Nhiệm kỳ hai của Tổng thống Donald Trump sắp tròn 100 ngày nhưng tiến trình hòa bình Nga - Ukraine do Mỹ làm trung gian vẫn giậm chân tại chỗ, trong khi mâu thuẫn nội bộ Washington và bất đồng giữa các bên ngày càng hiện rõ.

Ngày 30-4 sắp tới đánh dấu 100 ngày kể từ lễ nhậm chức của ông Trump, nhưng đến nay người đứng đầu nước Mỹ vẫn chưa thực hiện được lời hứa đưa hòa bình đến Ukraine.

Như tờ Sự Thật Komsomol bình luận "Ông Trump đang vội", nhưng ông đang gặp nhiều trở ngại trong vai trò trung gian hòa giải.

Ông Trump gấp nhưng Matxcơva không vội

Mặc cho các kỳ vọng, cuộc gặp dài bốn tiếng rưỡi giữa Tổng thống Nga Vladimir Putin và đặc phái viên của ông Trump, ông Steve Witkoff, vào ngày 11-4 tại St. Petersburg (Nga) đã không đem lại kết quả đột phá.

Thư ký báo chí Nhà Trắng Caroline Leavitt chỉ đưa ra tuyên bố thường lệ: "Đây là một bước nữa trong các cuộc đàm phán về lệnh ngừng bắn". Về phía Nga, ông Kirill Dmitriev, người đứng đầu Quỹ đầu tư trực tiếp của Nga, đánh giá ngắn gọn rằng các cuộc thương lượng là "hiệu quả".

Theo Reuters, ông Witkoff đã đề xuất ông Trump công nhận chủ quyền của Nga đối với Cộng hòa Nhân dân Luhansk (LPR), Cộng hòa Nhân dân Donetsk (DPR), Zaporizhia và Kherson, gọi đây là "con đường nhanh nhất dẫn đến lệnh ngừng bắn".

Tuy nhiên, trước chuyến đi của ông Witkoff, ông Trump chưa đưa ra quyết định chính thức đối với các vùng lãnh thổ tranh chấp này.

Nga đã yêu cầu Ukraine rút quân khỏi bốn khu vực nói trên và từ bỏ kế hoạch gia nhập NATO. Đáp lại, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đã từ chối nhượng bộ về lãnh thổ.

Các nguồn tin ngoại giao Nga phàn nàn rằng, dù ông Trump tỏ ra sốt ruột muốn đạt được lệnh ngừng bắn, phía Nga không thấy tiến triển cụ thể trong hành động của Mỹ.

Matxcơva mong đợi những bước đi rõ ràng từ tổng thống Mỹ: nới lỏng lệnh trừng phạt và tác động đến lập trường của Liên minh châu Âu. Trái lại, ngày 10-4 ông Trump đã ký sắc lệnh gia hạn thêm một năm gói trừng phạt đối với Nga vốn được đưa ra dưới thời ông Joe Biden.

Đại sứ Nga tại London Andrei Kelin cho rằng Nga rất nghiêm túc về các cuộc đàm phán, nhưng "chúng tôi sẽ không quá vội vàng chỉ để thể hiện trước công chúng". Tờ Sự Thật Komsomol bình luận: nước Nga không vội, bởi "cách thức kết thúc cuộc xung đột sẽ quyết định cán cân quyền lực trên thế giới trong thập kỷ tới.

Điều quan trọng đối với Nga là cuộc chiến phải kết thúc theo cách mà phần còn lại của Ukraine sẽ không bao giờ gây nguy hiểm cho người Nga nữa".

Washington chia rẽ

Không chỉ gặp khó khăn với Matxcơva, chính sách của ông Trump với Nga và Ukraine còn gặp trục trặc ngay tại Washington do mâu thuẫn giữa các cố vấn và với Kiev. Mối quan hệ giữa Kiev và Washington đang "bên bờ vực sụp đổ", theo Strana.News.

Nguyên nhân chính là thỏa thuận khai thác tài nguyên dưới lòng đất mà ông Zelensky không muốn ký theo hình thức do Mỹ đề xuất. Các cuộc đàm phán kỹ thuật chưa đưa tới kết quả cụ thể nào.

Nhà khoa học chính trị Ukraine Oleg Tsarev chỉ ra rằng Kiev muốn các khoản viện trợ từ chính quyền Mỹ thời ông Biden được xem là viện trợ chứ không phải nợ; đưa ra điều khoản mới về việc mua vũ khí Mỹ bằng lợi nhuận từ Quỹ đầu tư với số tiền 50 tỉ USD trong 5 năm; và yêu cầu thuế từ hoạt động của quỹ được nộp ở Ukraine.

Những điều này không được nhóm của ông Trump chấp nhận. Rõ ràng, mục đích của nhóm làm việc Ukraine là kéo dài thời gian bằng cách nêu ra những khó khăn trong quá trình hội nhập châu Âu và việc cần thay đổi hiến pháp.

Trong khi đó, tại Washington, đặc phái viên Steve Witkoff đã gây ra phản ứng trái chiều khi đề xuất công nhận chủ quyền của Nga đối với bốn khu vực đã sáp nhập.

Cựu Đại sứ Mỹ tại Nga Michael McFaul cho biết ông Witkoff đang tiến hành "các cuộc đàm phán cực kỳ tệ hại". Ngược lại, nhà báo Laura Loomer, Ngoại trưởng Marco Rubio và người đứng đầu Ban Hiệu suất Chính phủ Mỹ (DOGE) Elon Musk lại ủng hộ ông Witkoff.

Tướng Keith Kellogg, người giám sát vấn đề Ukraine, đã phản đối đề xuất của ông Witkoff. Trong cuộc gặp với ông Trump, tướng Kellogg cho biết Ukraine sẵn sàng đồng ý một số điều kiện liên quan đến các vùng lãnh thổ nhưng sẽ không bao giờ nhượng toàn bộ chúng cho Nga.

Theo Reuters, bất đồng trong nội bộ chính quyền của ông Trump về các điều kiện mà Nga đưa ra để chấm dứt chiến tranh đang ngày càng gia tăng. Một số đồng minh đảng Cộng hòa tin rằng ông Witkoff "quá thân Nga".

Trong khi đó, tướng Kellogg trước đó đã bị loại khỏi các cuộc đàm phán theo yêu cầu của Nga vì bị cho là "quá gần Ukraine", theo kênh NBC News đưa tin vào tháng 3.

"Bộ ba" bế tắc

Sau gần 100 ngày cầm quyền của ông Trump, tiến trình hòa bình Nga - Ukraine vẫn trong tình trạng bế tắc.
Matxcơva giữ thái độ thận trọng, không vội vàng và kiên định với yêu cầu về lãnh thổ. Kiev từ chối nhượng bộ và tìm cách kéo dài đàm phán. Trong khi đó, Washington lục đục nội bộ với các cố vấn.
Tình thế này khiến vai trò trung gian trong đàm phán hòa bình của ông Trump trở nên khó khăn hơn.

(Nguồn: Tuoitre)