Theo số liệu quan trắc từ hệ thống giám sát chất lượng môi trường quốc gia và dự báo khí tượng thủy văn, khu vực miền Bắc, đặc biệt là khu vực thành phố Hà Nội và các tỉnh, thành lân cận sẽ xuất hiện hình thái thời tiết bất lợi (hiện tượng nghịch nhiệt, lặng gió, sương mù), làm giảm khả năng khuếch tán các chất ô nhiễm trong môi trường không khí, dẫn đến nguy cơ nồng độ bụi mịn PM2.5 tích tụ có khả năng tăng cao (AQI vượt mức 150), ảnh hưởng trực tiếp đến các hoạt động kinh tế, xã hội và sức khỏe cộng đồng.

Hà Nội nằm trong top 10 thành phố ô nhiễm nhất thế giới

Liên tục các ngày cuối tháng 11, đầu tháng 12/2025, Thành phố Hà Nội đều xảy ra tình trạng ô nhiễm không khí, bầu trời mù mịt, các tòa nhà cao tầng chìm trong lớp bụi trắng xóa. Ngày 1/12, ngay từ sáng sớm, dễ dàng quan sát tình trạng ô nhiễm bằng mắt thường, chỉ số ô nhiễm AQI lúc 7h30 là 212 - ngưỡng tím, rất không tốt cho sức khỏe. Ngày 2/12, Hà Nội nằm trong top 10 thành phố ô nhiễm nhất thế giới.

Lúc 7h sáng ngày 2/12, chỉ số AQI tại nhiều điểm quan trắc ở Hà Nội giảm so với sáng qua nhưng chất lượng không khí vẫn ở mức xấu và kém. Theo hệ thống quan trắc của Cục Môi trường (Bộ Nông nghiệp và Môi trường), vào 6h sáng cùng ngày, tại trạm đo ở cổng Đại học Bách khoa Hà Nội trên đường Giải Phóng, chỉ số AQI ở mức 162 - những người bình thường bắt đầu có các ảnh hưởng tới sức khỏe, nhóm người nhạy cảm có thể gặp những vấn đề về sức khỏe. Đến 7h, chỉ giảm xuống 161, với chỉ số này, không khí được phân loại ở mức xấu.

Tại trạm 556 Nguyễn Văn Cừ ghi nhận lúc 6h sáng, chỉ số AQI là 130. Đến 7h, chỉ số tăng lên 136. Trạm đo Công viên Nhân Chính - Khuất Duy Tiến, chỉ số AQI lúc 6h là 116 và đến 7h, chỉ số AQI giảm xuống 108. Theo Ứng dụng đo chỉ số ô nhiễm không khí IQAir lúc 7h15 sáng 2/12, Hà Nội là thành phố ô nhiễm thứ 10 trên thế giới với chỉ số AQI là 186 - ngưỡng đỏ, không lành mạnh cho sức khỏe. Trong đó, tại trạm Quảng Khánh (khu vực Hồ Tây) có chỉ số ô nhiễm rất cao, AQI lúc 7h là 224 - ngưỡng tím, rất không tốt cho sức khỏe. Cùng thời điểm, tại trạm Thạch Thất chỉ số ô nhiễm không khí cũng ở mức rất cao, AQI 241 - ngưỡng tím.

Theo ông Lê Hoài Nam - Phó Cục trưởng Cục Môi trường, Bộ Nông nghiệp và Môi trường, kết quả quan trắc cho thấy, Hà Nội và một số tỉnh đồng bằng sông Hồng ô nhiễm bụi mịn đang có diễn biến rất phức tạp và ở mức cao. Năm 2024, ô nhiễm không khí ở Hà Nội và một số tỉnh miền Bắc tương đối xấu, riêng giai đoạn cuối, Hà Nội đã trải qua 4 đợt ô nhiễm không khí kéo dài, kết quả quan trắc cho thấy, số liệu ô nhiễm bụi mịn năm 2024 vượt khoảng 2 lần và số ngày có chất lượng không khí ở mức xấu khá cao. Nguyên nhân chủ yếu là do phát thải của các ngành công nghiệp, phát thải của ngành giao thông vận tải, nguồn thải từ ngành nông nghiệp, vấn đề đốt rác thải sinh hoạt ở các địa phương và các hoạt động xây dựng…

Các chuyên gia khuyến cáo, khi chỉ số chất lượng không khí đạt mức nguy hại (AQI 301 - 500), người dân nên hạn chế tối đa việc ra ngoài, tạm dừng các hoạt động ngoài trời và chuyển sang sinh hoạt trong nhà. Cần đóng kín cửa để tránh tiếp xúc với ô nhiễm. Với nhóm nhạy cảm, khuyến nghị càng nghiêm ngặt hơn: tuyệt đối không ra ngoài và đảm bảo môi trường trong nhà được thông khí, an toàn.

Triển khai đồng loạt các biện pháp cấp bách ứng phó với ô nhiễm không khí

Để chủ động kiểm soát, ngăn chặn và giảm thiểu mức độ ô nhiễm và các tác động bất lợi của đợt ô nhiễm này, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã ban hành Công văn số 9593/BNNMT-MT ngày 25/11/2025 về việc triển khai các biện pháp cấp bách ứng phó với ô nhiễm không khí tại khu vực Hà Nội và các tỉnh lân cận.

