Thanh tra Lao động Công bằng (Fair Work Ombudsman - FWO) đã thu được hơn 802.000 đô la Úc từ các án phạt của tòa án và tiền bồi thường sau khi cặp vợ chồng điều hành hai nhà hàng Việt ở Adelaide bị phát hiện trả lương thấp cho lao động nhập cư - bao gồm cả việc buộc họ phải mua trà sữa cho chủ.

Tòa án Liên bang đã ra lệnh ông Viet Quoc Mai (ông Mai) phải trả lại số tiền 407.546 đô la Úc, cộng với lãi suất và tiền lương hưu bắt buộc, cho 36 người lao động bị ông này trả lương thiếu khi còn điều hành chuỗi nhà hàng “Mr Viet” tại Trung tâm thương mại Rundle Mall và một quầy ăn trong khu phố Tàu (Chinatown) tại Adelaide.

Thêm vào đó, Tòa án cũng tuyên phạt ông Mai 265.000 đô la Úc và vợ ông - bà Huong Le - người giữ chức quản lý chuỗi nhà hàng “Mr Viet”, 130.000 đô la Úc vì những hành vi vi phạm liên quan.

Các mức phạt này xuất phát từ nhiều hành vi vi phạm - bao gồm cung cấp hồ sơ giả mạo cho thanh tra lao động; trả thiếu hoặc không trả mức lương tối thiểu, phụ cấp làm việc cuối tuần và ngày lễ, phụ cấp tăng ca; không bồi thường cho nhân viên vì không được nghỉ giữa ca; và buộc nhân viên phải chi tiền túi một cách vô lý.

Phần lớn những người bị trả lương thấp là du học sinh Việt Nam dưới 25 tuổi - những người khác cũng là người gốc Việt, chỉ được trả lương thấp đến mức 15 đô la Úc/giờ trong giai đoạn từ tháng 1 năm 2018 đến tháng 9 năm 2021. Trong đó, có 5 nhân viên là lao động trẻ, tuổi từ 18 đến 20 vào thời điểm đó.

Những nhân viên này chủ yếu làm việc theo hợp đồng thời vụ, đảm nhiệm các vị trí phục vụ, phụ bếp, tiếp viên và nhân viên chăm sóc khách hàng. Ông Mai và bà Le đã trả thiếu cho mỗi nhân viên từ 75 đô la đến 58.592 đô la Úc.

Liên quan đến việc buộc nhân viên phải chi tiền túi một cách vô lý, ông Mai đã thiết lập một “bảng điểm trừ” để trừng phạt những nhân viên phạm sai sót trong công việc. Khi một nhân viên bị 6 điểm trừ, người đó sẽ bị bắt đi mua đồ ăn và đồ uống cho ông Mai, bà Le và/hoặc các nhân viên khác đang làm việc lúc đó.

Ví dụ, vào tháng 10 năm 2020, một nhân viên đã bị cử đi mua trà sữa cho bà Le và các nhân viên khác vào một ngày thứ bảy và thứ hai sau đó. Vào tháng 2 năm 2021, một nhân viên khác đã phải chuyển hơn 50 đô la Úc vào tài khoản cá nhân của bà Le để mua trà sữa cho bà và các đồng nghiệp. Tòa đã kết luận hành vi này là không chấp nhận được trong hoàn cảnh đó.

Ông Mai cũng tự ý trừ tiền từ lương của nhân viên vì cho rằng họ đã tính sai tiền cho khách hàng, hoặc vì không đóng kỹ cánh cửa tủ lạnh. Tòa xác định những khoản khấu trừ này là không được phép và vi phạm pháp luật.

Luật lao động liên quan đến việc lưu giữ hồ sơ và cấp phiếu lương cũng bị vi phạm – bao gồm việc cung cấp hồ sơ giả mạo cho thanh tra. Ông Mai thậm chí còn cố gắng đánh lừa cơ quan chức năng bằng cách giả vờ trả lại lương, như đưa một nhân viên 10.000 đô la và sau đó buộc nhân viên này phải rút tiền mặt và hoàn trả lại số tiền đó – hành vi bị Thẩm phán Stephen McDonald gọi là “một âm mưu tính toán và gian dối”.

Bà Anna Booth – người đứng đầu FWO, nói rằng những hành vi vi phạm trên là đáng xấu hổ.

“Các mức phạt lớn như thế này cho thấy hành vi bóc lột người lao động nhập cư dễ tổn thương là hành vi đặc biệt đáng lên án và sẽ không được dung thứ tại Úc,” bà Booth cho biết.

“Nếu bạn bóc lột người lao động, bạn sẽ bị phát hiện và bị đưa ra ánh sáng. Những người vi phạm đã buộc phải chịu các quyết định của tòa án với tổng giá trị trên 800.000 đô la vì các hành vi sai trái của họ.

