Tổng thống Mỹ Donald Trump đe dọa áp đặt các biện pháp trừng phạt thương mại mạnh mẽ với Nga nếu Matxcơva không sớm đạt thỏa thuận hòa bình với Ukraine, đánh dấu bước ngoặt mới trong chính sách đối ngoại của Mỹ.

Chỉ hai ngày sau khi nhậm chức nhiệm kỳ tổng thống thứ hai, ông Donald Trump đã gửi thông điệp cứng rắn tới Điện Kremlin qua mạng xã hội Truth Social.

Động thái này cho thấy quyết tâm của ông trong việc chấm dứt cuộc xung đột Ukraine - Nga đang bước sang năm thứ tư, đồng thời phản ánh chiến lược ngoại giao mới của Nhà Trắng trong việc sử dụng sức ép kinh tế để đạt mục tiêu chính trị.

Chiến lược "mạnh tay" của ông Trump

Tổng thống Trump không chỉ đơn thuần đe dọa mà còn đặt ra thời hạn cụ thể - 100 ngày đầu nhiệm kỳ - để giải quyết xung đột. Ông đã chỉ định đặc phái viên Keith Kellogg phụ trách vấn đề này, thể hiện cách tiếp cận quyết liệt của mình.

Theo đánh giá của TS Anuradha Chenoy, cựu giáo sư ĐH Jawaharlal Nehru, chiến lược này nhằm khẳng định vị thế bá quyền của Mỹ và năng lực cá nhân của ông Trump trong việc đối phó với các cường quốc như Nga và Trung Quốc.

Việc sử dụng mạng xã hội Truth Social để đưa ra "tối hậu thư" cho thấy phong cách đặc trưng của Tổng thống Trump trong việc thực hiện ngoại giao công khai.

Ông tuyên bố mạnh mẽ: "Hãy giải quyết dứt điểm ngay bây giờ và DỪNG cuộc chiến nực cười này lại! Mọi thứ sẽ chỉ tệ hơn thôi". Cách tiếp cận trực diện này tạo ra sức ép công khai đối với cả Matxcơva và Kiev, đồng thời thu hút sự chú ý của cộng đồng quốc tế về vai trò trung gian hòa giải của Mỹ.

Tuy nhiên, cả Matxcơva và Kiev đều tỏ ra thận trọng với "tối hậu thư" này. Nga đang trong thế thượng phong tại chiến trường phía đông Ukraine, liên tục giành được các vị trí chiến lược quan trọng như Pokrovsk ở Donetsk. Matxcơva có thể muốn kéo dài thời gian để củng cố thêm lợi thế quân sự.

Trong khi đó, Ukraine lo ngại việc ngừng bắn có thể dẫn đến mất lãnh thổ vĩnh viễn mà không có cơ hội giành lại. Các chuyên gia phân tích cho rằng tình hình này có thể khiến nỗ lực hòa giải của ông Trump gặp nhiều trở ngại.

Còn trừng phạt được gì?

Dưới thời ông Joe Biden, Mỹ đã áp đặt hơn 10 đợt trừng phạt khiến kim ngạch thương mại Nga - Mỹ giảm mạnh từ 14 tỉ USD xuống còn 2,8 tỉ USD trong năm 2024. Các mặt hàng xuất khẩu chính của Nga sang Mỹ như dầu mỏ đã bị cắt giảm hoàn toàn. Hiện tại chỉ còn một số mặt hàng như phân bón, thức ăn gia súc và một số khoáng sản như thiếc được phép nhập khẩu vào Mỹ.

Tuy nhiên, chính quyền ông Trump tin rằng vẫn còn dư địa để gây sức ép với Matxcơva, đặc biệt trong lĩnh vực năng lượng. Trong khi chính quyền ông Biden còn e ngại việc cấm hoàn toàn xuất khẩu dầu mỏ và khí đốt của Nga do lo ngại đứt gãy chuỗi cung ứng năng lượng toàn cầu, ông Trump có thể sẽ mạnh tay hơn trong vấn đề này.

Các chuyên gia kinh tế nhận định rằng việc siết chặt kiểm soát nguồn thu từ năng lượng có thể gây tác động đáng kể đến nền kinh tế Nga, đặc biệt khi nước này đang phải đối mặt với nhiều thách thức về tài chính do chi phí chiến tranh tăng cao.

Ứng viên Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent đã bày tỏ ủng hộ mạnh mẽ việc tăng cường các biện pháp trừng phạt nhằm vào xuất khẩu dầu mỏ của Nga.
Ông khẳng định "ủng hộ 100% việc tăng cường các biện pháp trừng phạt nhắm vào dầu mỏ Nga đến mức có thể buộc Liên bang Nga ngồi vào bàn đàm phán".

Điều này cho thấy khả năng Nhà Trắng sẽ theo đuổi chính sách cứng rắn hơn trong việc kiểm soát nguồn thu từ năng lượng của Nga, bất chấp những rủi ro có thể ảnh hưởng đến thị trường năng lượng toàn cầu.

Mặc dù người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov tuyên bố sẵn sàng đối thoại "bình đẳng, trên tinh thần tôn trọng lẫn nhau", nhưng thái độ của cả Nga và Ukraine cho thấy con đường đến hòa bình còn nhiều thách thức.

Thành công hay thất bại trong việc chấm dứt cuộc chiến sẽ là thước đo quan trọng đối với uy tín của ông Trump trong nhiệm kỳ tổng thống thứ hai, đồng thời định hình lại cục diện địa chính trị toàn cầu trong những năm tới.

Thế vũ bão của Nga trên chiến trường

Cuộc chiến Ukraine - Nga đang chứng kiến những diễn biến quan trọng trong tháng 1-2025. Nga tuyên bố giành quyền kiểm soát làng Zapadnoye (Kharkov) và thu hồi 801km2 đất đai tại vùng Kursk, tương đương 63,2% diện tích bị Ukraine chiếm được trong chiến dịch tiến công hồi tháng 8-2024.
Theo số liệu từ Bộ Quốc phòng Nga, lực lượng Ukraine đã chịu tổn thất nặng nề với hơn 2.000 binh sĩ thương vong chỉ trong vòng một ngày tại các mặt trận Kharkov và Kursk. Những diễn biến này có thể ảnh hưởng đến tiến trình đàm phán hòa bình trong tương lai và tăng thêm áp lực cho các bên liên quan trong việc tìm kiếm giải pháp chính trị cho cuộc xung đột.

(Nguồn: Tuoitre)