170 nước thành viên Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển (UNCLOS 1982) đã đồng thuận bầu Việt Nam vào vị trí chủ tịch hội nghị thường niên của nhóm, đánh dấu lần đầu tiên nước ta đảm nhận cương vị này.

Ngày 23-6 (giờ Mỹ), Hội nghị các quốc gia thành viên UNCLOS lần thứ 35 (SPLOS 35) đã khai mạc tại trụ sở Liên hợp quốc ở New York, với sự tham dự của 170 quốc gia thành viên, các nước quan sát viên, trưởng các cơ quan thành lập theo UNCLOS và các tổ chức quốc tế liên quan.

Theo thông tin từ Bộ Ngoại giao, tại phiên khai mạc, Thứ trưởng thường trực Bộ Ngoại giao Nguyễn Minh Vũ đồng thời là trưởng đoàn Việt Nam đã được các quốc gia thành viên UNCLOS đồng thuận bầu vào vị trí chủ tịch SPLOS 35.

Phát biểu sau khi trúng cử và bắt đầu điều hành hội nghị, Thứ trưởng Nguyễn Minh Vũ nhấn mạnh những tiến triển tích cực trong thực thi UNCLOS và quản trị biển, đại dương toàn cầu thời gian qua.
Đặc biệt thành công của Hội nghị Đại dương Liên hợp quốc lần thứ 3 (UNOC 3) tại Pháp tháng 6-2025 và các nỗ lực thúc đẩy Hiệp định về bảo tồn và sử dụng bền vững đa dạng sinh học tại vùng biển ngoài vùng quyền tài phán quốc gia (BBNJ) sớm có hiệu lực.

Trong bối cảnh biển, đại dương đang đối mặt với nhiều thách thức nghiêm trọng như ô nhiễm môi trường biển, tác động của biến đổi khí hậu, mất đa dạng sinh học, cạn kiệt tài nguyên biển, chủ tịch SPLOS 35 kêu gọi các nước đề cao chủ nghĩa đa phương, tham gia thảo luận với tinh thần hợp tác và xây dựng, tích cực đề xuất biện pháp nhằm thúc đẩy thực thi UNCLOS.

Bên cạnh đó tăng cường hiệu quả hoạt động của các cơ quan thành lập theo công ước, qua đó củng cố vai trò, sức sống của UNCLOS - vốn được ví như bản "hiến chương của đại dương" trong duy trì trật tự trên biển, bảo tồn và sử dụng bền vững các nguồn lợi biển, góp phần duy trì, củng cố hòa bình, ổn định và phát triển bền vững trên toàn cầu.

Phát biểu đại diện cho Tổng thư ký Liên hợp quốc tại SPLOS 35, bà Elinor Hammarskjöld - phó tổng thư ký Liên hợp quốc phụ trách pháp lý - khẳng định 43 năm sau khi được thông qua, UNCLOS tiếp tục là khuôn khổ pháp lý điều chỉnh mọi hoạt động trên biển và đại dương.

Giá trị phổ quát và tính toàn vẹn của công ước tiếp tục được khẳng định mạnh mẽ tại các diễn đàn, cơ chế liên quan trong khuôn khổ Liên hợp quốc thời gian qua, bao gồm UNOC 3, tiến trình tham vấn mở của Đại hội đồng Liên hợp quốc về biển và đại dương (ICP) và ủy ban trù bị cho việc Hiệp định BBNJ có hiệu lực.

Sau phiên khai mạc và hoàn tất việc bầu Đoàn chủ tịch cùng một số vị trí điều hành khác ngày 23-6, hội nghị đã nghe báo cáo của Tòa án quốc tế về Luật Biển (ITLOS), Cơ quan quyền lực Đáy đại dương (ISA), Ủy ban Ranh giới thềm lục địa (ISA) và tiến hành thảo luận, thống nhất định hướng hoạt động của các thể chế nêu trên trong thời gian tới dưới sự điều hành của chủ tịch.

