Tổ chức "Dárek pro Putina" (Quà tặng cho Putin) đang tài trợ cho một dự án trong đó các tình nguyện viên người Ukraine từ hiệp hội SPARK có trụ sở tại Séc chế tạo và phát triển các loại máy bay không người lái điều khiển bằng sợi quang. Tòa soạn Novinky đã có mặt trong buổi thử nghiệm những chiếc drone này, vốn sẽ được đưa vào sử dụng tại Ukraine chỉ trong vòng một tuần tới.

Tại một bãi thử bí mật nào đó ở vùng nông thôn Séc, vang lên tiếng rít cao. Không khí rung lên, bốn cánh quạt quay mạnh và chiếc drone nhẹ nhàng bay lên khỏi mặt đất. Ban đầu chậm rãi, sau đó tăng tốc và biến mất sau đường chân trời chỉ trong vài giây. Từ thân máy bay rút ra một sợi dây sợi quang mỏng – gần như vô hình, nhưng lại cực kỳ quan trọng. "Tất cả những gì chúng tôi làm đều xuất phát từ kinh nghiệm thực tiễn của các binh sĩ ngoài mặt trận. Những người lính ở Donetsk, Zaporizhzhia hay những nơi chiến đấu khác. Họ không phải là những công chức ký giấy tờ, mà là những người đàn ông đang đổ máu," một tình nguyện viên kiêm kỹ sư và phi công thử nghiệm cho biết.

Mỗi drone đều trải qua các bài test kỹ lưỡng: giữ thăng bằng, tốc độ, độ leo cao và thời gian hoạt động với và không kèm theo tải trọng. "Drone đầy tải với dây quang và pin mạnh nặng dưới 10 kg, bay được tới 100 km/h. Chiều dài dây sợi quang được tùy chỉnh theo đơn vị – có nơi cần 20 km, có nơi 30," một sinh viên IT đang phát triển hệ thống lái tự động cho biết. "AI và khả năng dò tìm mục tiêu sẽ được tích hợp sau. Nhưng chúng tôi có quyết tâm – và điều đó là mấu chốt. Putin không dừng lại – và chúng tôi cũng vậy," một người khác trong nhóm phát triển chia sẻ với nụ cười.

Từ xưởng may trở thành phòng thí nghiệm công nghệ

Người đứng sau dự án drone là Lesya Kopčuková thuộc hiệp hội SPARK. Khi Nga xâm lược Ukraine vào tháng 2 năm 2022, cô không đứng ngoài cuộc. Ban đầu, cô may quần áo mùa đông, balô, cung cấp xe địa hình và các vật tư. Nhưng cô sớm nhận ra rằng công nghệ mới là điều thay đổi cuộc chơi. "Tôi thấy rõ vai trò then chốt của drone – nếu thực sự muốn giúp các binh sĩ, cần đi xa hơn," cô chia sẻ.

Từ một xưởng nhỏ, cô cùng đội tình nguyện viên đã bắt đầu chế tạo những mẫu drone đầu tiên. Lúc đầu sử dụng linh kiện từ các trang thương mại điện tử, sau đó chuyển sang thiết kế riêng – mạnh mẽ hơn, bền hơn.

Ngày nay, chỗ từng đặt máy may giờ đầy ắp máy in 3D và thiết bị hàn. Từ xưởng may, nơi đây trở thành một phòng thí nghiệm công nghệ. Tình nguyện viên làm việc cả buổi tối và cuối tuần – không nhận thù lao.

Drone thế hệ mới được điều khiển bằng sợi quang, không bị radar hay công nghệ nhiễu vô tuyến điện tử can thiệp. Thiết bị có tải trọng cao, có thể mang vài kg thuốc nổ, đồng thời truyền hình ảnh sắc nét hơn rất nhiều so với tín hiệu vô tuyến thông thường – phục vụ cả do thám. "Chúng tôi chế tạo drone tới kích cỡ 15 inch (khoảng 38 cm chưa kể cánh quạt). Phần lớn linh kiện là tự sản xuất nên giá thành rẻ hơn đáng kể so với sản phẩm thương mại. Giờ đây, ngay cả cuộn cáp quang dài 30 km chúng tôi cũng tự quấn – và tất cả vẫn làm tại Séc," Lesya cho biết.

Dự án được hỗ trợ và tài trợ bởi tổ chức "Dárek pro Putina" (Vũ khí cho Ukraine) do Martin Ondráček đứng đầu. "Nếu không có họ, chúng tôi sẽ tiến chậm hơn rất nhiều," cô nói thêm.

Tổng thống Petr Pavel từng tiếp đón Lesya tại Lâu đài Praha và bày tỏ lòng biết ơn trước những đóng góp của cô. Nhân dịp đó, cô cũng đã tặng Tổng thống một mô hình pháo binh làm từ vỏ đạn do sáng kiến vũ khí Séc sản xuất.

Lesya hiện đang chuẩn bị mang các drone đã thử nghiệm đến Ukraine. Đó là công việc thường nhật, nhưng không bao giờ thiếu rủi ro.  
Cô từng sống sót qua các vụ đánh bom, trúng tên lửa, hay dính đạn khi đang di chuyển. "Người ta có thể quen với mọi thứ – ngoại trừ việc mất đi bạn bè," cô thì thầm. "Tôi gặp các chàng trai bằng tuổi con mình – nhiều người trong số họ đã hy sinh. Khi đi ngang qua nghĩa trang phủ đầy cờ Ukraine, tôi cảm thấy nghẹn ngào. Tạ ơn Chúa vì có các bạn người Séc đã giúp chúng tôi. Nếu không có Martin Ondráček và nhóm tình nguyện tuyệt vời ấy, chuyện này không thể diễn ra."

Ngày nay, nhiều địa điểm cô từng ghé qua đã bị san phẳng, biến thành đống đổ nát. Nhưng Lesya không bỏ cuộc: "Tôi vẫn luôn ước mình mang đồ chơi cho trẻ nhỏ. Nhưng tôi biết rằng điều đó không ngăn được chiến tranh. Drone là tương lai. Chúng tôi vẫn tiếp tục làm việc – có khi suốt 20 tiếng mỗi ngày."

Trong xưởng nhỏ của mình, giữa những cuộn cáp và máy in 3D, đặt một tấm thảm với dòng chữ:  "Vui lòng để bụi bẩn bên ngoài" – hình trên thảm là... Vladimir Putin.

Lesya mỉm cười:  "Mỗi lần bước qua tấm thảm ấy, tôi lại nhớ vì sao mình làm điều này."

Theo Novinky