Ủy ban Châu Âu hôm thứ Tư công bố kế hoạch xây dựng mạng lưới đường sắt cao tốc kết nối các thành phố lớn ở châu Âu vào năm 2040, nhưng theo đề xuất này, Praha sẽ không có tuyến trực tiếp tới các thủ đô phương Tây như Paris, Rome hay Amsterdam.

Kế hoạch Hành động Đường sắt Cao tốc nhằm rút ngắn thời gian di chuyển trên toàn châu lục, ví dụ như từ Berlin đến Copenhagen giảm từ bảy giờ xuống còn bốn giờ vào năm 2030, đồng thời mở các tuyến trực tiếp mới nối Paris với Lisbon và Tallinn với Warsaw. Tuy nhiên, du khách từ Praha tới Tây Âu vẫn sẽ phải chuyển tuyến qua Berlin hoặc Vienna.

“Đường sắt cao tốc hiện vẫn tập trung chủ yếu ở chỉ một vài quốc gia thành viên: Tây Ban Nha, Pháp, Ý và Đức, trong khi Trung và Đông Âu tiếc là vẫn kết nối kém,” ủy viên EU phụ trách Vận tải Bền vững và Du lịch Apostolos Tzitzikostas cho biết.

Kế hoạch này sẽ rút ngắn thời gian di chuyển từ Praha đến Vienna từ bốn giờ xuống còn 2 giờ 15 phút vào năm 2035, nhưng không có kết nối cao tốc trực tiếp tới các điểm đến lớn khác.

Gói đầu tư 100 tỷ euro được công bố

Gói vận tải toàn diện này cam kết 2,9 tỷ euro thông qua các công cụ của EU đến năm 2027, với tổng nhu cầu đầu tư dự kiến lên tới 100 tỷ euro vào năm 2035.

Kế hoạch đường sắt bao gồm các mốc thời gian bắt buộc đến năm 2027 nhằm loại bỏ các điểm nghẽn biên giới, vận tốc “cao hơn 250 km/h khi khả thi về mặt kinh tế” và cải thiện hệ thống bán vé xuyên biên giới. Phó Chủ tịch Điều hành Raffaele Fitto gọi đây là “sự gắn kết trong hành động” giúp “đưa các công dân đến gần nhau hơn.”

Gói đầu tư cũng dành 2 tỷ euro cho nhiên liệu bền vững theo chương trình InvestEU và 300 triệu euro thông qua Ngân hàng Hydrogen châu Âu cho nhiên liệu hàng không và vận tải biển.

Trục Berlin-Vienna biến Praha thành điểm kết nối, không phải trung tâm

Tầm nhìn của Ủy ban cho năm 2040 cho thấy Berlin và Vienna sẽ trở thành các trung tâm mega cho Trung Âu, với nhiều tuyến đường sắt cao tốc tỏa ra xung quanh. Praha chủ yếu xuất hiện như một điểm nối tới Vienna—và gần như không có vai trò khác.

Theo kế hoạch này, những hành khách đi từ Praha muốn tới Paris, Rome, Amsterdam, Brussels hoặc Lisbon bằng đường sắt cao tốc sẽ phải chuyển tuyến qua Vienna hoặc Berlin. Không có tuyến cao tốc trực tiếp nào được lên kế hoạch.

“Hãy tưởng tượng việc di chuyển giữa Berlin và Copenhagen chỉ trong 4 giờ thay vì 7giờ. Chắc chắn tàu sẽ được ưa chuộng hơn máy bay,” Tzitzikostas nói, nhấn mạnh một trong những tuyến tiêu biểu. Các kết nối trực tiếp tương tự hoàn toàn bỏ qua Praha.

Tuyến Praha-Vienna sẽ được cải thiện, giảm thời gian từ bốn giờ xuống còn 2 giờ 15 phút vào năm 2035. Tuy nhiên, mốc thời gian này đặt Praha vào giai đoạn giữa của kế hoạch, sau các tuyến ưu tiên như Copenhagen-Berlin (vận hành vào 2030) và trước chỉ các tuyến cuối cùng vào 2040 kết nối các thành phố như Budapest và Bucharest.

Việc triển khai theo từng giai đoạn phản ánh các ưu tiên khu vực: Copenhagen-Berlin đi vào hoạt động vào 2030, Praha-Vienna vào 2035, và các tuyến cuối cùng như Budapest-Vienna và Budapest-Bucharest vào 2040.

Điểm trung chuyển, không phải điểm đến

Cấu trúc mạng lưới này đặt ra câu hỏi về vị trí của Praha trong hệ thống giao thông châu Âu mới. Mặc dù thành phố thu hút hơn 8 triệu lượt khách mỗi năm, bản đồ đường sắt cao tốc cho thấy Praha sẽ hoạt động chủ yếu như một điểm trung chuyển, chứ không phải là một trung tâm thực thụ.
Hệ thống đường sắt hiện tại của Praha lại kể một câu chuyện khác. Thành phố hiện có các dịch vụ tàu nằm thường xuyên, bao gồm European Sleeper đi Brussels và Amsterdam ba lần mỗi tuần, cũng như các chuyến tàu đêm của Đường sắt Séc tới Thụy Sĩ, Hungary, Ba Lan và nhiều điểm đến khác.

Nhưng sự khác biệt giữa tàu nằm và dịch vụ cao tốc ban ngày là rất quan trọng. Tàu đêm phục vụ du khách có thời gian rảnh và không cho phép về trong ngày. Trong khi đó, đường sắt cao tốc phục vụ các doanh nhân, những người đi du lịch ngắn ngày cuối tuần, và các chuyến đi ngẫu hứng—loại hình di chuyển thúc đẩy hội nhập kinh tế.

Với một người Paris muốn có một cuối tuần ở Praha, các lựa chọn vẫn còn hạn chế: đặt tàu nằm trước vài ngày, hoặc đi tàu cao tốc tới Vienna hoặc Berlin rồi chuyển tuyến. So sánh với tầm nhìn của Ủy ban Châu Âu: ăn sáng ở Paris và ăn trưa ở Madrid chỉ với một chuyến tàu sáu giờ duy nhất.

(Theo expats)