Thủ tướng Phạm Minh Chính giải trình thêm các vấn đề liên quan tới giải ngân đầu tư công, thu chi ngân sách và thực hiện tăng trưởng 10% tại phiên thảo luận của Quốc hội chiều 30-10.

Bày tỏ cảm ơn và xúc động trước đóng góp trách nhiệm của các đại biểu Quốc hội trong suốt 2 ngày thảo luận vừa qua, Thủ tướng cho rằng 5 năm qua dù có nhiều khó khăn, thách thức hơn là thời cơ, thuận lợi, song nền kinh tế đã đủ sức chống chọi với các cú sốc từ bên ngoài.

Điều này đã được chứng minh, đó là ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, thúc đẩy tăng trưởng, đảm bảo các cân đối lớn của nền kinh tế.

Cùng đó đời sống nhân dân nâng lên và chỉ số hạnh phúc tăng 39 bậc, tiềm lực quốc phòng an ninh được tăng cường, có sản phẩm vũ khí mang thương hiệu Việt Nam, xây dựng lực lượng vũ trang tiến thẳng lên hiện đại.

"Chưa bao giờ an sinh xã hội nhiều như thế" - ông nói và nhắc lại trong đại dịch COVID-19 đã chi hỗ trợ cho 68 triệu người với 1,1 triệu tỉ, bằng 17% GDP cả nước. Đây là nỗ lực lớn, là thành quả đáng trân trọng trong bối cảnh khó khăn, khi chúng ta tự lực, tự cường, tự chủ chiến lược, để tự tin, tạo thế, tạo đà, tạo lực bước vào kỷ nguyên mới.

Gỡ loạt vướng mắc trong sắp xếp triển khai các dự án đầu tư công

Cùng đó nhiệm kỳ này chúng ta cũng phải quyết rất nhiều tồn đọng. Ví dụ lĩnh vực điện, 12 dự án thua lỗ yếu kém kéo dài, 4 ngân hàng yếu kém và SCB, gần 3.000 dự án đã được phân loại theo thẩm quyền. Tuy nhiên chúng ta đã xây dựng hạ tầng với 3.000km đường cao tốc, 1.700km đường biển.

Chính phủ cũng giải quyết các dự án tồn đọng, vướng mắc, đầu tư không hiệu quả khiến cho chỉ số ICOR tăng cao. Đơn cử những dự án năng lượng có quy mô lên tới cả vài tỉ USD, như dự án khí Lô B kéo dài suốt 20 năm nay, Trung tâm Nhiệt điện Ô Môn… đã được đầu tư lại, tái cơ cấu để có thêm nguồn lực.

Đối với những quan tâm của các đại biểu về chậm giải ngân vốn đầu tư công, Thủ tướng nhìn nhận đây là "vấn đề dai dẳng, băn khoăn trăn trở nhất". Câu hỏi đặt ra vì sao biết mà không làm, làm nhưng vẫn chậm?

Theo Thủ tướng, nhiệm kỳ này đầu tư công dành nguồn lực 3,4 triệu tỉ đồng, tăng 55% so với nhiệm kỳ trước. Tuy nhiên đã rút gọn lại còn 4.760 dự án so trước đó khoảng 10.000 dự án, giúp chúng ta đầu tư được hệ thống đường cao tốc Đồng bằng sông Cửu Long.

“Lúc đầu tôi vào (các tỉnh Đồng bằng sông Cửu Long - PV), có các bí thư tỉnh ủy ở đây, chúng ta bàn quyết tâm làm, nhưng vấn đề khó nhất đầu tiên là tiền đâu và chúng ta đã thu xếp được nguồn lực để làm” - Thủ tướng nói và cho biết thêm nhiều tuyến đường cao tốc phía Bắc, miền Trung, đầu tư bến cảng, sân bay, đường sắt cũng đang được triển khai.

Kết quả này tạo nên một trong ba động lực tăng trưởng là đầu tư, tiêu dùng, xuất khẩu. Theo đó, ngoại trừ năm 2021 đại dịch COVID-19, chỉ tăng 2,55%, 4 năm còn lại tăng trưởng bình quân 7,2%, vượt chỉ tiêu 6,5-7%.

Trong khó khăn và rủi ro phải có thứ tự ưu tiên để đảm bảo an toàn tài chính

Theo Thủ tướng, cần nhìn thấy đây là điều tích cực để chúng ta tự tin làm.