“Trong danh sách dài các hành vi không thể chấp nhận được, chúng tôi đặc biệt lên án việc tìm cách lừa gạt cơ quan chức năng bằng cách làm ra vẻ đang cố gắng khắc phục vi phạm, nhưng thực chất là buộc người lao động phải trả lại toàn bộ số tiền họ cứ nghĩ là được nhận.

“Chúng tôi dành sự quan tâm đặc biệt đối với các vụ việc liên quan đến trả lương thiếu và sử dụng hồ sơ giả hoặc gây nhầm lẫn đối với người lao động nhập cư – bởi vì chúng tôi nhận thức được rằng họ dễ bị tổn thương do thiếu hiểu biết về quyền lợi của mình hoặc ngần ngại khiếu nại.

“Chúng tôi kêu gọi người lao động có bất kỳ lo ngại nào hãy liên hệ với chúng tôi. Những người giữ visa lao động nên yên tâm rằng nếu họ lên tiếng về các hành vi vi phạm, họ sẽ được pháp luật bảo vệ về quyền visa.”

Tòa án xác định rằng một số hành vi vi phạm của ông Mai – bao gồm việc không trả hoặc trả thiếu tiền lương, phụ cấp và việc lưu giữ hồ sơ giả – là những vi phạm nghiệm trọng theo Đạo luật Bảo vệ Người Lao Động Dễ Tổn Thương (Protecting Vulnerable Workers laws), dẫn đến việc áp dụng mức phạt tối đa gấp mười lần vì chúng được thực hiện một cách có chủ ý và có hệ thống.

Thanh tra Lao động đã phát hiện ra các vi phạm này khi thực hiện các cuộc kiểm tra bất ngờ các nhà hàng, quán cà phê và chuỗi đồ ăn nhanh tại khu phố Tàu ở Adelaide vào năm 2021. Những cuộc kiểm tra này giúp phục hồi tiền lương cho hơn 300 người lao động bị trả thiếu.

Thẩm phán Stephen McDonald lưu ý rằng ông Mai đã cản trở cuộc điều tra của FWO, bao gồm việc cung cấp tài liệu giả hoặc sai lệch cho thanh tra, hướng dẫn nhân viên nói dối về mức lương họ được nhận và buộc một nhân viên phải trả lại tiền mặt mà người đó tưởng là khoản bồi thường.

Ngài Thẩm phán cho biết cần phải có biện pháp ngăn chặn mạnh tay để ngăn chặn những vi phạm trong tương lai vì hành vi gian dối của ông Mai.

“Những nỗ lực gian dối liên tục nhằm che giấu vi phạm và làm sai lệch cuộc điều tra khiến tôi quan ngại rằng ông Mai là người sẵn sàng hành xử một cách gian dối nếu điều đó có lợi cho bản thân,” ông nói.

Thẩm phán McDonald nói rằng các nạn nhân là người giữ visa lao động đến từ các quốc gia mà tiếng Anh không phải tiếng mẹ đẻ, và kết luận rằng hành vi của ông Mai là sự bóc lột mối quan hệ giữa chủ và người lao động, trong đó quyền lực nghiêng hẳn về phía chủ.

Ngài nhấn mạnh rằng cần phải răn đe những chủ doanh nghiệp tương tự, đặc biệt là trong lĩnh vực đồ ăn nhanh và nhà hàng – nơi người lao động dễ bị bóc lột và không dám lên tiếng tố cáo.

Các quyền lợi của nhân viên được quy định trong Thỏa ước Ngành Nhà hàng 2010 và 2020, Thỏa ước Ngành Đồ ăn nhanh 2010 và Đạo luật Lao động Công bằng.

Trong giai đoạn 7 năm tài chính tính đến tháng 6 năm 2024, Fair Work Ombudsman đã khởi kiện 146 vụ đối với chủ lao động liên quan tới người lao động giữ visa, và thu được gần 23 triệu đô la Úc tiền phạt từ các vụ đó.

Người sử dụng lao động và người lao động có thể truy cập trang web www.fairwork.gov.au hoặc gọi Đường dây tư vấn Fair Work Infoline theo số 13 13 94 để được tư vấn và hỗ trợ miễn phí. Dịch vụ phiên dịch có sẵn qua số 13 14 50. FWO cũng có công cụ báo cáo ẩn danh trực tuyến, với tùy chọn bằng các ngôn ngữ khác ngoài tiếng Anh, cùng thông tin dành riêng cho người lao động nhập cư tại mục “visa holders and migrants” trên trang web.

Người lao động cũng có thể yêu cầu thông tin từ chủ lao động của mình hoặc công đoàn nếu là thành viên công đoàn.

(Theo fairwork.gov.au)