Việt Nam phê chuẩn UNCLOS vào năm 1994. Việc Việt Nam lần đầu tiên đảm nhiệm vị trí chủ tịch hội nghị thường niên quan trọng nhất về thực thi UNCLOS phản ảnh sự tin tưởng, tín nhiệm cao của các nước đối với năng lực điều hành, dẫn dắt của Việt Nam trong các tiến trình và cơ chế đa phương trong khuôn khổ Liên hợp quốc.

Điều này cũng cho thấy sự ghi nhận, đánh giá cao của cộng đồng quốc tế về vai trò, đóng góp của nước ta vào các nỗ lực chung thúc đẩy thực thi công ước và quản trị đại dương toàn cầu.

Trước đó, nhằm chuẩn bị sẵn sàng cho đảm nhiệm vai trò điều hành SPLOS 35, Thứ trưởng thường trực Nguyễn Minh Vũ đã chủ trì nhiều cuộc họp trù bị trực tiếp và trực tuyến với phó tổng thư ký Liên hợp quốc, Văn phòng Pháp lý Liên hợp quốc, lãnh đạo các cơ quan được thành lập theo UNCLOS và tham vấn một số nhóm khu vực và đại sứ, trưởng phái đoàn các nước liên quan tại New York.

Trong các cuộc gặp và trao đổi, Thứ trưởng Nguyễn Minh Vũ khẳng định cam kết và mong muốn của Việt Nam phối hợp chặt chẽ với các nước và các cơ quan để tổ chức và điều hành SPLOS 35 một cách khách quan, hiệu quả, đóng góp thực chất vào quá trình thực thi toàn diện các quy định của UNCLOS, tiếp tục thúc đẩy quản trị biển, đại dương và sử dụng bền vững các tài nguyên biển trên phạm vi toàn cầu.

Trưa cùng ngày (23-6), nhân dịp SPLOS 35 và để vận động cho PGS.TS. Nguyễn Thị Lan Anh ứng cử vào vị trí thẩm phán ITLOS nhiệm kỳ 2026 - 2035, Đại sứ Đỗ Hùng Việt - trưởng phái đoàn thường trực Việt Nam tại Liên hợp quốc - đã tổ chức tiếp tân trọng thể với sự tham dự của đại sứ, trưởng phái đoàn các nước tại New York và trưởng các đoàn tham dự SPLOS 35.

SPLOS là hội nghị thường niên của các quốc gia thành viên UNCLOS.
Tại hội nghị, các thành viên UNCLOS cũng như các nước quan sát viên trình bày lập trường, quan điểm và chia sẻ thông tin về các vấn đề liên quan đến thực thi UNCLOS, đánh giá kết quả hoạt động của các cơ quan thành lập theo công ước trong năm qua.
Thời gian qua, Việt Nam luôn tích cực tham dự, phát biểu và đóng góp xây dựng tại SPLOS với chủ trương nhất quán tôn trọng, thực thi đầy đủ UNCLOS.
Chủ tịch SPLOS có trách nhiệm chủ trì, điều hành thảo luận các phiên họp toàn thể, quyết định các vấn đề về thủ tục và tổ chức phiên họp của hội nghị trên cơ sở tham vấn với Ban Điều hành. Đồng thời thông qua quyết định về hành chính, ngân sách và hoạt động của các cơ quan được thành lập theo UNCLOS.
Chủ tịch hội nghị đóng vai trò trung tâm trong bảo đảm hội nghị diễn ra hiệu quả, trật tự, đúng quy tắc, thủ tục. Trong các vấn đề phức tạp, có ý kiến khác nhau, chủ tịch có vai trò quan trọng định hướng thảo luận, khuyến khích tham vấn và đàm phán giữa các nước để tìm tiếng nói chung.
Nhiệm kỳ của chủ tịch kéo dài 1 năm từ ngày khai mạc hội nghị đến thời điểm bàn giao vị trí này tại hội nghị tiếp theo.

(Nguồn: Tuoitre)