Ông cho rằng việc này cũng có đóng góp của Quốc hội, đó là tháo gỡ thể chế. Bởi khó khăn nhất là giải phóng mặt bằng, tái định cư cho nhân dân mà cứ đồng thời làm dự án mới giải phóng mặt bằng, tái định cư, trong khi để làm dự án cần phải có thời gian. Vì thế sau ba lần Chính phủ trình Quốc hội, vướng mắc này được xử lý.

Cùng đó những vấn đề từng bước tháo gỡ như đất đai, phân cấp phân quyền, phân bổ nguồn lực, nâng cao năng lực thực thi và tăng cường giám sát, kiểm tra.

Đầu nhiệm kỳ, ông đã thuyết phục các tỉnh như Đắk Lắk, An Giang, Thái Bình, Ninh Bình, Bình Phước… giao việc nhưng các tỉnh đều phân vân vì chưa bao giờ làm dự án lớn. Tuy vậy các tỉnh đã làm tốt, nỗ lực triển khai và nay tạo nên các tuyến đường huyết mạch.

Ngoài ra, Chính phủ cũng đã tháo gỡ những vướng mắc liên quan tới việc điều chuyển vốn. Những vướng mắc như vốn của địa phương này thì không được cho địa phương kia, vốn địa phương không được làm đường trung ương, theo ông là nhận thức chưa đúng, bởi dự án là của quốc gia, của dân tộc.

Thêm nữa cũng có khó khăn trong tổ chức thực hiện là do bão lũ, thiên tai.

Ông chia sẻ thường xuyên đi đôn đốc triển khai các dự án, nhưng cũng phải chia sẻ với địa phương có những lúc đang tập trung phòng chống, ứng phó và khắc phục thiên tai nên không thể đẩy nhanh tiến độ.

Đối với quan điểm đánh giá dự toán thu chi chưa sát, Thủ tướng cho hay nguyên tắc thực hiện là phải đảm bảo thu đủ chi, an toàn tài chính quốc gia, vừa tăng đầu tư cho phát triển, vừa đảm bảo an sinh xã hội. Do đó nếu tính toán không kỹ, sẽ dẫn tới như nhiệm kỳ trước phải ban hành nghị quyết dừng lại các dự án, hoặc nguy cơ ảnh hưởng an toàn tài chính quốc gia.

Vì vậy Thủ tướng cho rằng trong bối cảnh nhiều thách thức, cùng lúc không thể thực hiện tất cả các mục tiêu. Có nguy cơ mất cân đối thu chi, bội chi tăng cao thì phải có thứ tự ưu tiên nhằm đảm bảo an toàn tài chính quốc gia, sử dụng ngân sách có hiệu quả.

Cơ sở thực hiện mục tiêu tăng trưởng hai con số

Về phương hướng nhiệm vụ năm 2026, ông nhấn mạnh Chính phủ đưa ra mức tăng trưởng từ 10% trở lên để làm cơ sở đạt hai mục tiêu tăng trưởng chiến lược 100 năm thành lập Đảng và 100 năm thành lập nước, với truyền thống dân tộc "trong cái khó ló cái khôn".
“Vậy làm có cơ sở không?” - Thủ tướng hỏi và khẳng định chúng ta có cơ sở, đó là sức mạnh của dân tộc. Phát triển dựa vào ba yếu tố quan trọng con người, thiên nhiên, truyền thống văn hóa lịch sử.
Đó là nâng cao năng lực con người về cả đức, trí, thể, mỹ, tập trung triển khai các nghị quyết về giáo dục, y tế….
Với thiên nhiên, chúng ta có đất có rừng, trời biển, lòng đất, năng lượng và phát huy giá trị văn hóa lịch sử của dân tộc.
Trong đó tập trung đầu tư cho con người, khai thác không gian vũ trụ, trời biển, làm Internet vệ tinh, làm tàu điện ngầm, cáp ngầm, dự án năng lượng… dựa trên khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, huy động nguồn lực, sức mạnh từ nhân dân, doanh nghiệp với tinh thần Nhà nước kiến tạo, doanh nghiệp tiên phong, công tư đồng hành, nhân dân hạnh phúc.

Theo Tuoitre