Liên minh châu Âu cần tăng cường năng lực quân sự, hoàn thiện thị trường nội khối và bắt đầu phát biểu bằng "một tiếng nói chung" nếu muốn giữ vai trò quan trọng trong bối cảnh thế giới đang thay đổi. Tình trạng hiện tại – khi châu Âu phụ thuộc vào sự bảo vệ an ninh của Hoa Kỳ – là không bền vững. Tổng thống Séc Petr Pavel đã đưa ra tuyên bố trên hôm thứ Ba tại Diễn đàn chiến lược Bled ở Slovenia. Theo ông, các nền dân chủ hiện đang thua thế trước các chế độ chuyên chế.

“Muốn giữ được lối sống châu Âu, chúng ta phải tập trung xây dựng năng lực quân sự của riêng mình để hỗ trợ cho các lập luận chính trị, đồng thời nghĩ đến việc hội nhập sâu rộng hơn để phát biểu bằng một tiếng nói chung,” Pavel phát biểu. Ông là một trong những diễn giả chính tại Bled, cùng Tổng thống Slovenia Nataša Pirc Musar, Tổng thống Estonia Alar Karis và Tổng thống Montenegro Jakov Milatović.

“Nếu chúng ta hành xử như một nhóm cậu bé nhỏ, chúng ta sẽ không thành công giữa sân chơi của những người lớn,” Pavel nói thêm. Theo ông, nếu không cải cách, châu Âu sẽ trở nên không còn liên quan. Việc châu Âu lâu nay phát triển kinh tế - xã hội trong khi ỷ lại vào ô an ninh của Mỹ là tình trạng không thể kéo dài.

Tổng thống Séc cũng cho rằng con đường dễ nhất không phải là xây dựng quân đội riêng của châu Âu tách biệt khỏi NATO, mà là củng cố trụ cột châu Âu bên trong NATO. Mục tiêu là tăng cường năng lực quân sự của châu lục, phát triển ngành công nghiệp quốc phòng để có thể tự đảm nhiệm vai trò từ tay Mỹ nếu Washington muốn dồn lực đến khu vực khác.

“Việc này đồng thời sẽ giúp Mỹ tự do hành động ở những nơi cần thiết, ví dụ như tại khu vực Thái Bình Dương,” ông nói, nhấn mạnh rằng việc tăng cường quân sự của châu Âu không hề đi ngược lại với lợi ích của Hoa Kỳ – ngược lại, điều đó còn giúp Mỹ đạt được mục tiêu của mình và cũng giúp ích cho chính châu Âu.

Tại họp báo tổng kết hội nghị, ông Pavel nói thêm rằng: “Chủ đề trung tâm xuyên suốt mọi thảo luận là lời kêu gọi EU cần nhận thức rõ rằng nếu thiếu công cụ cần thiết, EU sẽ không thể được coi là một người chơi quan trọng trong việc giải quyết các vấn đề toàn cầu.” Những công cụ đó, theo ông, là sức mạnh kinh tế, khoa học – kỹ thuật, hệ thống ổn định và sức mạnh quân sự.

Chế độ chuyến chế đang chiếm ưu thế, Tổng thống Pavel nhận định  
Tình hình quốc tế hiện tại được ông mô tả là cuộc đối đầu giữa dân chủ và chuyên chế, trong đó phe chuyên chế đang thắng thế. “Các nền dân chủ chưa thể thuyết phục phần còn lại của thế giới rằng hệ thống tự do, tôn trọng pháp quyền và nhân quyền là đủ sức hấp dẫn để theo đuổi,” ông nói.

Hội nghị thượng đỉnh Tổ chức Hợp tác Thượng Hải (SCO) tại Trung Quốc và các hoạt động kỷ niệm kết thúc Thế chiến II tại châu Á là dấu hiệu về một trật tự thế giới mới, theo ông Pavel. Trung Quốc và Nga đã xuất hiện với đề xuất tạo ra một trật tự đối lập với các thiết chế do phương Tây dẫn dắt. Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình công bố kế hoạch thành lập ngân hàng phát triển SCO, kèm theo các gói viện trợ tài chính hàng tỉ USD cho các quốc gia thành viên, còn Tổng thống Nga Vladimir Putin nhấn mạnh việc “củng cố chủ nghĩa đa phương thực sự”. Nhiều lãnh đạo từ các quốc gia chuyên chế đã tham dự kỷ niệm này.

“Rõ ràng đây là nỗ lực của Trung Quốc nhằm tự định vị mình là một cường quốc toàn cầu mà các nước nhỏ hơn muốn liên minh để tạo thế đối trọng với hệ thống cũ,” ông Pavel nói. “Chúng ta không nên đánh giá thấp những gì đang diễn ra ở Trung Quốc ngày nay,” ông nói thêm.

Về câu hỏi liệu cuộc chiến ở Dải Gaza có thể chấm dứt bằng cách gây sức ép kinh tế lên Israel hay không, ông Pavel cho rằng điều đó là không đủ. Ông kêu gọi EU cần phải phối hợp tốt hơn trong việc gây sức ép lên cả Hamas và chính phủ của Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu để thúc đẩy cải thiện tình hình nhân đạo ở Gaza. Ông nhấn mạnh rằng giải pháp lâu dài duy nhất cho xung đột Israel–Palestine là việc thành lập một Nhà nước Palestine độc lập.

Bài phát biểu tại Diễn đàn chiến lược Bled lần thứ 20 là kết thúc chuyến công tác hai ngày của Tổng thống Pavel tại Slovenia. Hôm thứ Hai, ông đã thăm Nhà kiến trúc sư Josip Plečnik và gặp gỡ Tổng thống Slovenia Nataša Pirc Musar cùng người phụ trách chính sách đối ngoại của EU, bà Kaja Kallas.

Theo CTK