Theo đó, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đề nghị các địa phương tăng cường vệ sinh đường phố và triển khai các giải pháp giảm bụi đường: Chỉ đạo các đơn vị vệ sinh môi trường và chủ dự án đầu tư xây dựng hạ tầng giao thông thực hiện ngay việc tăng cường tần suất quét đường, hút bụi; sử dụng xe chuyên dụng phun nước rửa đường tại các trục giao thông chính, cửa ngõ đô thị. Hoạt động phun nước, dập bụi cần được ưu tiên thực hiện vào khung giờ thấp điểm (đêm và sáng sớm, trước 6h sáng hàng ngày) để đảm bảo hiệu quả giảm nồng độ bụi tích tụ trước giờ cao điểm giao thông và tránh gây ùn tắc.

Bên cạnh đó, Bộ yêu cầu các địa phương chỉ đạo kiểm soát chặt chẽ hoạt động xây dựng và giao thông vận tải phát thải bụi. Cụ thể, Sở Xây dựng, Công an xã, phường và chính quyền địa phương tăng cường kiểm tra, giám sát các công trường xây dựng trên địa bàn. Yêu cầu thực hiện nghiêm các biện pháp che chắn, vệ sinh xe ra vào công trường; đình chỉ thi công (nếu cần thiết) đối với các công trình không đảm bảo quy định về bảo vệ môi trường, làm phát sinh bụi bẩn, để bùn đất phát tán ra đường. Tăng cường kiểm tra, xử lý nghiêm các phương tiện vận chuyển vật liệu xây dựng, phế thải không che chắn kỹ, làm rơi vãi ra đường gây ô nhiễm môi trường.

Đối với công tác kiểm tra nguồn thải công nghiệp, đặc biệt tại các cơ sở có khí thải lớn, các địa phương tổ chức rà soát, kiểm tra việc tuân thủ quy định về bảo vệ môi trường đối với cơ sở sản xuất công nghiệp, đặc biệt là cơ sở có nguồn phát thải khí thải lớn (xi măng, nhiệt điện, luyện thép...); làng nghề có công đoạn đốt, nhất là cơ sở tái chế (làng có nghề) trên địa bàn; kiểm soát việc vận hành ổn định hệ thống xử lý khí thải, đảm bảo quy chuẩn kỹ thuật môi trường; khuyến khích giảm công suất hoạt động trong những ngày có diễn biến chất lượng không khí (VN_AQI) ở mức xấu trở lên, ảnh hưởng đến sức khỏe người dân.

Về kiểm soát triệt để hoạt động đốt chất thải và phụ phẩm nông nghiệp, Bộ Nông nghiệp và Môi trường chỉ đạo Ủy ban nhân dân cấp xã, phường tăng cường công tác quản lý địa bàn. Giao lực lượng Công an cấp xã, phường làm nòng cốt, phối hợp với các đơn vị chức năng tăng cường tuần tra, kiểm soát, phát hiện và xử lý nghiêm khắc theo quy định của pháp luật đối với hành vi đốt chất thải rắn sinh hoạt, đốt rơm rạ, phụ phẩm nông nghiệp không đúng quy định, đặc biệt tại các khu vực giáp ranh, ven các giao lộ giao thông.

Về truyền thông và bảo vệ sức khỏe cộng đồng, Bộ đề nghị các địa phương tăng cường thông tin, cảnh báo sức khỏe cộng đồng. Sở Nông nghiệp và Môi trường, Sở Y tế phối hợp với các cơ quan truyền thông, báo chí địa phương liên tục cập nhật thông tin về chất lượng không khí, theo dõi chỉ số VN_AQI trên ứng dụng VNAir. Đồng thời, tuyên truyền, khuyến cáo người dân (đặc biệt là người già, trẻ em, người có bệnh lý nền về hô hấp) hạn chế tối đa các hoạt động ngoài trời, tập thể dục ngoài trời vào buổi sáng sớm và ban đêm, sử dụng khẩu trang khi ra đường trong thời điểm VN_AQI ở mức cao để bảo vệ sức khỏe.

Bộ Nông nghiệp và Môi trường sẽ sử dụng thiết bị bay không người lái (UAV/Flycam) và ảnh vệ tinh để giám sát, phát hiện các điểm đốt mở, phát thải lớn và gửi thông tin, hình ảnh vi phạm về địa phương; đề nghị Quý Ủy ban chỉ đạo xử lý ngay khi nhận được thông tin phản ánh. Bộ sẽ phối hợp với các địa phương tổ chức các Tổ công tác liên ngành (nếu cần thiết) để kiểm tra, giám sát việc thực hiện; kiên quyết xử lý các trường hợp vi phạm và công khai thông tin các tổ chức, cá nhân vi phạm trên các phương tiện thông tin đại chúng.

Bộ đề nghị Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố khẩn trương chỉ đạo thực hiện và cập nhật báo cáo kết quả thực hiện hàng tuần gửi Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổng hợp theo Công văn số 10260/VPCP-NN ngày 23/10/2025 của Văn phòng Chính phủ về đôn đốc thực hiện nhiệm vụ Lãnh đạo Chính phủ giao.

Nguồn: CNMT