Trước chuyến đi đầu tiên ra ngoài châu Âu từ CH Séc, phần lớn những du khách Séc mới bắt đầu đi du lịch thường lo lắng về vé máy bay, vali và bảo hiểm. Tuy nhiên, tiêm chủng lại là một trong những yếu tố quan trọng nhất khi đi du lịch nước ngoài, vùng nhiệt đới – một số quốc gia sẽ không cho bạn nhập cảnh nếu không có chứng nhận tiêm chủng hợp lệ, ở những nơi khác thì nó có thể bảo vệ bạn khỏi những “món quà lưu niệm” không mong muốn. Bài viết này mang đến cái nhìn tổng quan về những điều cần lưu ý và cách chuẩn bị.

Bộ Ngoại giao Séc và Viện Y tế Nhà nước Séc khuyến nghị nên tìm hiểu các điều kiện nhập cảnh hiện hành và đến trung tâm tiêm chủng để lập kế hoạch tiêm phòng cá nhân. Tuy nhiên, trước tiên, mỗi du khách nên sắp xếp đầy đủ các mũi tiêm cơ bản tại Séc. Dù những bệnh này đã được loại trừ ở Cộng hòa Séc, nhưng khi đi du lịch bạn vẫn có thể gặp phải:

• Uốn ván (tiêm nhắc lại mỗi 10–15 năm, trên 60 tuổi thì mỗi 10 năm)
• Sởi (2 liều, nếu chưa đủ thì cần tiêm bổ sung)
• Bạch hầu, ho gà
• Bại liệt (polio) – khuyến nghị tiêm nhắc lại khi đến các khu vực có dịch lưu hành

Covid-19 và việc đi nước ngoài trong năm 2025

Hầu hết các quốc gia hiện không còn yêu cầu Covid-19 là điều kiện nhập cảnh, nhưng trong các khuyến nghị tiêm chủng cho du khách, bệnh này vẫn được nhắc đến đối với các nhóm có nguy cơ cao.

Khuyến nghị tiêm chủng dành cho: người cao tuổi, người mắc bệnh mạn tính, phụ nữ mang thai và những người có hệ miễn dịch yếu – đặc biệt nếu họ đi đến các quốc gia có tỷ lệ mắc cao hoặc hệ thống y tế khó tiếp cận.

Một số quốc gia vẫn giữ quyền áp dụng nhanh các biện pháp khi tình hình Covid-19 đột ngột xấu đi (ví dụ: khi có làn sóng mới hoặc biến thể nguy hiểm).

Tiêm chủng bắt buộc – những nơi bạn không được nhập cảnh nếu thiếu

Một số quốc gia quy định bắt buộc phải có các loại vắc xin cụ thể. Đối với du khách Séc, thường liên quan đến các mũi sau:

• Bệnh sốt vàng – bắt buộc để nhập cảnh vào nhiều nước ở châu Phi hạ Sahara và một phần Nam Mỹ, đôi khi thậm chí cả khi chỉ quá cảnh. Vắc xin phải được tiêm ít nhất 10 ngày trước khi nhập cảnh.
• Bại liệt (Polio) – nếu lưu trú tại các nước vẫn còn dịch, có thể bị yêu cầu tiêm nhắc lại. Trong thực tế, điều này chủ yếu áp dụng cho những người đi công tác dài hạn hoặc làm việc thực địa, ví dụ ở Pakistan hoặc Afghanistan.
• Viêm màng não mô cầu (Meningococcal meningitis A, C, W, Y) – bắt buộc cho những ai hành hương đến Ả Rập Xê Út để dự Hajj (cả Umrah vào mùa cao điểm). Theo quy định của chính quyền Ả Rập Xê Út, vắc xin thường phải được tiêm ít nhất 10 ngày trước khi nhập cảnh.

Tiêm chủng khuyến nghị – bảo vệ cho du khách

Đối với hầu hết các điểm đến ở vùng nhiệt đới, các bác sĩ khuyến nghị tùy theo khu vực và phong cách du lịch:

• Viêm gan A (bệnh “tay bẩn”) – vùng nhiệt đới, cận nhiệt đới, Nam Âu
• Viêm gan B – ngoài các nước phát triển, đặc biệt ở Châu Phi, Châu Á, Nam Mỹ và Châu Đại Dương
• Thương hàn (Typhoid) – vùng nhiệt đới và cận nhiệt đới (Đông Nam Á, Ấn Độ, Châu Phi, Mỹ Latinh)
• Bệnh tả (Cholera) – rủi ro chủ yếu khi có dịch hoặc ở những khu vực vệ sinh kém
• Dại (Rabies) – Châu Á, Châu Phi, Mỹ Latinh, đặc biệt khi tiếp xúc với động vật
• Viêm não Nhật Bản – Đông Nam Á, chủ yếu ở nông thôn và mùa mưa
• Bệnh viêm màng não mô cầu (Meningococcal diseases) – ngoài dạng bắt buộc cho Mecca, khuyến nghị cho các khu vực có rủi ro
• Viêm não do virus do bọ ve (Tick-borne encephalitis) – Châu Âu, bao gồm cả Cộng hòa Séc
• Sởi, cúm, viêm phổi do phế cầu (pneumococcal) – các khu vực có tỷ lệ tiêm chủng thấp (Châu Á, Châu Phi)
• Mpox – ở một số khu vực của Châu Phi

