Sáng 11-11, thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng đã có tờ trình dự án Luật Đầu tư (sửa đổi).

Theo bộ trưởng, bên cạnh những kết quả tích cực, Luật Đầu tư đã bộc lộ một số hạn chế liên quan đến quy định về quyền tự do kinh doanh của nhà đầu tư, chính sách ưu đãi, hỗ trợ đầu tư, trình tự, thủ tục thực hiện hoạt động đầu tư kinh doanh tại Việt Nam, đầu tư từ Việt Nam ra nước ngoài…

Môi trường đầu tư kinh doanh đang kém hấp dẫn, thu hẹp yêu cầu quy định đầu tư

Ngoài ra, Luật Đường sắt 2025 và Luật Đầu tư 2020 có quy định khác nhau về cách thức xử lý tài sản sau khi hết thời hạn hoạt động của dự án. Vì vậy để thu hút nhà đầu tư tham gia, đảm bảo dự án, cần thống nhất, đồng bộ, cần xem xét sửa đổi bổ sung quy định liên quan.

Ông Thắng cho rằng những hạn chế này đã làm cho môi trường đầu tư kinh doanh trở nên kém hấp dẫn đối với các nhà đầu tư, nhất là trong bối cảnh Việt Nam đang phải đối mặt với xu hướng cạnh tranh thu hút đầu tư nước ngoài ngày càng gay gắt từ các nước trên thế giới và trong khu vực.

Theo đó dự luật sửa đổi quy định về thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư theo hướng thu hẹp và làm rõ phạm vi các dự án phải thực hiện chấp thuận chủ trương. Cụ thể, quy định này chỉ áp dụng với dự án đầu tư phát triển hạ tầng trong một số lĩnh vực quan trọng, nhạy cảm như cảng biển, sân bay, viễn thông, xuất bản, báo chí…;

Các dự án đề xuất sử dụng đất đai, khu vực biển; các dự án ảnh hưởng lớn đến môi trường, tiềm ẩn khả năng ảnh hưởng nghiêm trọng đến môi trường hoặc thực hiện tại khu vực có ảnh hưởng đến quốc phòng, an ninh…

Các trường hợp không phải thực hiện thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư gồm: Dự án đầu tư có đề nghị nhà nước giao đất, cho thuê đất, cho phép chuyển mục đích sử dụng đất của hộ gia đình, cá nhân không thuộc diện phải có văn bản chấp thuận của UBND cấp tỉnh theo quy định của pháp luật về đất đai;

Dự án đầu tư xây dựng hạ tầng kỹ thuật cụm công nghiệp; Dự án đầu tư khai thác khoáng sản (không bao gồm dự án đầu tư khai thác khoáng sản ngoài khơi); Dự án đầu tư xây dựng nhà ở (để bán, cho thuê, cho thuê mua), khu đô thị.

Đẩy mạnh phân cấp, phân quyền cho Thủ tướng, chủ tịch tỉnh

Dự luật cũng sẽ đẩy mạnh phân cấp, phân quyền chấp thuận chủ trương đầu tư. Cụ thể, dự luật chỉ quy định thẩm quyền chấp thuận chủ trương đầu tư của Thủ tướng, chủ tịch UBND cấp tỉnh và phân cấp toàn bộ dự án thuộc thẩm quyền của Quốc hội cho Thủ tướng.

Đối với những dự án quan trọng, cần có cơ chế, chính sách đặc thù khác với quy định của luật, pháp lệnh, nghị quyết của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chính phủ chấp thuận chủ trương đầu tư sau khi được sự đồng ý của Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Chủ tịch UBND cấp tỉnh cũng có thẩm quyền chấp thuận chủ trương đầu tư dự án thay cho UBND cấp tỉnh.

Thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư sẽ tiếp tục được đơn giản hóa, lược bỏ một số nội dung thẩm định chấp thuận chủ trương đầu tư có phạm vi rộng, trùng lặp với nội dung thẩm định ở các bước triển khai thực hiện.

Ví dụ như nội dung liên quan tới công nghệ, nhà ở tiến độ…; xác định nội dung đánh giá sự phù hợp của dự án với quy hoạch có liên quan trực tiếp đến đề xuất thực hiện dự án (như quy hoạch ngành, quy hoạch tỉnh..).

Ngoài ra dự luật cũng cho phép các dự án đầu tư tại khu công nghiệp, khu chế xuất, khu công nghệ cao, khu công nghệ số tập trung, khu thương mại tự do, trung tâm tài chính quốc tế và khu chức năng trong khu kinh tế được quyền lựa chọn đăng ký đầu tư theo thủ tục đầu tư đặc biệt (luồng xanh).

Nhà đầu tư nước ngoài được thành lập tổ chức kinh tế mà không yêu cầu phải có dự án đầu tư trước khi thành lập nhưng phải đáp ứng điều kiện tiếp cận thị trường. Quy định này nhằm giúp môi trường đầu tư kinh doanh trở nên thông thoáng, hấp dẫn hơn đối với nhà đầu tư nước ngoài.

Thẩm tra dự án luật, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi cho rằng cần tiếp tục rà soát kỹ lưỡng, chỉ những trường hợp thật cần thiết mới quy định việc thực hiện chấp thuận chủ trương đầu tư. Đặc biệt cần nghiên cứu kỹ việc bỏ toàn bộ thẩm quyền của Quốc hội về vấn đề này.
Đối với danh mục ngành nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện, cơ quan thẩm tra đề nghị cần tiếp tục nghiên cứu rà soát, tinh gọn, cắt giảm ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện, cắt giảm thực chất điều kiện đầu tư kinh doanh, chỉ giữ lại những điều kiện thật sự cần thiết vì lý do hiến định là bảo đảm quốc phòng, an ninh, trật tự, đạo đức, sức khỏe cộng đồng...

Theo Tuoitre