Từ vắc xin chống ung thư của Nga cho đến tia plasma lạnh của các nhà khoa học Đức, con người ngày càng có thêm "vũ khí" để chống lại căn bệnh quái ác này.

Kể từ khi Tổng thống Mỹ Richard Nixon tuyên bố "cuộc chiến với ung thư" vào năm 1971, con người đã chiến đấu với căn bệnh này trong nhiều thập niên.

Tuy nhiên, vì ung thư không phải là một căn bệnh mà là một nhóm bệnh, nên phần lớn tiến bộ không đến từ những đột phá lớn mà là từ hàng nghìn tiến bộ nhỏ hơn trong sàng lọc, phẫu thuật và thuốc men.

Mới nhất là vắc xin chống ung thư và tia plasma lạnh có thể tấn công những tế bào ung thư ẩn nấp đang thắp lên hy vọng cho nhiều bệnh nhân.

"Vắc xin hiệu quả cao"

Ngày 6-9, người đứng đầu Cơ quan Y tế và Sinh học Liên bang Nga (FMBA) Veronika Skvortsova thông báo tại Diễn đàn Kinh tế phương Đông rằng vắc xin chống ung thư của Nga đã vượt qua các cuộc thử nghiệm tiền lâm sàng thành công, chứng minh cả tính an toàn và hiệu quả cao. FMBA đang chờ Bộ Y tế Nga cấp phép sử dụng lâm sàng.

Tuyên bố táo bạo này lập tức khơi dậy sự tò mò trên toàn cầu. Được xây dựng trên công nghệ mRNA được cá nhân hóa, vắc xin tên Enteromix có thể định nghĩa lại phương pháp điều trị ung thư.
Theo bà Skvortsova, vắc xin chống ung thư này sử dụng công nghệ tương tự như vắc xin ngừa COVID-19 song được tùy chỉnh cho từng cá nhân.

Kết quả nghiên cứu cho thấy nó hiệu quả 100% trong việc kích hoạt miễn dịch, thu nhỏ khối u và làm chậm sự phát triển của chúng từ 60 đến 80%, đồng thời cũng được chứng minh là an toàn khi sử dụng nhiều lần.

Cơ chế hoạt động của vắc xin là huấn luyện hệ thống miễn dịch nhận biết và loại bỏ các tế bào ung thư.

"Enteromix sử dụng RNA chiết xuất từ tế bào khối u của chính bệnh nhân để dạy hệ miễn dịch của họ cách tấn công ung thư" - bà Yulia Mikhailova, một bác sĩ chuyên khoa ung thư phân tử thuộc nhóm nghiên cứu, giải thích thêm.

Do đó nó không gây ra tác dụng phụ nghiêm trọng như hóa trị hoặc xạ trị. Các phiên bản đầu tiên của vắc xin này sẽ được sử dụng để chống ung thư trực tràng, u nguyên bào thần kinh đệm - một loại ung thư não, và một số loại u hắc tố - một dạng ung thư da, theo Hãng
tin Sputnik.

Nhà nghiên cứu miễn dịch trị liệu Hrishikesh Menon tại Trung tâm Tưởng niệm Tata (Ấn Độ) nhận định công nghệ mRNA sẽ giúp vắc xin hoạt động với độ chính xác như phẫu thuật ở cấp độ phân tử. Ông cho rằng nghiên cứu của các nhà khoa học Nga rất hứa hẹn nhưng cũng cần đánh giá hiệu quả về lâu dài.

Nga không phải là quốc duy nhất trên thế giới tham gia cuộc đua này khi mà nhiều công ty công nghệ sinh học trên toàn cầu - bao gồm BioNTech (Đức), Moderna (Mỹ) và CureVac - cũng đang thử nghiệm vắc xin ung thư mRNA cá nhân hóa cho các khối u bao gồm ung thư tuyến tụy, ung thư hắc tố và ung thư phổi.

Plasma lạnh

Các nhà khoa học Đức tại Viện Khoa học và Công nghệ Plasma Leibniz (INP), hợp tác với các đồng nghiệp từ Bệnh viện Đại học Greifswald và Trung tâm Y tế Đại học Rostock, vừa chứng minh tia plasma lạnh có thể tiêu diệt thành công các tế bào khối u ngay cả trong các lớp mô sâu.

Plasma là khí bị ion hóa, tạo ra số lượng lớn các phân tử hoạt tính về mặt hóa học, gọi chung là các dạng oxy và nitơ hoạt tính. Những phân tử tồn tại rất ngắn này có thể chi phối mạnh mẽ các quá trình sinh học, bao gồm việc quyết định tế bào ung thư sống sót hay bị tiêu diệt.

Ngoài ra, plasma có thể tiêu diệt các tế bào ung thư còn sót lại có thể giúp giảm nguy cơ tái phát sau mổ.

"Kết quả của chúng tôi có thể cải thiện đáng kể việc ứng dụng plasma trong y học. Chúng ta càng hiểu rõ phân tử nào hoạt động trong mô, các thiết bị plasma càng có thể được sử dụng chính xác hơn cho từng loại ung thư" - giáo sư Sander Bekeschus, trưởng chương trình nghiên cứu y học Plasma tại INP, nhận định.

Nhiều thành tựu và đột phá về điều trị ung thư đang thắp lên nhiều hy vọng. Theo các chuyên gia, tỉ lệ sống sót của bệnh nhân ung thư được cải thiện đáng kể trong một thập niên qua, chẳng hạn bệnh bạch cầu (một dạng ung thư máu) ở trẻ em từng được coi là án tử thì nay tỉ lệ sống sót sau 5 năm của căn bệnh này lên tới trên 90%.

Ông Radheshyam Naik, Trưởng khoa ung bướu huyết học và ghép tủy tại Bệnh viện Sammprada (Ấn Độ), cho biết những đột phá lớn trong nghiên cứu ung thư thời gian qua là về gene và protein.

"Liệu pháp miễn dịch và kháng thể kết hợp được kỳ vọng sẽ là những đột phá tiếp theo trong vòng một thập niên tới. Trí tuệ nhân tạo (AI) cũng có thể cách mạng hóa ngành ung thư bằng cách phân tích các tập dữ liệu khổng lồ, cải thiện việc cá nhân hóa điều trị và giảm thiểu sai sót", ông đánh giá trên tờ New India Express.

Nguyên nhân gây tử vong hàng đầu

Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO), ung thư là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu trên toàn thế giới với gần 10 triệu ca tử vong vào năm 2020, tương đương gần 1/6 tổng số ca tử vong do bệnh.
Các loại ung thư phổ biến nhất là ung thư vú, phổi, đại tràng, trực tràng và tuyến tiền liệt. Khoảng 1/3 số ca tử vong do ung thư là từ hút thuốc lá, cân nặng, rượu bia, ăn ít trái cây và rau quả, và thiếu hoạt động thể chất. Ngoài ra, ô nhiễm không khí là một yếu tố quan trọng gây ung thư phổi.
Tuy nhiên, nhiều loại ung thư có thể được chữa khỏi nếu được phát hiện sớm và điều trị hiệu quả.

Nguồn: Tuoitre