Đúng hai tháng sau khi thua ông Donald Trump trong cuộc bầu cử, Phó Tổng thống Kamala Harris sẽ chủ trì việc chứng nhận thất bại của chính mình.

Với vai trò chủ tịch Thượng viện, vào hôm nay 6/1, bà sẽ đứng tại bục phát biểu của chủ tịch Hạ viện để chỉ đạo việc kiểm phiếu của đại cử tri đoàn, chính thức củng cố chiến thắng của đối thủ hai tuần trước khi ông trở lại Nhà Trắng.

Tình cảnh này thật đau đớn và khó xử đối với một ứng viên đã chỉ trích đối thủ là mối đe dọa khẩn cấp đối với nền dân chủ Mỹ, nhưng các trợ lý của bà Harris khẳng định bà sẽ nghiêm túc và vui vẻ thực hiện nhiệm vụ hiến pháp và pháp lý của mình.

Đây không phải là lần đầu tiên một ứng viên thua cuộc sẽ dẫn đầu phiên họp chung của Quốc hội để kiểm phiếu đại cử tri tổng thống của đối thủ: Al Gore đã phải chịu đựng sự "nhục nhã" vào năm 2001, giống như Richard Nixon vào năm 1961.

Nhưng đó là một đoạn kết phù hợp cho một cuộc bầu cử khó thể thắng khi bà Harris từ vị trí dự bị cho vị tổng thống lớn tuổi nhất nước Mỹ đến người cầm cờ của Đảng Dân chủ - người có chiến dịch đã chút nào mang lại hy vọng cho đảng của bà trước khi một thất bại nặng nề phơi bày những rạn nứt nội bộ sâu sắc.

Bà Harris và nhóm mình đang cân nhắc liệu có nên chạy đua vào Nhà Trắng vào năm 2028 hoặc cho vị trí thống đốc bang California hay không.

Trong khi các ứng viên Dân chủ thua cuộc trong những lần bầu cử gần đây - Al Gore, John Kerry, Hillary Clinton - đã quyết định không tranh cử tổng thống một lần nữa, các trợ lý, đồng minh và nhà tài trợ lập luận rằng làn sóng ủng hộ và những câu chuyện khác thường trong chiến dịch tranh cử ngắn ngủi của bà chứng tỏ bà vẫn có cơ hội tìm đường đến Phòng Bầu dục.

Họ thậm chí còn dùng con đường chính trị quanh co của ông Donald Trump để củng cố luận điểm mình - chiến thắng của ông vào năm 2016 và 2024, thua cuộc khi là người đương nhiệm vào năm 2020.

Nhưng trong khi nhiều đảng viên Dân chủ không trách Harris về thất bại trước ông Trump, một số người - bị tổn thương do thất bại ê chề, đã đặt ra câu hỏi về chiến lược của đảng - khá hoài nghi về việc trao cho bà một cơ hội nữa tại Nhà Trắng.

Dù một loạt thống đốc Dân chủ đã đoàn kết ủng hộ phó tổng thống vào năm 2024 nhưng một số chiến lược gia nhìn thấy tham vọng của họ trong việc trở thành ứng viên chính thức với cơ hội chiến thắng cao hơn nhiều so với bà Harris.

Bản thân bà Harris được cho là không vội đưa ra bất kỳ quyết định nào. Bà nói với các cố vấn và những người ủng hộ rằng mình cởi mở với mọi khả năng đang chờ đón bà sau ngày nhậm chức tổng thống của ông Trump vào ngày 20/1.

Bà đang đánh giá lại những tháng gần đây khi bà phát động chiến dịch tranh cử, lựa chọn ứng viên phó tổng thống, tham dự đại hội đảng và đi khắp đất nước trong 107 ngày.

Các trợ lý lưu ý rằng bà vẫn đang là phó tổng thống Mỹ, ít nhất trong hai tuần nữa.

"Bà ấy phải đưa ra quyết định và bạn không thể đưa ra quyết định khi bạn vẫn tại vị. Công việc có thể ít hơn, nhưng bà vẫn đương nhiệm tới ngày 20/1," Donna Brazile, một đồng minh thân cận của bà Harris, người đã cố vấn cho chiến dịch, bình luận.

