Việc nhập khẩu khí đốt từ Nga vào Czech đã tăng mạnh trong những tuần gần đây. Trong khi phần lớn khí đốt trong năm nay chủ yếu được nhập qua Đức, vào tháng 11, hơn 95% lượng khí đốt được cung cấp qua Slovakia. Theo các chuyên gia, dòng khí đốt chủ yếu từ Nga chảy theo hướng này. Điều này được phản ánh qua các thống kê vận chuyển của công ty Net4Gas.

Theo các nhà phân tích, lý do chính cho xu hướng hiện tại là giá khí đốt Nga trên thị trường thấp hơn, trong khi việc nhập khẩu qua Đức đắt đỏ hơn do các khoản phí vận chuyển. Bộ Công Thương cũng thừa nhận ảnh hưởng của các khoản phí này đối với việc nhập khẩu. Cơ quan này nhắc lại rằng Czech đã yêu cầu Đức hủy bỏ các khoản phí này. Bộ dự đoán các khoản phí sẽ được hủy bỏ từ đầu năm sau, và sau đó sẽ có sự gia tăng lại trong việc nhập khẩu khí đốt từ phía Tây.
Theo thống kê từ Cơ quan Quản lý Năng lượng Cộng hòa Czech (ERÚ), nguồn cung khí đốt từ Nga vào Czech đã giảm mạnh kể từ khi Nga bắt đầu xâm lược Ukraine, và hầu hết năm ngoái, tỷ lệ này gần như bằng 0. Tuy nhiên, từ mùa thu năm ngoái, theo dữ liệu, tỷ lệ khí đốt Nga bắt đầu tăng trở lại, mặc dù vẫn chiếm tỷ lệ thiểu số trong tổng lượng cung cấp.
Tỷ lệ khí đốt vận chuyển từ các nguồn khác nhau trong năm nay, theo thống kê của công ty Net4Gas, thay đổi khá thường xuyên theo từng ngày. Tuy nhiên, trong phần lớn năm nay, tỷ lệ cung cấp khí đốt từ Đức chiếm khoảng 55%, còn từ Slovakia khoảng 45%. Tuy nhiên, vào tháng 11, các con số về nguồn cung hoàn toàn khác biệt. Tỷ lệ khí đốt từ Slovakia chiếm hơn 95% tổng lượng cung cấp.
Ví dụ, vào thứ Hai, qua Lanžhot, điểm kết nối chính tại biên giới với Slovakia, đã có hơn 151 gigawatthodin khí đốt được vận chuyển, trong khi qua điểm kết nối Brandov ở tây bắc đất nước, chỉ có một chút hơn 5 gigawatthodin khí đốt. "Trong những tuần gần đây, chúng tôi đã ghi nhận sự gia tăng tỷ lệ cung cấp khí đốt qua Slovakia, trong khi lượng cung cấp qua Đức đã giảm," phát ngôn viên của Net4Gas, ông Vojtěch Meravý, xác nhận.
 

Ông Meravý cũng nhấn mạnh rằng công ty, với vai trò là nhà vận hành hệ thống vận chuyển, không tham gia vào việc buôn bán khí đốt và vì vậy không có ảnh hưởng đến nguồn gốc và các bên cung cấp khí đốt cho đất nước. Vì vậy, công ty không thể xác nhận rằng khí đốt từ Slovakia hoàn toàn là khí đốt của Nga. Tuy nhiên, các cơ quan chức năng trong quá khứ đã nhiều lần thừa nhận rằng phần lớn khí đốt từ Slovakia là của Nga. Điều này cũng được các chuyên gia xác nhận.
Điều này cho thấy rằng mặc dù có những điều kiện và khung pháp lý rõ ràng về nguồn cung khí đốt, nhưng thực tế thị trường và các tuyến vận chuyển có thể phức tạp hơn nhiều và ảnh hưởng đến cách thức và nguồn gốc của khí đốt đến các quốc gia.
Mặc dù nguồn gốc khí đốt không thể xác định chính xác, nhưng theo các chuyên gia, có thể nói với độ chắc chắn cao rằng khí đốt qua Slovakia chủ yếu là khí đốt của Nga. Jiří Tyleček, nhà phân tích của XTB, cho biết: "Ruský plyn je levnější než alternativní zdroje." (Khí đốt Nga rẻ hơn các nguồn thay thế). Barbora Formánková từ EFG cũng xác nhận rằng Slovakia là quốc gia chuyển tiếp chính cho khí đốt của Nga. Bộ Công Thương Cộng hòa Czech cũng đã xác nhận khả năng khí đốt Nga chảy qua Slovakia, mặc dù thông báo của cơ quan này cho biết không có hợp đồng hai bên nào giữa các nhà giao dịch Czech và Nga.
Tuy nhiên, con đường vận chuyển khí đốt qua Tây Âu, tức qua Đức, hiện đang ít được sử dụng hơn. Khí đốt đến Czech qua Đức chủ yếu là khí đốt từ Na Uy và từ cảng Eemshaven của Hà Lan. Tập đoàn năng lượng ČEZ đã ký hợp đồng thuê một phần của cảng nổi LNG ở Eemshaven đến năm 2027, với khoảng 3 tỷ mét khối khí đốt mỗi năm. Trong hai năm hoạt động của cảng này, đã có 43 tàu khí đốt cập cảng, vận chuyển tổng cộng 3,86 tỷ mét khối khí đốt, chủ yếu từ các nguồn ngoài Nga. ČEZ khẳng định rằng công ty không sử dụng khí đốt từ Nga.
Lý do chính cho sự gia tăng mạnh mẽ trong việc nhập khẩu khí đốt Nga qua Slovakia là giá cả. Theo ông Tyleček, khí đốt Nga có giá rẻ hơn so với các nguồn thay thế, chủ yếu là do các khoản phí vận chuyển cao của Đức, hiện đang ở mức 2,5 euro mỗi megawatt-giờ. "Trong thương mại khí đốt quốc tế, không có chỗ cho lý tưởng, mà là một cuộc chơi của kinh doanh thực dụng," ông Tyleček nói thêm. Ông cũng lưu ý rằng không có lệnh trừng phạt nào đối với khí đốt Nga, vì vậy việc các nhà giao dịch tiếp tục mua khí đốt Nga là hợp pháp. Theo Formánková, mặc dù các quốc gia châu Âu hiện có đủ dự trữ khí đốt cho mùa đông, nhưng hiện tại, giá cả trên thị trường vẫn là yếu tố quyết định.
Bộ Công Thương cũng đã xác nhận ảnh hưởng của các khoản phí vận chuyển qua Đức và nhấn mạnh rằng Cộng hòa Czech cùng với các quốc gia thành viên EU khác đã yêu cầu Đức hủy bỏ khoản phí này. Việc hủy bỏ phí hiện đang được thảo luận trong Quốc hội Đức, với dự kiến sẽ có hiệu lực từ ngày 1 tháng 1 năm sau. Sau khi hủy bỏ khoản phí này, Czech kỳ vọng sẽ thấy sự gia tăng trong tỷ lệ khí đốt nhập khẩu qua Đức. Tuy nhiên, người phát ngôn của bộ, ông Marek Vošahlík, khẳng định rằng dù có sự gia tăng khí đốt Nga qua Slovakia, Czech vẫn có thể đảm bảo nhu cầu năng lượng mà không phụ thuộc vào khí đốt Nga, nhờ vào các nguồn cung cấp thay thế từ phương Tây.

(Nguồn: ct24)