Bà Sanae Takaichi, nghị sĩ theo đường lối bảo thủ, đã giành chiến thắng trong cuộc bầu chọn chủ tịch Đảng Dân chủ tự do (LDP) vào hôm 4-10, mở đường cho bà trở thành nữ thủ tướng đầu tiên của Nhật Bản.

Đây là một kết quả bất ngờ vì chính trị vốn là lĩnh vực mà nam giới Nhật Bản đã thống trị từ lâu. Bà Takaichi định vị mình là một nhà lãnh đạo cứng rắn, tập trung vào quốc phòng và an ninh kinh tế. Bà thường nhắc đến bà đầm thép Margaret Thatcher như hình mẫu lý tưởng của mình.

LDP cần làm mới hình ảnh của mình. Xã hội đang mong muốn sự thay đổi.

Làm việc, làm việc, và làm việc

Nữ chính trị gia bảo thủ cứng rắn này từng là đồng minh của cố Thủ tướng Shinzo Abe (người bị ám sát năm 2022). Bà đã đánh bại 4 ứng viên khác, trong đó có ứng viên sáng giá nhất trước cuộc bỏ phiếu là Shinjiro Koizumi.

Ông Koizumi (44 tuổi) - bộ trưởng nông nghiệp, con trai của cựu thủ tướng nổi tiếng Junichiro Koizumi - đã dẫn đầu các cuộc thăm dò và lúc đầu được dự đoán sẽ trở thành thủ tướng trẻ nhất Nhật Bản kể từ thời Hirobumi Ito - vị thủ tướng đầu tiên của Nhật Bản vào năm 1885.

Một trong những từ được bà Takaichi nhắc tới nhiều nhất trong bài phát biểu sau khi giành chiến thắng là "làm việc". Chính trị gia sinh năm 1961 cho biết trước mắt bà sẽ có "một núi công việc" cần làm để giúp LDP lấy lại vị thế.

"Mọi người (các nghị sĩ LDP) sẽ phải làm việc như một con ngựa. Tôi sẽ gạt bỏ khái niệm cân bằng giữa công việc và cuộc sống. Làm việc, làm việc, làm việc, làm việc, và làm việc - đó chính là điều tôi sẽ làm" - bà Takaichi kêu gọi các nghị sĩ từng người làm việc không ngừng nghỉ trong lĩnh vực của mình vì lợi ích của Nhật Bản và để xây dựng LDP.

Đảng LDP đã cầm quyền gần như suốt 70 năm qua, song đã có màn thể hiện bị coi là yếu kém trong cuộc bầu cử hồi tháng 7, khiến họ rơi vào thế hiếm hoi là thiểu số ở cả hai viện của Quốc hội Nhật Bản.

Bà Takaichi làm lãnh đạo LDP vào thời điểm đảng này muốn khôi phục lòng tin của công chúng sau khi người dân tỏ ra bất mãn vì giá cả tăng và chuyển sang ủng hộ các đảng đối lập vốn hứa hẹn kích thích kinh tế và siết chặt chính sách nhập cư.

Thách thức phía trước

"Thay vì cảm thấy vui vào lúc này, tôi tin rằng thách thức thực sự vẫn đang ở phía trước. Có vô số chính sách, trong đó nhiều chính sách phải được triển khai nhanh chóng. Cùng với mọi người, chúng ta phải nỗ lực để biến LDP trở thành một đảng đầy sinh khí và năng động hơn - một đảng có thể biến những lo lắng của nhiều người dân thành niềm hy vọng" - bà Takaichi chia sẻ sau khi giành chiến thắng.

Nếu sắp tới chính thức trở thành thủ tướng Nhật Bản, bà Takaichi sẽ đối mặt với một loạt thách thức: quan hệ căng thẳng với Mỹ, giá thực phẩm tăng cao và chuyện tiền lương, phản ứng tiêu cực với nhập cư, cùng những nghi vấn mới về hình ảnh và sức ảnh hưởng của LDP giữa các bê bối và sự trỗi dậy của các chính trị gia cánh hữu.

