Khác với những phát biểu muốn tiếp tục chiến tranh của Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky, Quốc hội Ukraine tối muộn ngày 3-3 ra tuyên bố mong muốn hòa bình.

Ngày 4-3, cổng thông tin Ukraine Strana.News đưa tuyên bố của lãnh đạo Quốc hội Ukraine hoan nghênh các cuộc đàm phán hòa bình do Tổng thống Mỹ Donald Trump khởi xướng, được công bố trên trang web của Quốc hội vào 22h ngày 3-3.

Tuyên bố viết: "Người dân Ukraine mong muốn hòa bình hơn bất kỳ ai trên thế giới và tin rằng vai trò và những nỗ lực kiến tạo hòa bình của Tổng thống Donald Trump sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc nhanh chóng chấm dứt tình trạng thù địch".

Tuyên bố nhấn mạnh nhu cầu "phát triển quan hệ đối tác chiến lược với Mỹ, đặc biệt trong lĩnh vực thăm dò khoáng sản quan trọng".

Ông Zelensky có đổi giọng?

Tuyên bố này được đưa ra sau vụ đấu khẩu tại Nhà Trắng hôm 28-2, khiến việc ký thỏa thuận về việc Mỹ tham gia kiểm soát cơ sở hạ tầng khoáng sản Ukraine bị gián đoạn, cũng như sau nhiều lời cáo buộc từ Washington về việc ông Zelensky không muốn chấm dứt chiến tranh với Nga.

Sau khi bị ông Trump chỉ trích, ông Zelensky đã kêu gọi chấm dứt nhanh chóng chiến tranh ở Ukraine trong thông điệp trên tài khoản X ngày 3-3: "Chúng ta đang hợp tác với Mỹ và các đối tác châu Âu và hy vọng Mỹ sẽ hỗ trợ chúng ta trên con đường hướng tới hòa bình. Hòa bình là điều cần thiết càng sớm càng tốt".

Strana.News nhắc lại mới ngày trước đó ông Zelensky còn tuyên bố "một thỏa thuận hòa bình với Nga là rất, rất xa vời" khiến ông Trump giận dữ viết trên Social Truth: "Đây là tuyên bố tệ nhất mà Zelensky có thể đưa ra, và nước Mỹ sẽ không dung thứ cho điều đó lâu nữa. Gã này không muốn có hòa bình".

Tối 3-3, trong khi từ Kiev, Quốc hội Ukraine ra tuyên bố mong muốn hòa bình, ông Trump cũng phát biểu: "Tôi tin rằng Nga muốn đạt được thỏa thuận. Tôi cũng tin người dân Ukraine muốn đạt được thỏa thuận. Họ phải chịu đau khổ nhiều hơn bất kỳ ai khác" và "nếu có ai đó không muốn ký thỏa thuận, tôi không nghĩ người đó sẽ tồn tại lâu".

Trước đó, hội nghị thượng đỉnh châu Âu diễn ra ở London (Anh) ngày 2-3 khẳng định sẽ không thể hỗ trợ Ukraine nếu không có sự tham gia của Mỹ, thuyết phục tổng thống Ukraine làm hòa với ông Trump.

Ukraine cầm cự được bao lâu?

Ngày 4-3, đài Fox News dẫn lời một quan chức cấp cao của Nhà Trắng nói Mỹ "tạm thời đình chỉ mọi viện trợ quân sự cho Ukraine cho đến khi Tổng thống Mỹ Donald Trump xác định rằng Kiev cam kết tham gia đàm phán hòa bình".

Báo New York Times và báo Wall Street Journal (WSJ) đưa tin: sau cuộc tranh cãi ngày 28-2, ông Trump đã gặp các quan chức Mỹ để xem xét biện pháp chống lại Kiev, bao gồm cả việc đình chỉ hoặc chấm dứt viện trợ quân sự, trong đó có nguồn cung cấp đạn dược và thiết bị đã được chính quyền tiền nhiệm của ông Joe Biden chấp thuận.

Báo Financial Times dẫn lời cựu chánh văn phòng Lầu Năm Góc Kelly Magseman cho rằng việc Mỹ ngừng cung cấp quân sự "có thể khiến Ukraine tê liệt trong nhiều tuần". Báo WSJ nói nếu không có Mỹ, Ukraine có thể duy trì sức mạnh chiến đấu hiện tại trong nhiều tháng. Sau đó, nước này có thể phải đối mặt với tình trạng thiếu đạn dược và mất quyền tiếp cận một số loại vũ khí tinh vi nhất.

Tạp chí Forbes ngày 3-3 cho biết ngay hiện nay, kể cả khi chưa bị ảnh hưởng bởi việc ngưng viện trợ, lực lượng pháo binh hạng nặng của Ukraine cũng đang thiếu hụt đạn dược do Mỹ cung cấp. Cụ thể là pháo lựu S27 và đạn pháo 203mm mà Ukraine không còn sản xuất và kho vũ khí Mỹ cũng đã cạn kiệt.

Câu hỏi đặt ra là liệu châu Âu có đủ sức mạnh và ý chí chính trị để giúp Ukraine kiềm chế Nga hay không. Liên minh châu Âu và các nước thành viên đã cung cấp hơn 50 tỉ USD viện trợ quân sự. Năm ngoái, Liên minh châu Âu, Anh và Na Uy đã cung cấp cho Ukraine khoảng 25 tỉ USD - nhiều hơn cả Mỹ, theo WSJ.

Ukraine đã mở rộng ngành công nghiệp vũ khí trong nước, sản xuất được 30 tỉ USD vũ khí mỗi năm. Năm ngoái, Ukraine đã sản xuất 1,5 triệu drone, dự kiến sản xuất 3.000 tên lửa và 30.000 drone tầm xa trong năm nay. Tuy nhiên, việc ngưng viện trợ có thể gây khó khăn do thiếu chi tiết hiện đại từng được Mỹ hỗ trợ.

Ông Nikolai Beleskov, nhà phân tích tại một tổ chức từ thiện Ukraine, nói với WSJ: "Ngay cả một năm chiến đấu mà không có Mỹ cũng sẽ là một thành tựu to lớn và là sự khiển trách nghiêm trọng đối với cách tiếp cận thiển cận của ông Trump".

Một số nhà ngoại giao châu Âu tin rằng Liên minh châu Âu nên cam kết viện trợ quân sự cho Ukraine ít nhất bằng 20 tỉ euro của năm ngoái. Nhưng việc đạt được thỏa thuận sẽ rất khó khăn.
Ông Tymofiy Mylovanov, cựu bộ trưởng Phát triển kinh tế Ukraine, cho biết châu Âu có thể giúp Ukraine bằng cách mua vũ khí của Mỹ để gửi đến Kiev. Tuy nhiên, câu hỏi là liệu các nhà lãnh đạo châu Âu có còn tiếp tục ủng hộ Ukraine nếu ông Trump gây sức ép với họ. Ông Mylovanov nhận định: "Châu Âu hiện ít độc lập với Trump hơn họ tưởng".

(Nguồn: Tuoitre)