"Bạn không thể giới hạn bất kỳ ai trong một khuôn mẫu nhất định. Chúng tôi không mặc định một khuôn mẫu cho Al Gore, và rõ ràng nước Mỹ đã bị chia rẽ rất nhiều sau cuộc bầu cử năm 2000," bà Brazile, người điều hành chiến dịch của ông Gore đối đầu với cựu Tổng thống George W Bush, nhận định.

Bà Brazile chỉ ra ông Gore còn có một cuộc sống khác với vai trò nhà hoạt động môi trường.

"Tất cả các lựa chọn đều được cân nhắc vì có nhu cầu thay đổi và tôi tin rằng bà ấy có thể đại diện cho sự thay đổi đó trong tương lai".

Nhưng câu hỏi dai dẳng bao trùm bất kỳ cuộc chạy đua tiềm năng nào vào năm 2028 là liệu người phụ nữ 60 tuổi này có thể xây dựng hình ảnh tách biệt khỏi Tổng thống Joe Biden hay không - điều mà bà đã không làm được trong chiến dịch tranh cử vừa rồi.

Các đồng minh của bà trong đảng nói rằng việc ông Biden lựa chọn tái tranh cử bất chấp những lo ngại về tuổi tác của mình, chỉ để bỏ cuộc khi còn vài tháng là kết thúc, đã khiến chiến dịch bà Harris thất bại.

Mặc dù ông Trump đã giành chiến thắng ở cả bảy tiểu bang chiến trường và là ứng viên Cộng hòa đầu tiên trong 20 năm thắng phiếu phổ thông, nhưng biên độ chiến thắng của ông khá hẹp trong khi bà Harris thì giành được 75 triệu phiếu phổ thống, một kết quả mà những người ủng hộ bà cho rằng không thể bỏ qua khi Đảng Dân chủ hiện tái xây dựng trong bốn năm tới.

Mặt khác, những người thân cận với ông Biden vẫn tin rằng ông đã có thể đánh bại ông Trump một lần nữa, mặc dù các cuộc khảo sát cho thấy ông đã mất đi sự ủng hộ từ các nhóm cử tri quan trọng của phe Dân chủ.

Họ chỉ ra rằng bà Harris đã không thực hiện được điều mà tổng thống không làm được vào năm 2020, khi không nhận được sự ủng hộ từ các nhóm Dân chủ cốt lõi như cử tri da đen và người Mỹ Latinh.

Những người chỉ trích tiếp tục lấy dẫn chứng chiến dịch năm 2019 của bà trong việc trở thành ứng cử viên tổng thống của Đảng Dân chủ - chiến dịch đã thất bại trong vòng chưa đầy một năm.

"Mọi người quên rằng nếu có một cuộc bầu cử sơ bộ thực sự [vào năm 2024], bà ấy sẽ không bao giờ là người được đề cử. Mọi người đều biết điều đó," một cựu cố vấn của ông Biden nhận xét.

Vị cố vấn, người phát biểu với điều kiện giấu tên để thảo luận về một vấn đề nhạy cảm, đã hoan nghênh bà Harris vì đã khôi phục cơ sở ủng hộ của Đảng Dân chủ và giúp ích cho các cuộc đua quan trọng vào quốc hội, nhưng nói thêm rằng ban tranh cử ông Trump đã thành công trong việc làm suy yếu bà Harris trong các vấn đề chiến dịch quan trọng như kinh tế và biên giới.

Tuy nhiên, các thành viên trong nhóm ông Trump, bao gồm cả người thăm dò dư luận​​ của ông, đã thừa nhận bà Harris thể hiện tốt hơn trong tư cách là ứng cử viên so với ông Biden về một số vấn đề như nền kinh tế.

Tuy nhiên, không thể phủ nhận rằng bất kỳ cuộc bầu cử sơ bộ nào của Đảng Dân chủ vào năm 2028 cũng sẽ là một cuộc chiến khó lường, với những ngôi sao đang lên như Thống đốc Michigan Gretchen Whitmer, Thống đốc Illinois JB Pritzker và Thống đốc California Gavin Newsom - những người đã cân nhắc các cuộc chạy đua vào vị trí tổng thống.

