Pakistan đã phải đối mặt với các đợt nắng nóng ngày càng khắc nghiệt, gồm cả tại các đô thị lớn như Karachi, lượng mưa dồn dập bất thường trong mùa mưa, và lũ quét do băng tan nhanh khi nhiệt độ tăng cao.

Tất cả đều được các nhà khoa học quy cho biến đổi khí hậu do khí thải nhà kính.

Pakistan: "Như ngày tận thế"

Ngày 16-8, các quan chức địa phương cho biết lũ quét do mưa lớn đã khiến ít nhất 321 người thiệt mạng ở miền bắc Pakistan chỉ trong vòng 48 giờ trước đó.

Giới chức Pakistan dự báo mưa lớn sẽ tiếp tục trút xuống nhiều nơi ở Pakistan trong ít nhất vài ngày tới, và số người chết có khả năng sẽ còn tăng mạnh.

Mưa lớn đã gây ra lũ quét, sạt lở đất, sập nhà, làm hư hại đường sá, cầu cống, trường học, bể chứa nước, đất nông nghiệp... Phần lớn số người thiệt mạng được ghi nhận tại tỉnh Khyber Pakhtunkhwa, tây bắc Pakistan, nơi ít nhất 307 người chết, tính đến sáng 16-8 theo giờ địa phương. Buner, một huyện miền núi tại tỉnh này, nằm trong số những nơi có số người chết nhiều nhất.

Các đội cứu hộ đã cố gắng tiếp cận các khu vực bị ngập lụt bằng đường không, đi bộ và băng qua những con đường bị hư hỏng nặng. Một chiếc trực thăng đang trên đường chuyển hàng cứu trợ đã gặp tai nạn tại tỉnh trên do thời tiết xấu, khiến 5 thành viên tổ bay thiệt mạng.

Tường thuật từ Pakistan, phóng viên Kamal Hyder của Đài Al Jazeera cho biết: "Đây là một chiếc trực thăng quân sự của Pakistan tham gia hoạt động cứu hộ. Trực thăng đang được sử dụng để hỗ trợ người dân ở những khu vực khó tiếp cận".

Hàng trăm nhân viên cứu hộ vẫn đang tìm kiếm những người sống sót tại Buner. "Cả làng đã bị xóa sổ. Đường sá bị cuốn trôi" - ông Gohar Khan, thành viên Quốc hội Pakistan đại diện cho Buner, nói với kênh truyền hình Geo.

Kể lại với Hãng tin AFP, cư dân tên Azizullah tại huyện Buner nói rằng ông "cứ nghĩ đó là ngày tận thế". Ông nhớ lại: "Tôi nghe thấy một tiếng động lớn như thể núi đang sạt lở. Tôi lao ra ngoài và thấy cả khu vực đang rung chuyển, như thể thế giới sắp kết thúc vậy".

Tính từ khi mùa mưa năm nay bắt đầu vào cuối tháng 6, ít nhất 507 người đã thiệt mạng vì các sự cố liên quan đến mưa trên khắp Pakistan, theo cơ quan quản lý thảm họa quốc gia. Hơn 700 người khác bị thương.

Ở Khyber Pakhtunkhwa, lực lượng cứu hộ cho biết hơn 1.300 khách đã bị mắc kẹt trong nhiều giờ vào ngày 14-8 do mưa lớn và sạt lở đất tại thung lũng Siran. Khi mưa lớn tiếp tục trút xuống miền bắc Pakistan vào hôm

15-8, dòng nước bùn lầy tràn vào các cửa hàng, nhà ở và điểm hành hương.

Tổng thống Pakistan Asif Ali Zardari bày tỏ sự tiếc thương trước việc nhiều người thiệt mạng. Các biện pháp khẩn cấp đã được triển khai tại một số khu vực và chính quyền vẫn trong tình trạng cảnh giác cao độ.

Ấn Độ cũng thiệt hại lớn

Mùa mưa hằng năm mang đến cho khu vực Nam Á từ 70 - 80% lượng mưa cả năm. Điều này rất quan trọng đối với nông nghiệp và an ninh lương thực, nhưng cũng gây ra nhiều thiệt hại. Sạt lở đất và lũ quét thường xảy ra trong mùa mưa - bắt đầu vào tháng 6 và giảm dần vào cuối tháng 9.

Trong những năm gần đây, Pakistan chứng kiến mùa mưa ngày càng nghiêm trọng. Một trong những đợt mưa lũ tồi tệ nhất gần đây là vào năm 2022, khi hơn 1.700 người thiệt mạng, 1/3 đất nước bị ngập, thiệt hại lên đến hơn 30 tỉ USD, theo ước tính của Ngân hàng Thế giới.

Năm nay, mưa lớn đã tàn phá nhiều khu vực rộng lớn tại Punjab - tỉnh đông dân nhất của Pakistan, các khu dân cư ở thủ đô Islamabad, và đặc biệt là khu vực miền núi phía bắc.

Ông Syed Muhammad Tayyab Shah, đại diện của cơ quan ứng phó thảm họa quốc gia Pakistan, thông tin mùa mưa năm nay bắt đầu sớm hơn bình thường và dự kiến sẽ kết thúc muộn hơn. "Trong 15 ngày tới, cường độ của mùa mưa sẽ còn gia tăng thêm nữa" - ông cho biết.

Lũ quét chết người cũng đã ảnh hưởng tới miền bắc Ấn Độ, khiến hàng chục người thiệt mạng. Tại khu vực Kashmir do Ấn Độ kiểm soát, lực lượng cứu hộ tiếp tục tìm kiếm những người sống sót dưới đống đổ nát vào hôm 15-8, một ngày sau khi lũ quét bất ngờ do mưa lớn khiến ít nhất 60 người thiệt mạng và khoảng 200 người mất tích.

Dòng nước lũ đã tràn vào ngôi làng Chasoti vào hôm 14-8, cuốn trôi những người hành hương đang dùng bữa trưa trước khi bắt đầu chuyến đi bộ lên một địa điểm tôn giáo nổi tiếng. Đây là thảm họa thứ hai như vậy xảy ra tại khu vực dãy Himalaya chỉ trong hơn một tuần.

Dãy Himalaya vốn dễ xảy ra lũ lụt và sạt lở đất, nhưng các nhà khoa học cho biết cường độ và tần suất của các hiện tượng này đang gia tăng do biến đổi khí hậu.

Các nhà khoa học nói gì?

Một nghiên cứu mới đây của Tổ chức Quy kết thời tiết thế giới (World Weather Attribution) - mạng lưới các nhà khoa học quốc tế chuyên nghiên cứu vai trò của sự nóng lên toàn cầu trong các hiện tượng thời tiết cực đoan - cho thấy lượng mưa tại Pakistan từ ngày 24-6 đến ngày 23-7 đã tăng từ 10 - 15% do biến đổi khí hậu, dẫn đến nhiều vụ sập nhà ở cả khu vực thành thị và nông thôn tại Pakistan.
"Nhiều hiện tượng mà chúng tôi dự đoán sẽ xảy ra vào năm 2050 đã xảy ra ngay trong năm 2025, khi nhiệt độ mùa hè năm nay một lần nữa vượt xa mức trung bình" - nhà khoa học địa chất Steiner tại Đại học Graz, Áo nói.

Nguồn: Tuoitre