Thủ tướng Nhật Bản Ishiba nhận giải ‘chính trị gia đeo kính đẹp nhất’
'Bà đầm thép' xứ hoa anh đào và cuộc đua giành ghế Thủ tướng Nhật Bản
Đảng chính trị Nhật Bản gây sốc khi chọn chatbot AI làm lãnh đạo
Nhập cư là vấn đề gây chú ý đáng kể tại Nhật Bản vào thời điểm này khi tâm lý chống người nước ngoài gia tăng do số lượng lao động và du khách quốc tế đổ vào Nhật Bản.

Chính phủ chịu áp lực phải giới hạn số lượng người nhập cư và siết chặt việc mua bất động sản đối với người nước ngoài. Bà Takaichi là người có lập trường cứng rắn đối với vấn đề nhập cư và du khách nước ngoài.

Thỏa thuận thương mại gần đây giữa Nhật Bản và Mỹ cũng trở thành chủ đề tranh luận. Nhật Bản đã đồng ý đầu tư 550 tỉ USD vào Mỹ để đổi lại việc được giảm thuế quan.

Trước cuộc bỏ phiếu trên, trong số các ứng viên, chỉ có bà Takaichi để ngỏ khả năng đàm phán lại thỏa thuận, nói rằng nếu xuất hiện hành vi bất công thì "chúng ta phải lên tiếng mạnh mẽ".

Bà Takaichi cũng cam kết sẽ kích thích nền kinh tế bằng các khoản chi tiêu công mạnh tay - điều có thể khiến giới đầu tư lo ngại trong bối cảnh Nhật Bản đang gánh một trong những khoản nợ công lớn nhất thế giới.

Thủ tướng tiếp theo của Nhật Bản sẽ phải đối mặt với khủng hoảng chính trị đang gia tăng của LDP. Đảng này đã liên tiếp chịu thất bại nặng nề trong năm qua, khi cử tri chỉ trích cách điều hành kinh tế, nhập cư, quan hệ với Mỹ, cùng bê bối tài chính và tình trạng thiếu gạo.

Các lãnh đạo cánh hữu đang nổi lên, đặc biệt là trong giới trẻ, nhờ tập trung vào mức lương, nhập cư và các vấn đề khác.

Trước cuộc bỏ phiếu, các ứng viên cam kết sẽ tăng tỉ lệ phụ nữ tham gia chính trường. Hiện chỉ có 2 phụ nữ trong nội các gồm 20 người của ông Ishiba. Ông Koizumi hứa tăng tỉ lệ nữ nghị sĩ trong Quốc hội lên 30% trong vòng 10 năm.

Ông Motegi cho biết 30% nội các sẽ là phụ nữ, còn bà Takaichi tuyên bố sẽ hướng tới cân bằng giới tính trong nội các như các nước Bắc Âu (có thể đạt gần 50%).

Công chúng Nhật Bản đang chờ đợi xem lãnh đạo mới của LDP sẽ phản ứng thế nào trước những mối lo ngại hiện nay. "LDP cần cải tổ đảng. Nếu không, họ sẽ không có con đường để tái sinh" - ông Tamura chỉ ra.

Bầu thủ tướng ngày 15-10

Cuộc bỏ phiếu tại Quốc hội Nhật Bản để chọn người kế nhiệm Thủ tướng Shigeru Ishiba dự kiến sẽ diễn ra vào ngày 15-10 tới. Với việc liên minh cầm quyền nắm giữ nhiều ghế nhất, bà Takaichi được xem là ứng viên có khả năng cao nhất trở thành thủ tướng Nhật Bản vào thời điểm đó.
Trước đó, ông Ishiba đã thông báo ý định từ chức hồi tháng trước sau chưa đầy một năm tại vị.

Theo Tuoitre