Ông đến Mỹ với kỳ vọng cho một sự tiếp đón nồng nhiệt, khi đưa những người chơi golf da trắng nổi tiếng của Nam Phi vào phái đoàn của mình và nói rằng muốn thảo luận với ông Trump về thương mại.

Tuy nhiên, trong một "cuộc tấn công được chuẩn bị cẩn thận" như cách dùng từ của Reuters, Tổng thống Trump đã dập tắt các kỳ vọng của nhà lãnh đạo Nam Phi tại Phòng Bầu dục.

Sau vài lời chào hỏi, ông Trump nhanh chóng chuyển sang danh sách các mối quan ngại của Mỹ về cách đối xử với người Nam Phi da trắng. Tổng thống Mỹ thậm chí còn cho phát một video và lật giở một chồng bài báo in mà ông cho là chứng minh cho cáo buộc của mình.

Reuters tường thuật rằng sau khi đèn được tắt theo yêu cầu của ông Trump, video chứng minh được phát trên một chiếc tivi thường không được lắp đặt tại Phòng Bầu dục.

Trong video, có thể thấy những cây thánh giá màu trắng, mà ông Trump khẳng định là mộ của người da trắng. Video cũng cho thấy cảnh các nhà lãnh đạo phe đối lập Nam Phi đang đưa ra những bài phát biểu kích động sự việc.

"Chúng ta có nhiều người cảm thấy họ đang bị ngược đãi và họ đang đến Mỹ", Tổng thống Trump nói.

"Mọi người đang chạy trốn khỏi Nam Phi vì sự an toàn của chính họ. Đất đai của họ đang bị tịch thu, và trong nhiều trường hợp, họ bị giết", Tổng thống Mỹ nói thêm, nhắc lại một thuyết âm mưu từng là cực đoan đã lan truyền và nhận được sự ủng hộ mạnh mẽ của tỉ phú Elon Musk, người sinh ra ở Nam Phi và có mặt tại Phòng Bầu dục trong suốt cuộc gặp.

Đối mặt với những thông tin từ phía Mỹ, Tổng thống Nam Phi Ramaphosa, ngồi trên ghế cạnh ông Trump, vẫn giữ bình tĩnh và phản bác lại những cáo buộc.

"Nếu có cuộc diệt chủng nông dân Afrikaner, tôi có thể cá với bạn rằng ba quý ông này sẽ không ở đây", ông Ramaphosa nói, ám chỉ đến những tay golf Ernie Els và Retief Goosen cùng tỉ phú Johann Rupert. Tất cả đều là người Nam Phi da trắng và có mặt trong Phòng Bầu dục.

Nhưng điều đó dường như không làm ông Trump hài lòng. "Chúng ta có hàng nghìn câu chuyện nói về nó, chúng ta có phim tài liệu, chúng ta có tin tức", ông nói.

Tổng thống Nam Phi Ramaphosa bình tĩnh phản bác ông Trump - Ảnh: AFP

Thái độ bình tĩnh của Tổng thống Nam Phi

Reuters mô tả Tổng thống Nam Phi Ramaphosa hầu như ngồi im, không biểu lộ cảm xúc trong suốt thời gian video được chiếu. Thỉnh thoảng ông lại vươn cổ nhìn vào màn hình, nói rằng mình chưa từng xem và muốn biết địa điểm cụ thể diễn ra sự việc.

Sau đó, ông Trump trưng bày các bản in của các bài báo mà ông cho biết có hình ảnh người Nam Phi da trắng bị giết, vừa nói "chết, chết" vừa lật giở rồi đưa cho người đồng cấp.

Đáp lại, Tổng thống Nam Phi Ramaphosa nói rằng nước này vẫn có tội phạm nhưng phần lớn nạn nhân là người da đen.

Tổng thống Trump ngắt lời ông và nói: "Những người nông dân không phải là người da đen".

Ông Ramaphosa lại khẳng định: "Đây là những mối quan tâm mà chúng tôi sẵn sàng trao đổi với ông".

Không giống như ông Zelensky, người đã đấu khẩu với Tổng thống Trump và Phó tổng thống JD Vance trong cuộc họp tại Nhà Trắng rồi kết thúc cuộc gặp bằng việc rời đi sớm, nhà lãnh đạo Nam Phi vẫn giữ được bình tĩnh, khen ngợi cách trang trí của ông Trump trong Phòng Bầu dục. Ông cũng bày tỏ mong muốn trao lại ghế chủ tịch nhóm G20 cho Mỹ, ám chỉ ông Trump nên đến Nam Phi.

Tuy nhiên, ông Trump đã từ chối cho biết liệu ông có tham dự cuộc họp G20 tại Nam Phi vào tháng 11 hay không.

Trong cuộc họp báo riêng sau cuộc gặp, Tổng thống Nam Phi Ramaphosa đã tìm cách tập trung vào thương mại. Ông nói với các phóng viên rằng hai nước đã đồng ý thảo luận về các khoáng sản quan trọng ở Nam Phi. Chính phủ Nam Phi cũng đã đệ trình một đề xuất thương mại và đầu tư bao gồm mua khí đốt tự nhiên hóa lỏng từ Mỹ.

Nhà lãnh đạo Nam Phi cũng thẳng thừng phủ nhận cáo buộc của ông Trump về làn sóng bạo lực chủng tộc chống lại nông dân da trắng. "Đơn giản là không có nạn diệt chủng nào ở Nam Phi", ông nói.

Theo Reuters, video được chiếu tại Nhà Trắng được thực hiện vào tháng 9-2020, bối cảnh lấy từ một cuộc biểu tình sau khi hai người bị giết tại trang trại của họ một tuần trước đó. Những cây thánh giá không hoàn toàn cho thấy đây là những ngôi mộ thực sự.
Một người tổ chức cuộc biểu tình đã nói với đài truyền hình công cộng Nam Phi vào thời điểm đó rằng những cây thánh giá này đại diện cho người da trắng đã bị giết trong nhiều năm.
Nam Phi có một trong những tỉ lệ giết người cao nhất thế giới, nhưng phần lớn nạn nhân là người da đen.
Cảnh sát Nam Phi đã ghi nhận 26.232 vụ giết người trên toàn quốc vào năm 2024, trong đó có 44 vụ liên quan đến cộng đồng nông dân da trắng nhưng chỉ có 8 người chết.

(Nguồn: Tuoitre)