Một số đảng viên Dân chủ cho rằng bà Harris vẫn sẽ dẫn đầu, với độ nhận diện cao trên toàn quốc, danh sách thư tín đồ sộ và đội ngũ tình nguyện viên hùng hậu.

"Đảng nào của tiểu bang mà lại không muốn bà ấy đến giúp họ chuẩn bị cho cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ năm 2026 cơ chứ?" bà Brazile nói.

"Bà ấy sẽ có nhiều cơ hội không chỉ để xây dựng lại mà còn để củng cố liên minh đã cùng ủng hộ bà trong năm 2024."

Những người khác cho rằng bà có thể hoàn toàn rời khỏi chính trường, điều hành một quỹ hoặc thành lập một học viện chính trị tại trường cũ của bà, Đại học Howard, trường đại học lịch sử dành cho người da đen có trụ sở tại Washington DC, nơi bà đã tổ chức tiệc đêm bầu cử.

Cựu công tố viên cấp cao của tiểu bang California này cũng có thể là ứng cử viên cho chức ngoại trưởng hoặc tổng chưởng lý trong chính quyền Dân chủ tương lai. Và bà sẽ cần phải quyết định xem bà có muốn viết một cuốn sách nữa hay không.

Đối với tất cả các lựa chọn của mình, như bà Harris đã nói với các trợ lý, là bà muốn vẫn được nhìn nhận và coi như một nhà lãnh đạo trong đảng. Một cố vấn cho rằng bà có thể tồn tại bên ngoài cuộc đấu chính trị trong nước, đảm nhận vai trò toàn cầu hơn về một vấn đề mà bà quan tâm, nhưng đó là một vị trí khó khăn nếu không có một vị thế lớn tương đương chức phó tổng thống.

Trong những ngày cuối cùng của chính quyền Biden-Harris, bà lên kế hoạch thực hiện một chuyến công du quốc tế đến nhiều khu vực, theo một nguồn tin biết về dự định này, cho thấy mong muốn duy trì vai trò của bà trên trường quốc tế và để lại di sản vượt xa hơn cả vị trí phó tổng thống.

Đối với Harris và nhóm của bà, những tuần sau cuộc bầu cử là khoảng thời gian khiêm nhường, pha trộn giữa sự buồn bã và lòng quyết tâm.

Một số phụ tá mô tả cuộc chạy nước rút kéo dài ba tháng bắt đầu khi ông Biden bỏ cuộc là khởi động chiến dịch "đào thoát khỏi một cái hố" và kết thúc với việc ứng cử viên của họ được yêu thích hơn so với khi bà bắt đầu, ngay cả khi bà không giành chiến thắng chung cuộc.

"Có một cảm giác bình yên khi biết rằng, với những gì đã trải qua, chúng tôi đã hoàn thành cuộc đua," một phụ tá cấp cao nói.

Sau cuộc bầu cử, bà Harris và chồng - Đệ nhị Phu quân Doug Emhoff đã dành một tuần ở Hawaii với một nhóm nhỏ phụ tá để thư giãn và thảo luận về tương lai của bà.

Trong một bữa tiệc nghỉ lễ của nhân viên tại dinh thự chính thức của phó tổng thống trước Giáng sinh, bà Harris đã kể lại đêm bầu cử và cách bà đã động viên gia đình mình khi kết quả ngã ngũ.

"Chúng ta không hề bi lụy!" bà nói với đám đông vào đêm đó.

Các cố vấn và đồng minh cho biết bà vẫn đang xử lý những gì đã xảy ra và muốn chờ xem chính quyền mới sẽ hoạt động như thế nào vào tháng Một trước khi đưa ra bất kỳ lập trường nào, chứ không nói đến việc tìm cách trở thành gương mặt đại diện cho bất kỳ "cuộc kháng chiến" chống Trump nào.

Đảng Dân chủ nhận thấy phong trào kháng cự bùng nổ trong số những người theo chủ nghĩa tự do sau chiến thắng năm 2016 của ông Trump không còn phù hợp với bối cảnh chính trị hiện nay, nơi Đảng Cộng hòa đã chứng minh rằng thông điệp và phong cách của vị tổng thống đắc cử đã thu hút được đông đảo người Mỹ.

