Ngày 2/8, chính quyền Ukraine vừa công bố một vụ bê bối tham nhũng quy mô lớn liên quan đến hoạt động mua sắm thiết bị quốc phòng.

Các nhân viên thực thi pháp luật Ukraine bắt giữ một nghi phạm bị cáo buộc có liên quan đến âm mưu hối lộ cấp cao, ngày 2/8/2025 (Ảnh: Cục Chống Tham nhũng Quốc gia Ukraine/Telegram)
Vụ việc diễn ra chỉ 2 ngày sau khi quốc hội Ukraine khôi phục quyền độc lập cho các cơ quan chống tham nhũng - động thái bắt buộc sau làn sóng biểu tình lớn nhất kể từ khi xung đột với Nga bùng nổ vào năm 2022.

Theo thông báo từ Cục Chống Tham nhũng Quốc gia Ukraine (NABU) và Văn phòng Công tố Chuyên trách Chống tham nhũng (SAPO), một nhóm gồm các chính trị gia, quan chức quân đội và doanh nghiệp đã cấu kết để nâng giá các hợp đồng mua sắm quốc phòng, qua đó chiếm đoạt tới 30% ngân sách được phân bổ. NABU cho biết hiện đã bắt giữ 4 nghi phạm liên quan đến đường dây này.

Theo các nguồn tin từ truyền thông trong nước được kênh CNN dẫn lại, một trong những nhân vật chủ chốt bị nêu tên là ông Oleksii Kuznetsov - nghị sĩ thuộc đảng "Người phụng sự Nhân dân" của Tổng thống Volodymyr Zelensky. Ngoài ra, còn có ông Serhii Haidai - cựu Thống đốc tỉnh Luhansk và ông Andrii Yurchenko - người đứng đầu quận Rubizhne, cũng thuộc tỉnh này. Một số quan chức cấp cao của Lực lượng Vệ binh Quốc gia Ukraine và một giám đốc doanh nghiệp chuyên cung cấp thiết bị bay không người lái cũng có liên quan.

Cuộc điều tra bước đầu cho thấy nhóm đối tượng đã lợi dụng quyền lực và vị trí để ký các hợp đồng nhà nước với mức giá bị "thổi phồng", sau đó nhận lại tiền "hoa hồng" dưới hình thức hối lộ. Một hợp đồng điển hình trong vụ việc liên quan đến việc mua hệ thống tác chiến điện tử với khoản hối lộ lên tới 30% giá trị hợp đồng.

Một kế hoạch tương tự cũng được áp dụng trong hợp đồng mua sắm dòng drone FPV - loại thiết bị bay không người lái được điều khiển từ góc nhìn người đầu tiên, vốn đang đóng vai trò quan trọng trên chiến trường miền Đông Ukraine.

Phản ứng từ chính phủ Ukraine và các bên liên quan

Tổng thống Volodymyr Zelensky đã nhanh chóng lên tiếng sau khi thông tin vụ việc được công bố. Trên mạng xã hội Telegram, ông nhấn mạnh: "Chúng ta phải có chính sách không khoan nhượng với tham nhũng, cần có sự phối hợp minh bạch để vạch trần nó, và cuối cùng là những bản án công bằng". Ông cũng cho biết đã được lãnh đạo NABU và SAPO báo cáo trực tiếp về kết quả điều tra.

Ông Zelensky cam kết sẽ cải tổ lực lượng hậu cần trong Vệ binh Quốc gia, trong đó chỉ các sĩ quan chiến đấu có kinh nghiệm mới được phép giữ vị trí lãnh đạo tại các đơn vị hậu cần. "Tôi trông đợi kết quả rõ ràng từ quá trình cải cách", ông Zelensky nói.

Bộ trưởng Nội vụ Ihor Klymenko cũng tuyên bố sẽ triển khai các biện pháp kiểm soát nội bộ nghiêm ngặt hơn để ngăn chặn tái diễn các hành vi lạm quyền trong quân đội. Ông xác nhận các quan chức Vệ binh Quốc gia có liên quan đã bị tạm đình chỉ chức vụ và đang bị điều tra nội bộ.

Trong khi đó, ông David Arakhamia - người đứng đầu khối đảng "Người phụng sự Nhân dân" trong quốc hội - cho biết nghị sĩ Kuznetsov sẽ bị tạm thời loại khỏi khối đảng trong thời gian điều tra.

"Chúng tôi mong đợi một phiên tòa minh bạch và nghiêm minh. Những ai phạm tội, bất kể vị trí hay chức vụ, đều phải bị xử lý theo pháp luật", ông Arakhamia phát biểu.

Vụ việc tham nhũng bị phanh phui chỉ vài ngày sau khi quốc hội Ukraine buộc phải thông qua dự luật khôi phục quyền độc lập của NABU và SAPO. Trước đó, việc Tổng thống Zelensky cố gắng đặt các cơ quan này dưới sự kiểm soát của Tổng Công tố đã dẫn đến làn sóng biểu tình lan rộng khắp cả nước, đánh dấu việc chính phủ đối mặt với sự phản đối mạnh mẽ như vậy từ người dân kể từ khi xung đột với Nga nổ ra.

Các đối tác châu Âu của Ukraine - những quốc gia đang hỗ trợ Kiev cả về tài chính lẫn quân sự - đã lên tiếng cảnh báo rằng nếu nước này làm suy yếu các cơ quan chống tham nhũng, nỗ lực gia nhập Liên minh châu Âu sẽ bị đe dọa nghiêm trọng.

"Luật mới được thông qua vào ngày 31/7 đảm bảo cho các cơ quan chống tham nhũng hoạt động một cách độc lập, và đó là điều kiện tiên quyết để thực hiện một cuộc chiến thực sự với tham nhũng", ông Zelensky khẳng định trong bài phát biểu ngày 2/8.

Tuy nhiên, việc Tổng thống Ukraine được báo cáo riêng về điều tra từ hai cơ quan độc lập cũng làm dấy lên một số nghi vấn về mức độ tự chủ thực tế của NABU và SAPO. Một trong những lo ngại lớn từng được nêu ra trong đạo luật gây tranh cãi hồi tháng 7 là việc các cơ quan này có thể bị hạn chế quyền truy tố đối với quan chức cấp cao nếu không được sự cho phép từ Tổng thống hoặc văn phòng Tổng Công tố.

(Nguồn: VTV)