Vào thứ Tư, Tổng thống Petr Pavel đã tiếp đón Chủ tịch phong trào ANO và người có khả năng trở thành Thủ tướng tiếp theo, Andrej Babiš, tại Lâu đài Praha. Hai bên đã thảo luận về bản dự thảo tuyên bố chương trình của chính phủ, mà phong trào ANO đang thành lập cùng với SPD và Motoristé. Chủ đề cuộc gặp còn bao gồm vấn đề xung đột lợi ích của ông Babiš.

Chủ tịch phong trào ANO Andrej Babiš đã nhắc lại sau cuộc họp rằng ông sẽ giải thích với Tổng thống về cách giải quyết xung đột lợi ích của mình. Tổng thống Pavel tiếp tục yêu cầu ông Babiš phải công khai thông báo cách thức giải quyết xung đột lợi ích của mình trước khi được bổ nhiệm làm thủ tướng.

Tổng thống Pavel muốn nắm được thông tin về các bước mà ông Babiš, với tư cách là người có khả năng trở thành thủ tướng, dự định thực hiện liên quan đến việc giải quyết vấn đề xung đột lợi ích theo luật, do ông sở hữu tập đoàn Agrofert.

Trong thông cáo báo chí sau cuộc gặp, Văn phòng Tổng thống cho biết rằng nếu ông Babiš thực hiện các bước rõ ràng thể hiện mong muốn giải quyết xung đột lợi ích và đưa ra phương án phù hợp với pháp luật, nguyên thủ quốc gia sẵn sàng bổ nhiệm ông làm thủ tướng mà không chậm trễ. Theo cơ quan này, việc không giải quyết thỏa đáng xung đột lợi ích có thể gây nguy hiểm cho việc tiếp nhận các quỹ châu Âu trong tương lai.

Tổng thống Pavel đã nhấn mạnh với ông Babiš rằng, với tư cách là người đứng đầu nhà nước, ông phải giữ đúng lời thề bảo vệ hiến pháp, do đó muốn thấy rõ cách cụ thể mà Chủ tịch ANO sẽ thực hiện các nghĩa vụ hiến pháp và pháp lý của mình. Văn phòng Tổng thống giải thích: “Nếu không, ngay cả việc bổ nhiệm ông Babiš cũng có thể tạo ra nghi ngờ rằng tổng thống đang thiết lập một tình trạng vi hiến”.

Tổng thống dựa trên phán quyết của Tòa án Hiến pháp năm 2020, theo đó nguyên thủ quốc gia phải xem xét khả năng phát sinh xung đột lợi ích và cách giải quyết khi cân nhắc việc bổ nhiệm thủ tướng hoặc các thành viên khác của chính phủ.

Sau cuộc họp, Babiš nhắc lại rằng ông sẽ giải thích với tổng thống về cách giải quyết xung đột lợi ích. Tuy nhiên, theo ông, nguyên thủ quốc gia chủ yếu muốn việc này được công khai với dư luận. Ông Babiš bổ sung: “Tôi đã nói rằng tôi đang giải quyết vấn đề này và sẽ làm theo quan điểm của các tòa án Séc cũng như theo ý kiến của Ủy ban Châu Âu”. “Chúng tôi đã thảo luận về vấn đề này. Tổng thống có một số quan điểm. Chúng tôi đã nói về một số nghị quyết của các cơ quan liên quan. Chúng tôi sẽ nghiên cứu thêm rồi sau đó mới đưa ra bình luận. Không khí trong một số phương tiện truyền thông là, dù tôi có chết đi, họ vẫn sẽ viết rằng tôi có xung đột lợi ích,” -  ông Babiš nhận xét.

Ông Babiš, người nhiều khả năng sẽ trở thành thủ tướng, không được sở hữu doanh nghiệp nhận trợ cấp hoặc kinh doanh với nhà nước. Trong trường hợp của tập đoàn Agrofert, con số này ít nhất là hàng trăm triệu korun mỗi năm.

Vào tháng 2 năm 2017, ông Babiš đã chuyển cổ phần của Agrofert vào hai quỹ ủy thác AB private trust I và AB private trust II nhằm tuân thủ sửa đổi luật về xung đột lợi ích. Tuy nhiên, ông vẫn duy trì ảnh hưởng trong cả hai quỹ. Vào tháng 10 năm nay, ông xác nhận rằng một lần nữa trở thành chủ sở hữu duy nhất của Agrofert và đang thực hiện các bước để tránh xung đột lợi ích. Tuy nhiên, ông không muốn tiết lộ chi tiết kế hoạch công khai.

Về xung đột lợi ích của Chủ tịch ANO, Thủ tướng sắp mãn nhiệm Petr Fiala (ODS) cũng đưa ra nhận định vào thứ Tư rằng, vấn đề xung đột lợi ích chính là nguyên nhân làm phức tạp việc thành lập chính phủ mới. Ông Fiala cũng cho biết rằng chính phủ của ông sẽ gửi lại dự thảo ngân sách nhà nước đến Hạ viện.

(Theo ČT24)