Họ đã áp dụng cách tiếp cận hòa giải hơn đối với chương trình nghị sự của tổng thống mới. Như một số đảng viên Dân chủ nói: "Cuộc kháng chiến nào?"

Mặc dù khá kín tiếng kể từ khi thua cuộc, bà Harris đã hé lộ một phần suy nghĩ của mình tại một sự kiện dành cho sinh viên tại Cao đẳng Cộng đồng Prince George ở bang Maryland vào tháng 12.

"Các phong trào đấu tranh cho dân quyền, quyền phụ nữ, quyền của người lao động, cho bản thân nước Mỹ, sẽ không bao giờ thành hiện thực nếu mọi người từ bỏ mục tiêu của mình sau một vụ kiện tụng, một trận chiến, hoặc một cuộc bầu cử không diễn ra theo ý muốn," bà nói.

"Chúng ta phải tiếp tục đấu tranh," bà nói thêm, một câu nói mà bà đã lặp lại kể từ chiến thắng tại Thượng viện năm 2016. "Tất cả chúng ta."

Điều đó có nghĩa là gì thì vẫn chưa rõ ràng.

Đối với một số nhà tài trợ và người ủng hộ, việc "tiếp tục chiến đấu" có thể chuyển thành cuộc chạy đua giành chức thống đốc California vào năm 2026, khi Gavin Newsom, người chỉ còn thời gian tại nhiệm ngắn ngủi, sẽ từ chức và có khả năng theo đuổi tham vọng vào Nhà Trắng của riêng mình.

Công việc này - lãnh đạo nền kinh tế lớn thứ năm thế giới - cũng sẽ khiến bà Harris xung đột trực tiếp với ông Trump, người thường xuyên chỉ trích bang California vì các chính sách thiên tả của bang.

Nhưng điều hành một bang lớn không phải là điều dễ dàng và sẽ làm chệch hướng bất kỳ cuộc chạy đua tranh cử tổng thống nào, vì bà sẽ tuyên thệ nhậm chức vào khoảng thời gian bà cần khởi động một chiến dịch tranh cử toàn quốc.

Những người đã nói chuyện với bà Harris cho hay bà vẫn chưa quyết định về cuộc đua giành chức thống đốc, mà một số đồng minh đã mô tả là "đỉnh cao" tiềm năng cho sự nghiệp chính trị của bà.

Bà đã chiến thắng chức vụ toàn tiểu bang ba lần cho vị trí tổng chưởng lý California và sau đó là thượng nghị sĩ. Nhưng chiến thắng trong cuộc bầu cử thống đốc sẽ mang lại cho bà một danh hiệu lịch sử khác - trở thành nữ thống đốc da đen đầu tiên của quốc gia.

Tuy nhiên, một số đồng minh thừa nhận sẽ rất khó để chuyển từ việc ngồi trong đoàn xe hộ tống 20 chiếc và ngồi đối diện với Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky sang ngồi trong dinh thự của thống đốc.

Khu vực tư nhân là một lựa chọn khác.

"Đối với phụ nữ ở các cấp bậc khác trong chính trường, khi họ thất bại, đôi khi cơ hội không sẵn có như đối với nam giới. Đàn ông thường hạ cánh nhẹ nhàng tại các công ty luật hoặc kinh doanh bảo hiểm, nơi họ có thể chậm lại, kiếm tiền và sau đó đưa ra quyết định về bước tiếp theo," Debbie Walsh, giám đốc Trung tâm Phụ nữ và Chính trị Hoa Kỳ tại Đại học Rutgers, bình luận.

"Tôi không nghĩ rằng đó sẽ là vấn đề đối với Kamala Harris. Tôi nghĩ rằng cánh cửa sẽ mở ra nếu bà muốn mở."

Nhưng đối với bà Harris, người đã giữ chức vụ được bầu trong hai thập kỷ và từng làm công tố viên trước đó, trở thành thống đốc có thể là con đường phù hợp nhất cho giai đoạn tiếp theo.

"Khi bạn chỉ có một khách hàng - người dân - trong suốt sự nghiệp của mình, thì bạn còn làm gì khác nữa?" một cựu cố vấn nói.

Nguồn: BBC