Vì sao người Pháp thành lập thương điếm tại Côn Đảo?
Tin nóng, Tin Việt Nam
author03/05/2022 09:39

Năm 1768, vấn đề thiết lập một thương điếm tại Côn Đảo lại được người Pháp tiếp tục nêu lên. Trong tác phẩm Lịch sử giáo đoàn Đàng Trong 1658-1823, linh mục Adrien – Launay đã kể lại một phần nội dung nhật ký của Levasseur.

Năm 1752, từ thông tin do các giáo sĩ cung cấp, Toàn quyền Ấn Độ thuộc Pháp là Joseph François Dupleix (1742-1754) quay lại với kế hoạch chiếm đóng Côn Đảo.

Song chẳng may, ông ta bị triệu hồi về Pháp và những người kế nhiệm ông đã trở thành kẻ thất trận trong chiến tranh 7 năm (La guerre de Sept ans – 1756 – 1763) chống lại đế quốc Anh lúc bấy giờ. Ba năm sau, ngày 15.5.1755, một nhà buôn tên Protais-Leroux từng sống 8-9 năm tại Ấn Độ đã chuyển cho viên Tổng Kiểm soát tài chánh Pháp de Machault một dự án khai thác Côn Đảo.


Cầu tàu Côn Đảo ngày xưa (ngay trước dinh chúa đảo) TƯ LIỆU LÊ NGUYỄN

Mục tiêu của ông ta nhằm nêu lên những lợi ích của việc thiết lập tại quần đảo này một thương điếm. Protais-Leroux cho biết lúc đó Côn Đảo đã có đến 1.500 cư dân Đàng Trong chạy ra quần đảo này để trốn lánh chính sách hà khắc của chính quyền.

Ông ta cho rằng những người này hiền hòa, siêng năng và dễ tính, nếu được cư xử một cách mềm mỏng, có thể giúp vào việc phát triển thương mại trên đảo. Để thuyết phục de Machault, Protais-Leroux cho rằng Côn Đảo là nơi tàu bè của người Âu đi đến Trung Hoa có thể trú Đông, tân trang, sửa chữa các loại tàu bè ở cảng phía Bắc.

Ông ta khẩn khoản đề nghị Machault sớm thành lập thương điếm, tối thiểu cũng có thể biến nơi đây thành một kho chứa hàng hay một nơi cho tàu bè ghé vào. Năm 1768, vấn đề thiết lập một thương điếm tại Côn Đảo lại được người Pháp tiếp tục nêu lên, lần này là từ nhật ký hoạt động của một giáo sĩ tên Levasseur.

Trong tác phẩm Histoire de la Mission de Cochinchine 1658-1823 (Lịch sử giáo đoàn Đàng Trong 1658-1823) xuất bản tại Paris, Linh mục Adrien – Launay thuộc Hội truyền giáo hải ngoại Paris (Société des Missions étrangères de Paris) đã kể lại một phần nội dung nhật ký của Levasseur.

Ngày 15.7.1768, Levasseur đi ra cửa sông Bassac (sông Hậu) tìm gặp một vài người Đàng Trong sẵn sàng hướng dẫn ông đến Côn Đảo. Khi đến một ngôi làng có tên Compong-Kerbu (không rõ tên Việt là gì) nằm bên bờ phía tây của con sông Bassac, sát biển, ông gặp khoảng hơn một chục giáo dân Thiên Chúa.

Một người chịu hướng dẫn ông đi, nhưng sau khi hai bên đã thỏa thuận các điều kiện, anh ta bỏ đi mất. Bốn ngày sau, người giáo dân ấy quay lại, tìm thuê được một chiếc tàu, song rồi chuyến đi Côn Đảo cũng bất thành. Cuối cùng, tìm hiểu mãi, giáo sĩ Levasseur mới vỡ lẽ ra rằng những giáo dân ở ngôi làng trên đã không dám đưa ông ra Côn Đảo, vì sợ bị viên quan Việt Nam cai trị trên đảo bắt tội họ về việc không có lệnh mà dám đưa một giáo sĩ Thiên Chúa giáo ra đảo! Về việc người Pháp thành lập thương điếm tại Côn Đảo, người ta còn đề cập đến một lá thư của Giám mục Piguel gửi cho các bề trên Hội truyền giáo hải ngoại.