Khi nào nên tiêm chủng

• Với các chuyến đi đến vùng nhiệt đới hoặc những quốc gia có rủi ro về sức khỏe, lý tưởng là bắt đầu tiêm từ 6 tháng trước khi khởi hành.
• Với các điểm đến ít rủi ro hơn – ít nhất 2 tháng trước chuyến đi.

Một số loại vắc xin cần nhiều liều cách nhau vài tuần, vì vậy tốt nhất là dành đủ thời gian để tiêm chủng. Ngay cả khi đi du lịch vào phút chót, việc tiêm chủng vẫn có ý nghĩa – một số loại vắc xin có thể bảo vệ chỉ sau vài ngày.

Tiêm chủng cho trẻ em khi đi nước ngoài

Trước chuyến đi nước ngoài, trẻ em nên hoàn tất tất cả các mũi tiêm theo lịch tiêm chủng của Cộng hòa Séc, đặc biệt là vắc xin sáu trong một (hexavaccine) phòng bệnh bạch hầu, uốn ván, ho gà, bại liệt, viêm màng não do Haemophilus và viêm gan B. Bác sĩ khuyến nghị không nên đưa trẻ sơ sinh đến các khu vực có rủi ro cho đến khi trẻ đã được tiêm ít nhất hai liều hexavaccine. Trẻ chưa được tiêm chủng hoặc tiêm chưa đủ liều khi bị thương có nguy cơ mắc uốn ván tương đương người lớn, và ở Châu Phi hoặc Châu Á có thể gặp khó khăn trong việc tiếp cận huyết thanh kháng uốn ván.

Đối với các chuyến đi đến Châu Phi, Châu Á và các khu vực nhiệt đới hoặc cận nhiệt đới khác, trẻ em từ 2 tuổi trở lên được khuyến nghị tiêm vắc xin phòng thương hàn.

Tiêm phòng viêm gan A có thể bắt đầu từ 1 tuổi và phù hợp không chỉ với các điểm đến nhiệt đới mà còn với những nước có tỷ lệ mắc bệnh cao – hiện nay bao gồm cả một số vùng của Cộng hòa Séc.

Ở những khu vực có sốt vàng da, trẻ em được tiêm từ 9 tháng tuổi; tại nhiều quốc gia ở Châu Phi và Nam Mỹ, vắc xin này là bắt buộc và cần được ghi nhận trong sổ tiêm chủng quốc tế.

Ở trẻ em, việc cân nhắc tiêm phòng bệnh dại thường cần được ưu tiên hơn so với người lớn, vì những chú chó hoang có thể trông rất dễ thương và trẻ em, khác với người lớn, có thể muốn gần gũi và chơi đùa với chúng.

Khi lưu trú dài ngày ở các quốc gia có rủi ro, cũng nên cân nhắc tiêm phòng phế cầu khuẩn và một số bệnh nhiễm trùng đường hô hấp. Luôn tốt nhất là tham khảo ý kiến bác sĩ nhi khoa hoặc đến các trung tâm tiêm chủng chuyên biệt để lên kế hoạch tiêm phòng phù hợp với tuổi của trẻ, điểm đến và thời gian lưu trú.

Nơi tiêm chủng

• Trung tâm y tế du lịch – cung cấp đầy đủ các loại vắc xin, sổ tiêm chủng quốc tế, lập kế hoạch tiêm chủng cá nhân
• Trạm vệ sinh dịch tễ cấp tỉnh – tiêm chủng bao gồm cả sốt vàng da
• Trung tâm tiêm chủng tại bệnh viện
• Bác sĩ đa khoa – các loại vắc xin du lịch thông thường

Trung tâm tiêm chủng sẽ xem xét: điểm đến và mùa trong năm, thời gian lưu trú, phương thức đi lại và điều kiện vệ sinh nơi ở, tình trạng sức khỏe, tuổi tác và nếu có, tình trạng mang thai, lịch sử tiêm chủng và các bệnh đã mắc.

Một số vắc xin không bắt buộc (ví dụ viêm màng não mô cầu) được bảo hiểm chi trả, nhưng còn tùy thuộc vào nhiều yếu tố, như tuổi của người được bảo hiểm hoặc tuổi bắt đầu tiêm chủng.

(Theo Novinky)