Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio kêu gọi tất cả các nước tái áp đặt lệnh trừng phạt của Liên hợp quốc với Iran, còn châu Âu cảnh báo Tehran không leo thang.

Lệnh trừng phạt Iran của Liên hợp quốc được tái áp đặt từ 7h sáng nay 28-9, giờ Việt Nam, theo cơ chế snapback (bật lại công tắc) được Anh, Pháp, Đức kích hoạt với cáo buộc Tehran vi phạm thỏa thuận hạt nhân năm 2015 (JCPOA).

Ngay sau khi trừng phạt có hiệu lực, Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio đã kêu gọi các thành viên Liên hợp quốc áp dụng trừng phạt "ngay lập tức", và yêu cầu Iran "chấp nhận các cuộc đàm phán trực tiếp, được tổ chức một cách thiện chí, không trì hoãn hay che giấu".

Trong khi đó, nhóm E3 gồm Pháp, Anh và Đức cảnh báo Iran không "hành động leo thang". "Việc tái áp đặt các lệnh trừng phạt của Liên hợp quốc không phải là dấu chấm hết cho ngoại giao. Chúng tôi kêu gọi Iran kiềm chế mọi hành động leo thang và quay trở lại tuân thủ các nghĩa vụ bảo vệ ràng buộc về mặt pháp lý của mình", các bộ trưởng ngoại giao của 3 nước nêu trong tuyên bố chung.

Về cơ bản, cơ chế snapback cho phép các nước thành viên có quyền tái áp đặt ngay lập tức các lệnh trừng phạt của Liên hợp quốc đối với Iran nếu Tehran vi phạm các cam kết trong JCPOA, mà không cần phải thông qua quá trình đàm phán hoặc bỏ phiếu mới.

Các trừng phạt bao gồm lệnh cấm vận vũ khí, cấm làm giàu uranium, cấm phát triển tên lửa đạn đạo, đóng băng tài sản và hạn chế đi lại với nhiều cá nhân, tổ chức Iran. Tất cả các quốc gia đều được phép tịch thu và xử lý bất kỳ mặt hàng nào bị cấm theo lệnh trừng phạt của Liên hợp quốc.

Cuối tuần này, các nỗ lực do Nga và Trung Quốc dẫn đầu nhằm trì hoãn việc trừng phạt Iran đã không thành công. "Điều này là bất hợp pháp và không thể thực hiện được", Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov nói ngày 27-9.

Các lệnh trừng phạt của Liên minh châu Âu dự kiến sẽ được khôi phục vào tuần tới.

Ngày 27-9, truyền thông Iran đưa tin nước này đã triệu đại sứ tại Anh, Pháp, Đức về nước. Trước đó, Tehran đã cảnh báo sẽ phản ứng mạnh nếu bị trừng phạt.

"Trong những ngày và tuần qua, Iran đã đưa ra nhiều đề xuất để giữ cho cánh cửa ngoại giao mở. E3 đã không đáp lại trong khi Mỹ vẫn tiếp tục áp đặt các lệnh trừng phạt của mình", Ngoại trưởng Iran Abbas Araqchi viết trên mạng xã hội X.

Dù nhắm vào chương trình hạt nhân của Iran, các biện pháp này cũng sẽ ảnh hưởng nặng nề lên nền kinh tế đang suy yếu của Tehran, vốn đã phải vật lộn với các lệnh trừng phạt nghiêm trọng được tái áp đặt kể từ năm 2018, sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump rút mỹ khỏi JCPOA.

Theo Tuoitre