Côn Đảo ngày nay

Nội dung thư vẫn dựa trên tinh thần coi Côn Đảo còn đặt dưới quyền quản lý của triều đình Chân Lạp, trong đó Piguel phân tích những mặt thuận lợi trong việc điều hành thương mại tại đây so với việc giao dịch nước Xiêm (Thái Lan ngày nay) như giá sinh hoạt không đắt đỏ so với Xiêm, quốc vương Chân Lạp luôn hứa hẹn tạo điều kiện cho công ty thương mại của Pháp xây dựng tại đây một thị trấn, pháo đài, hiệu buôn…

Tuy nhiên, ông ta không nhắc đến một cái vịnh tại Côn Đảo, nơi người ta có thể xây nên cảng biển, vì để đi từ cửa sông trên đất liền đến Côn Đảo, người ta chỉ phải tốn một ngày.


Một bản đồ cổ vẽ riêng quần đảo Côn Đảo (Poulo-Condor)NGUỒN: GALLICA.BNF.FR.JPG

Tuy nhiên, trong phân tích của mình, Giám mục Piguel không quên lưu ý đến một bất tiện duy nhất nhưng rất quan trọng. Đó là tình trạng chiến tranh thường xuyên giữa người Chân Lạp và người Việt khiến cho sự điều hành một thương điếm của người Pháp có thể bị vạ lây.

Xem đến thập niên 1760, ta vẫn thấy vấn đề sở hữu Côn Đảo vẫn còn chưa rõ ràng và dứt khoát. Trên thực tế, nhà Nguyễn đã làm chủ từ năm 1698, song đến giữa thế kỷ 18, một số giao dịch của thương nhân phương Tây vẫn diễn ra với triều đình Chân Lạp. Phải chờ đến hơn hai thập niên nữa, vấn đề này mới được xác định công khai và rõ ràng.

(Nguồn: Thanhnien)

Chia sẻ:
Có thể bạn cũng thích
patrani.jpeg
Cảnh sát Séc tìm kiếm cháu trai 16 tuổi của nam diễn viên Rychlý. Trước đó, cậu bé từng cố gắng tự tử
Cảnh sát tại Dobřichovice và khu vực lân cận đang khẩn trương tìm kiếm Jáchym Rychlý – một thiếu niên 16 tuổi đã bỏ nhà ra đi sau khi cãi nhau với mẹ.
06-07-2025
e28822ba-4752-4b35-b53b-2e1fb0cd70de_w1920_r1.778_fpx48.75_fpy45.webp
Cha và con trai mất tích sau chuyến đi thuyền đạp trên hồ Eibsee, Đức
Một chuyến đi chơi thuyền vào mùa hè đã trở thành bi kịch: Một người cha và cậu con trai sáu tuổi của ông đã bị chìm dưới hồ Eibsee thuộc bang Bayern (Đức) và đến nay vẫn đang mất tích.
06-07-2025
shutterstock-by-pixelshot-qgbjr.webp
Luật mới của Séc sẽ giúp đơn giản hóa việc ly hôn và giành quyền nuôi con
Luật sửa đổi cũng dự kiến cấm hình phạt thể xác và siết chặt quy định về việc không trả tiền cấp dưỡng trẻ em, dù vẫn còn lo ngại về khả năng bị lợi dụng.
06-07-2025
images1832997_2.jpg.webp
Ít nhất 43 người thiệt mạng, nhiều người mất tích do lũ lụt tại Mỹ
Ít nhất 43 người, trong đó có 15 trẻ em, được xác nhận đã tử vong sau trận lũ quét ở miền trung Texas, Mỹ. Lực lượng cứu hộ vẫn đang tiếp tục tìm kiếm những người cắm trại, du khách và cư dân bị mất tích.
06-07-2025
220805024945-01-earth-shortest-day-rotation-85621558654266132208574.webp
Hồi hộp đếm ngược đến ngày ngắn nhất trong lịch sử Trái đất
Nhân loại sắp chứng kiến một hiện tượng chưa từng có trong lịch sử Trái đất: Ngày ngắn nhất từng được ghi nhận.
06-07-2025
thu-tuong-brazil-xuat-khau-17517696616451859097165.jpg
Việt Nam xuất khẩu cá tra, ba sa và rô phi sang Brazil, hướng tới thương hiệu cà phê chung
Việc xuất khẩu gạo cho Brazil thông qua hiệp định đảm bảo an ninh lương thực cho xứ samba. Hai bên cũng thúc đẩy hình thành liên minh sản xuất và xuất khẩu cà phê, xây dựng thương hiệu chung.
06-07-2025
base64-17517229009172010783833.jpeg.webp
Nghiên cứu của Đức nói vắc xin mRNA giết nhiều người hơn COVID-19?
Mạng xã hội đang lan truyền thông tin về một nghiên cứu của Đức tuyên bố rằng có bằng chứng cho thấy vắc xin mRNA đã giết nhiều người hơn cả COVID-19.
06-07-2025
834-1751723043059509738706.jpg.webp
Xả súng hàng loạt tại Mỹ ngay sau Quốc khánh, nhiều người thương vong
Ít nhất 1 người chết và 6 người bị thương trong vụ xả súng tại thành phố Indianapolis, bang Indiana vào rạng sáng 5-7, chỉ một ngày sau Quốc khánh Mỹ 4-7.
06-07-2025
afp2025070564w38flv2midresmultipledeathsfromcatastrophicfloodingincentralt-17517573890401649958883.jpg
Tin tức thế giới 6-7: Lãnh tụ Iran tái xuất công khai; Chạy đua tìm kiếm 27 nữ sinh bị lũ cuốn ở Mỹ
Dự báo còn mưa lớn ở Texas sau khi lũ dâng đến 10m làm chết 43 người; Lãnh tụ tối cao Iran xuất hiện công khai; EU hy vọng đạt thỏa thuận thuế với Mỹ trong cuối tuần này... là những tin tức đáng chú ý sáng 6-7.
06-07-2025
king-club001-read-only-1751763000270918472035.jpg.webp
Những bí mật bên trong 'sòng bạc' 2.600 tỉ tại King Club
Cáo trạng vụ án đường dây đánh bạc 107 triệu USD (gần 2.600 tỉ đồng) vừa được Viện Kiểm sát nhân dân tối cao ban hành cho thấy 136 bị can tham gia sát phạt tại "sòng bạc" King Club có đủ nghề nghiệp, địa vị khác nhau.
06-07-2025
Tin nổi bật
Cảnh sát Séc tìm kiếm cháu trai 16 tuổi của nam diễn viên Rychlý. Trước đó, cậu bé từng cố gắng tự tử
patrani.jpeg
Cảnh sát tại Dobřichovice và khu vực lân cận đang khẩn trương tìm kiếm Jáchym Rychlý – một thiếu niên 16 tuổi đã bỏ nhà ra đi sau khi cãi nhau với mẹ.
6 giờ trước
Cha và con trai mất tích sau chuyến đi thuyền đạp trên hồ Eibsee, Đức
e28822ba-4752-4b35-b53b-2e1fb0cd70de_w1920_r1.778_fpx48.75_fpy45.webp
Một chuyến đi chơi thuyền vào mùa hè đã trở thành bi kịch: Một người cha và cậu con trai sáu tuổi của ông đã bị chìm dưới hồ Eibsee thuộc bang Bayern (Đức) và đến nay vẫn đang mất tích.
6 giờ trước
Mất điện diện rộng tại Séc: Chuyện gì đã xảy ra và vì sao? 7 câu hỏi và trả lời liên quan sự cố hiếm xảy ra này
9521645.jpg
Vào chiều thứ Sáu, 4.7, một sự cố mất điện lớn đã làm tê liệt cả Cộng hòa Séc. Tại nhiều vùng, tàu điện, tàu hỏa và metro đã dừng hoạt động; nhiều nhà máy, cửa hàng, cơ sở kinh doanh, trạm xăng, đèn giao thông và các dịch vụ phụ thuộc vào điện khác không thể hoạt động. Lực lượng cứu hỏa đã phải giải cứu người dân mắc kẹt trong thang máy; một số bệnh viện phải vận hành bằng nguồn dự phòng.
15 giờ trước
Không chỉ ở Séc, bệnh ghẻ đang lan rộng khắp châu Âu: Cách điều trị truyền thống mất dần hiệu quả
zakozka-svrabova-svrab.webp
Sự gia tăng gần đây về số ca mắc bệnh ghẻ tại Cộng hòa Séc phản ánh một xu hướng rộng lớn hơn. Theo các nghiên cứu khoa học khu vực, báo cáo của các bác sĩ và tin từ truyền thông, căn bệnh da liễu gây ngứa này đang ngày càng phổ biến ở châu Âu, dù chưa có một thống kê tổng hợp đầy đủ.
15 giờ trước
Luật mới của Séc sẽ giúp đơn giản hóa việc ly hôn và giành quyền nuôi con
shutterstock-by-pixelshot-qgbjr.webp
Luật sửa đổi cũng dự kiến cấm hình phạt thể xác và siết chặt quy định về việc không trả tiền cấp dưỡng trẻ em, dù vẫn còn lo ngại về khả năng bị lợi dụng.
15 giờ trước
Hãng hàng không Ryanair tăng kích thước hành lý xách tay miễn phí cho hành khách
skynews-ryanair-money-blog_6893485.jpg
Hãng hàng không giá rẻ lớn nhất châu Âu tuyên bố rằng họ sẽ tăng mức hành lý xách tay miễn phí lên thêm 20% trong tuần này.
15 giờ trước
Liberec chuẩn bị xây dựng một khu dân cư hiện đại mới
2.jpg
Trong những năm tới, Liberec sẽ mở rộng thêm một khu dân cư mới dành cho gần 1.500 người. Khu Nová Kunratická sẽ được xây dựng ở ngoại ô thành phố với hơn 600 căn hộ được hoàn thành qua 8 giai đoạn.
15 giờ trước
Người Séc không còn mặn mà với việc ăn ở nhà hàng
a7e08b41-14ad-4e30-be69-e9e6e7194f2b.jpg
Trong các cuộc khủng hoảng, giá thực phẩm và năng lượng cao đã buộc người dân Séc phải chi tiêu một cách tiết kiệm. Tuy nhiên, hiện tại người dân lại bắt đầu tiêu xài nhiều hơn và mua sắm cả những thứ chỉ để làm vui bản thân.
15 giờ trước
Bệnh ghẻ đang có xu hướng lây lan khắp CH Séc
Svrab-8.jpg
Bệnh ghẻ đang có xu hướng lây lan khắp Cộng hòa Séc, nhưng theo Viện Kiểm nghiệm Thuốc Trung ương, người dân không cần lo ngại về tình trạng khan hiếm thuốc, nguồn cung thuốc hiện vẫn đủ đáp ứng nhu cầu điều trị.
15 giờ trước
Zlín thay đổi hàng loạt đèn tín hiệu giao thông tại chỗ giao nhau
81035226-a316-458e-94c7-75ce439b792c.jpg
Thành phố Zlín đang tiến hành thay mới hàng loạt đèn tín hiệu giao thông tại các chỗ giao nhau. Dự án hiện đại hóa hệ thống này có tổng kinh phí gần 250 triệu korun. Trong khuôn khổ dự án, thành phố cũng sẽ xây dựng Trung tâm điều hành và thông tin giao thông, giúp quản lý và giám sát lưu lượng xe một cách hiệu quả hơn.
15 giờ trước
® 2020-2025 TAMDA MEDIA z.s. Cấm sao chép dưới mọi hình thức nếu không có sự chấp thuận bằng văn bản.
Ghi rõ nguồn TAMDAMEDIA.eu khi phát hành lại thông tin từ website này
pencil